علوم سیاسی

آشنایی با رشته و تاریخچه مختصر و توانایی های لازم:

هدف اصلی علوم سیاسی ارائه‌ی نظریات و روش‌هایی است که با استفاده از آن‌ها بتوان مشکلات کشور را کاهش داد. به همین دلیل است که این علم نقش بسیار مهمی در مسائل کشور ایفا می‌نماید. متأسفانه در کشور ما به این رشته توجه کافی نشده است؛ البته از آنجا که اهمیت این رشته روز به روز بیشتر برای عموم نمایان می‌شود، توجه دانش‌آموزان  به این رشته نیز روز به روز افزایش می‌یابد. در رشته‌ی علوم سیاسی، سیاست‌شناسانی تربیت می‌شوند که بتوانند نظریه‌ها و ابزارهایی که در این رشته فرا می‌گیرند را تحلیل نموده، سیستم‌های سیاسی و ایدئولوژی‌ها و مفاهیم مرتبط را بررسی کرده و با استفاده از آن‌ها در کنار بهره‌گیری از تجربیات بشر در طول تاریخ برای آینده‌ی یک کشور برنامه‎های مؤثر ارائه دهند.

آغاز رشته‌ی علوم سیاسی را می‌توان به تاریخ غرب و دوران سقراط نسبت داد؛ چرا که افلاطون و ارسطو نخستین کسانی بودند که نظام‌های سیاسی را از منظر فلسفی در کتاب‌های خود تحلیل نمودند. البته افراد دیگری همچون برخی شاعران، نویسندگان و تاریخ‌نویسان آن دوران نیز در گسترش علوم سیاسی نقش مهمی ایفا نمودند. از آن پس، سیاست نقش مهمی در تمدن‌ها و امپراطوری‌های مختلف داشت. به عنوان مثال، با نگاه کردن به رباعیات خیام و شاهنامه فردوسی می‌توان به وجود تحلیل‌های سیاسی و مفاهیم عمیق آن در ایران از هفت قرن پیش پی برد. آغاز تدریس رشته‌ی علوم سیاسی به طور رسمی به دوره‌ی مظفرالدین شاه برمی‌گردد. در آن زمان مدرسه‌ی علوم سیاسی تأسیس گشته و سپس با با ادغام این مدرسه و مدرسه‌ی حقوق، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی تأسیس شد. این دانشکده همزمان با تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ به این دانشگاه پیوست. چندی بعد بخش مربوط به علم اقتصاد از این دانشکده جدا شد و در نهایت، امروزه بسیاری از دانشگاه‌های مطرح کشور علوم سیاسی را در دانشکده‌های حقوق و علوم سیاسی خود تدریس می‌نمایند.

دسترسی به رشته‌ی علوم سیاسی از طریق کنکور سراسری رشته‌ی علوم انسانی صورت می‌گیرد هم چنین برخی دانشگاه ها در رشته ارشد از بین طلاب علوم دینی و نیز سایر دانش اموختگان رشته های کارشناسی با ازمون اختصاصی ونیز ازمون سراسری اقدام به جذب دانشجو می نمایند. این رشته در زیرگروه چهارم کنکور علوم انسانی قرار دارد و رشته‌ی نسبتاً چالش‌برانگیزی است؛ چرا که دانسجویان این رشته باید به تسلط خوبی بر بسیاری از مفاهیم علوم انسانی مثل اقتصاد، حقوق، تاریخ، مردم‌شناسی، روانشناسی، جامعه‌شناسی و … برسند و از توانایی تحلیل بالا نیز برخوردار باشند. رشته‌ی علوم سیاسی دارای سه شاخه‌ی اصلی دانش حکومت کردن و روابط سیاسی، نظریات سیاسی و روابط و سیاست بین‌الملل است. در ادامه‌ی این متن، هر آن چه دانش‌آموزان باید قبل از انتخاب رشته در مورد رشته‌ی علوم سیاسی بدانند را توضیح خواهیم داد.

یرشته علوم سیاسی یکی از علوم انسانی است که به مطالعه سیاست، سیستم‌های سیاسی، رفتار سیاسی و نظریه‌های سیاسی می‌پردازد. این رشته به بررسی چگونگی شکل‌گیری، عملکرد و تأثیر نهادهای سیاسی، قوانین و سیاست‌ها بر جامعه و روابط بین‌الملل می‌پردازد.

موضوعات اصلی در علوم سیاسی:

نظریه‌های سیاسی: بررسی اندیشه‌ها و نظریه‌های مختلف در مورد قدرت، حکومت و حقوق.

سیستم‌های سیاسی: مطالعه انواع سیستم‌های حکومتی مانند دموکراسی، جمهوری و استبداد.

