فلسفه ذهن

پیشینه فلسفه ذهن

فلسفه ذهن از حوزههای جذاب فلسفه است که به مسائلی همچون چیستی ذهن، رابطه ذهن با بدن، آگاهی، هوش مصنوعی و … میپردازد. فلسفه ذهن چونان رشتهای فلسفی تاریخی چندان طولانی ندارد و پیدایش آن به نیمه دوم قرن بیستم بازمیگردد. پیش از این دوره در میان دروس و یا آثار فلسفی نشانی از عناوینی همچون «مسئله ذهن-بدن» نمییابیم، بلکه سیر تطور فلسفه تحلیلی در قرن بیستم به نحوی بود که این موضوع و سایر موضوعات مربوط به فلسفه ذهن در نیمه دوم قرن بیستم به بخشی ثابت از برنامه درسی دانشگاههای انگلیسی-آمریکایی تبدیل شدند. البته اندکی پیش از این تاریخ، یعنی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم تأمل نظاممند درباره چگونگی تصور نسبت حالات و فرایندهای ذهنی با حالات و فرایندهای فیزیکی در نزد برخی از فیلسوفان دیده میشود، اما این مباحث در آن زمان به تأسیس رشته فلسفه  ذهن منجر نشدند. علاوه بر این، با گستردهتر کردن دامنه دید، میتوان مسائلی را در فلسفه ذهن یافت که تاریخی جاودان دارند و

پیشینه
آنها همان پیشینه فلسفه است. پرسشهای مربوط به چیستی نفس و رابطه آن با بدن، چیستی ادراک، اراده و … از جمله این مسائل هستند. ولی به هر حال پیدایش رشتهای فلسفی با عنوان فلسفه ذهن تا نیمه دوم قرن بیستم به تأخیر افتاد و این رشته را باید مولود تحولات فلسفی دوران جدید دانست.

سرفصل دروس رشته فلسفه ذهن

دروس تخصصی این رشته بدین قرار است: هستی شناسی، معرفت شناسی، منطق جدید، نفس در فلسفه غرب و فلسفه ذهن.

همچنین علاوه بر دروس تخصصی برخی از دروس نیز به صورت واحدهای جبرانی یا اختیاری در برنامه درسی این رشته گنجانده شده است. برخی از این دروس بدین قرار است: فلسفه علم، فلسفه زبان، کلیات فلسفه اسلامی، نفس در فلسفه و کلام اسلامی، زبان تخصصی فلسفه ذهن، متافیزیک تحلیلی، مبانی علوم شناختی و …

آینده این رشته

فعلاً تنها مرکز آموزشی که در آن رشته فلسفه ذهن دایر است، دانشگاه ادیان و مذاهب قم است که در مقطع کارشناسی ارشد اقدام به پذیرش دانشجو کرده است. این امیدواری وجود دارد که با استمرار این برنامه، مجوز این رشته در مقطع دکتری نیز در این دانشگاه اخذ شود تا برای دانش آموختگان کارشناسی ارشد امکان ادامه تحصیل در مقطع دکترا نیز فراهم باشد. علاوه بر این، با توجه به توسعۀ روزافزون هوش مصنوعی، پیچیدگی مسائل اخلاقی، و اهمیت سلامت روان، می توان چشم انداز روشنی برای آیندۀ کاری دانش آموختگان این رشته تصور کرد. برخی از زمینه های کاری برای دانش آموختگان این رشته به قرار ذیل است:

• فعالیت در حوزه های آموزشی و پژوهشی: دانش آموختگان این رشته می توانند به تدریس
  و پژوهش در دانشگاه ها و مؤسسات علمی در زمینه های مرتبط با فلسفه ذهن، علوم شناختی و هوش
  مصنوعی اشتغال داشته باشند؛
• 
  طراحی و اجرای پروژه های پژوهشی: دانش آموختگان این رشته می توانند در پروژه های تحقیقاتی
  مرتبط با هوش مصنوعی، علوم شناختی و روان شناسی مشارکت کنند؛
• 
  توسعه سیاستهای فناوری: در مواجهه با چالش های اخلاقی و اجتماعی ناشی از فناوری های نوین،
  دانش آموختگان فلسفه ذهن می توانند در تدوین سیاست های عمومی و نظارت بر توسعه فناوری ها نقش مهمی ایفا کنند.