در جلسه ای که عصر شنبه 4 دی ماه 89 در سالن کنفرانس دانشگاه ادیان و مذاهب و با حضور اساتید راهنما، مشاور و داور، نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی و همچنین تعدادی از دیگر دانشجویان علاقه مند برگزار شد، پس از گزارش این دانشجو از پایان نامه، استاد داور به نقد و ارزیابی پایان نامه پرداخت. سپس دانشجو از پایان نامه خود با توجه به انتقادات استاد داور و نیز توضیحات اساتید راهنما و مشاور دفاع نمود و در نهایت بعد از شور اساتید راهنما، مشاور، داور و نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی موفق به کسب امتیاز قبولی با درجه عالی شد.

چکیده

آیا انسان آزادانه اقدام به انجام فعلی یا ترک عملی می کند یا همواره تحت سیطره قدرت دیگری بوده است؛ قدرتی که از پیش مقدر کرده است که هر انسانی چه باید بکند و چه نباید بکند؟ اختیار انسان سؤالی است که سرتاسر تاریخ بشر ذهن فیلسوفان و الاهی دانان را به خود مشغول کرده است. پاسخ هر دین و مکتبی به این سؤال تأثیر فراوانی بر همه ابعاد زندگی پیروان آن دین یا مکتب می گذارد.

این نوشتار در پی آن است که دیدگاه دو دین هم خانواده، یعنی اسلام و مسیحیت، را درباره اختیار انسان مقایسه کند. اما با توجه به گستردگی بحث بر آراء و اندیشه های دو تن از الاهیدانان و متکلمانی که تأثیر زیادی در شکل گیری الاهیات و کلام مسیحی و اسلامی داشتند، تکیه کردیم. رساله مشتمل بر یک مقدمه و چهار بخش است. در مقدمه به تبیین موضوع و ضرورت آن پرداختیم. در بخش اول کلیات بحث و مفاهیمی همچون اختیار، جبر و تفویض را تعریف کردیم. در این فصل تلاش کردیم تا حدود زیادی خواننده را با زندگی، افکار و آثار دو شخصیت مورد نظر در این نوشتار آشنا کنیم. در بخش دوم به تبیین چالشهای فراروی آگوستین قدیس راه حل های وی و در نهایت نقدها و داوریهای دیگران راجع به دیدگاه های وی اشاره کردیم. در بخش سوم نیز به همین ترتیب مسئله را از نگاه ابوالحسن اشعری بررسی کردیم و در نهایت در بخش آخر دیدگاه های ایشان را مقایسه کردیم و به بررسی میزان موفقیت آنها در ارائه پاسخی مناسب برای مسئله اختیار انسان پرداختیم.

کلیدواژه‌: جبر و اختیار، آگوستین قدیس، ابوالحسن اشعری، گناه اولیه، فیض ازلی، علم پیشین الهی، نظریۀ کسب، نظریه سطوح.