به گزارش روابط عمومی دانشگاه، نشست علمی اعتمادسازی در پژوهش با موضوع «آشنایی با سرقت علمی و عواقب انتحال» با حضور حجت السلام و المسلمین دکتر سید حسن اسلامی اردکانی در سالن شهید بهشتی دانشگاه برگزار شد. در این جلسه تاکید شد که ما به هر دلیلی در هنگام نوشتن و انتشار آن، باید دقت به‌خرج دهیم و اعتماد مخاطبان‌مان را به‌دست آوریم. زیرا اگر اعتمادی بین نویسنده و مخاطب نباشد ارتباط ناقصی شکل خواهد گرفت.

عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: نوشتن یعنی اعتمادسازی. مشکل اصلی در علوم ما این است که این اعتماد سست شده است. برخی نشریات علمی معتبر دنیا، مقالاتی که از ایران یا چین باشد را به‌علت عدم اعتماد ریجکت می‌کنند.

بحث بی‌اعتمادی در پژوهش به‌صورت گسترده‌ای در دانشگاه‌های ما وجود دارد. عوامل متعددی در این روند هستند که دو عامل مهمتر از بقیه است: یک عامل بحث علمی است، یعنی اینکه نویسنده، توانایی ارائه آن مطلب علمی را دارد و عامل دوم مخاطب باید احساس کند که نویسنده صادق است.

وی گفت:‌ سرقت ادبی در عربی به‌معنای انتحال است. انتحال یعنی به خود بستن و در انگلیسی plagiarism است. مهمترین عامل بی‌اعتمادی جامعه علمی دنیا به ما، گسترش plagiarism در مقالات ماست.

دکتر حسن اسلامی اردکانی در ادامه نمونه‌هایی از تقلب‌ها، انتحال‌ها و سرقت‌های علمی را در مجلات،‌ مقالات و کتاب‌ها ذکر کرده و ادامه دادند: اگر کسی نوشتار، عکس یا نقاشی شخص دیگری را از جایی بگیرد و ارجاع ندهد به این عمل او انتحال می‌گویند. در بحث انتحال نیت مهم نیست.

وی ادامه داد: دقت داشته باشید که کپی رایت انتحال نیست. کتاب‌هایی مانند دایره المعارف‌ها و … انتحال نیستند اما به‌شیوه‌ دیگری باید این مسئله را بررسی کرد.

ایشان در پاسخ به سوال چرا انتحال بد است؟ گفت: انتحال رهیافت‌های متفاوت اما پاسخ یکسان است و مسائل مربوط به آن به نص گرایانه، پیامدگرایانه، وظیفه گرایانه، فضیلت گرایانه،‌ حق گرایانه، خود گرایانه و … تقسیم‌بندی می‌شود. آیاتی همچون «لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَفْرَحُونَ بِمَا أَتَوْا وَيُحِبُّونَ أَنْ يُحْمَدُوا بِمَا لَمْ يَفْعَلُوا فَلَا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفَازَةٍ مِنَ الْعَذَابِ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ. آل عمران ۱۸۸»، «وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ. آیه 85 سوره هود» نشان‌دهنده مذمت عمل انتحال هستند.

یکی از پیامدهای بد آن این است که اگر پدیده انتحال اگر ادامه پیدا کند، متخصصین ما در آینده بی‌سواد خواهند بود و ما را به جامعه علمی و به تمام دانشگاه‌ها بی‌اعتماد خواهند کرد.

انتحال مصداق فریب دروغ و نیرنگ است. هیچ‌کس نمی‌تواند ما را از داشتن نام محروم کند. حق ازدواج دوست داشتن و … نیز از حق‌های ما هستند. همچنین وقتی بنده مقاله‌ای می‌نویسم می‌خواهم و حق من است که اسمم بر روی این مقاله باشد. ایشان در بحث رویکرد خودگرایانه گفت دنیای علم دنیای رقابت، نظارت و شفافیت است.

وی در ادامه گفت: شیوه‌های پرهیز از انتحال شامل مواردی همچون استناد و بحث دانش عمومی، استناد در نقل مستقیم، استناد در نقل غیر مستقیم، استناد برای ساختار،‌ استناد برای ایده، استناد برای اصطلاحات کلیدی، استناد برای رفع ابهام در هنگام توارد،‌ بررسی استناد همکاران،‌ آوردن نام مولفان واقعی،‌ استناد به منابع واقعی واسط نه منابع نادیده.

ایشان در انتهای جلسه بیان نمودند که ما باید در کار علمی با اعتمادسازی پیش برویم. باید کاری کنیم که همیشه جزو بهترین باشیم.