تاریخ سیاسی: تحلیل تاریخ سیاسی کشورها و تأثیر رویدادهای تاریخی بر سیاست معاصر.

روابط بین‌الملل: بررسی تعاملات بین کشورها، سازمان‌های بین‌المللی و مسائل جهانی.

سیاست‌گذاری عمومی: مطالعه فرآیندهای تصمیم‌گیری در دولت و تأثیر آن‌ها بر جامعه.

مهارت‌ها و قابلیت‌ها:

فارغ‌التحصیلان رشته علوم سیاسی معمولاً مهارت‌های تحلیلی و تحقیقاتی قوی دارند و قادرند مسائل پیچیده سیاسی را درک و تفسیر کنند. آن‌ها می‌توانند در زمینه‌های مختلفی مانند دیپلماسی، حقوق، مدیریت عمومی، رسانه و آموزش فعالیت نمایند.

معرفی موقعیت های شغلی

ماهران رشته علوم سیاسی می‌توانند در مشاغلی مانند مشاور سیاسی، تحلیل‌گر سیاسی، دیپلمات، خبرنگار سیاسی، کارشناس روابط بین‌الملل و معلم فعالیت کنند. هم چنین در بخش روابط عمومی و نیز روابط بین الملل بسیاری از مراکز علمی وسازمانهای دولتی امکان بهرمندی از خدمات دانش آموختگان علوم سیاسی را دارا می باشند

این رشته به ویژه برای افرادی که به مباحث اجتماعی، اقتصادی و تاریخی علاقه‌مند هستند، مناسب است و می‌تواند به درک بهتر از نحوه عملکرد نظام‌های سیاسی و تأثیر آنها بر زندگی روزمره کمک کند. برخی از عناوین شغلی در این حوزه به شرح ذیل است.

• مشاوره‌ سیاسی و تحلیل‌گر مقامات سیاسی
• کارشناس روابط عمومی سازمان‌ها و مراکز مختلف
• استادی در دانشگاه‌ها و بخش آموزشی
• مدیر و یا کارشناس بخش‌های سیاسی و حقوقی مراکز مختلف و وزارتخانه‌ها به عنوان مقام اجرایی
• کارشناس برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در حوزه‌های مختلف
• کارشناس ومشاور رسانه‌های مختلف مثل صدا و سیما و روزنامه‌ها در سمت روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی

معرفی دروس‌ رشته‌ی علوم سیاسی در مقطع کارشناسی

دروس رشته‌ی علوم سیاسی در مقطع کارشناسی را مشابه سایر رشته‌های دانشگاهی در این مقطع می‌توان در چهار دسته قرار داد. دانسجوسان رشته‌‌ی علوم سیاسی در طول دروه‌ی کارشناسی باید ۱۳۸ واحد درسی را با موفقیت بگذرانند. برای اطلاعات بیشتر در این مورد به جدول زیر نگاه کنید:

دروس عمومی رشته‌ی علوم سیاسی مشابه دروس عمومی دیگر رشته‌ها است. زبان و ادبیات فارسی، زبان انگلیسی، تربیت بدنی، ورزش ۱، دانش خانواده و جمعیت و دروس معارف اسلامی دروس عمومی رشته‌ی علوم سیاسی را تشکیل می‌دهند. دروس پایه دروسی هستند که دانشجویان باید آن‌ها را عموماً در دو نیم‌سال اول تحصیلی بگذرانند. این دروس معمولاً پیش‌نیاز دروس تخصصی این رشته هستند. جدول زیر تمامی دروس پایه‌ی رشته‌ی علوم سیاسی در مقطع کارشناسی را نشان داده است:

دروس تخصصی رشته‌ی علوم سیاسی در مقطع کارشناسی دروسی هستند که تخصصی‌تر بوده و دانشجویان این رشته باید تمامی آن‌ها را یاد بگیرند. این دروس در جدول زیر نشان داده شده است:

دروس تخصصی رشته‌ی علوم سیاسی در مقطع کارشناسی دروسی هستند که تخصصی‌تر بوده و دانشجویان این رشته باید تمامی آن‌ها را یاد بگیرند. این دروس در جدول زیر نشان داده شده است:

 گرایش‌های رشته‌ی علوم سیاسی در مقاطع مختلف

دقت کنید که رشته‌ی علوم سیاسی در مقطع کارشناسی گرایش به خصوصی ندارد؛ اما این رشته در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری گرایش‌های متنوعی دارد که در این بخش به معرفی آن‌ها می‌پردازیم. جدول زیر گرایش‌های رشته‌ی علوم سیاسی در مقطع کارشناسی ارشد را نشان می‌دهد:

گرایش‌های رشته‌ی علوم سیاسی در مقطع دکتری نیز در جدول زیر نمایش داده شده است: