عنوان رساله:

راهبردهاي سياسي ائمه عليهم السلام براي حفظ و ارتقاي جامعه شيعي در رويارويي با حاکمان هم عصر

استاد راهنما: جناب آقای دکتر منصور داداش نژاد

استاد مشاور: جناب آقای دکتر محمد جاودان

نماینده تحصیلات تکمیلی: حجت الاسلام محمد صادق مشفقی پور

اساتید داور: استاد علی آقانوری، جناب آقای دکتر محمد حسن محمدی مظفر و حجت الاسلام دکتر محمد جواد خلیلی

چکیده:

محدوديت‌هاي شديدِ توأم با اختناق و خفقان حاکمان عباسي و بني اميه مانع از ارتباط عادي و هدايت آزادانه جامعه اسلامي توسط ائمه (ع) شده بود. در اين رساله به اين سؤال مهم پرداخته شد که با توجه به اين محدوديت شديد، ائمه (ع) چگونه به رسالت هدايت و راهنمايي مردم عمل مي‌کردند و در اين ارتباط چه واکنش‌هايي در برابر دستگاه حاکم داشتند؟ ديدگاه پژوهش حاضر عبارت است از اينکه تمام ائمه (ع) يک خط سير را در هدايت جامعه مي‌پيمودند و هر يک از امامان؛ راه امام پيش از خود را ادامه مي‌دادند و به قدر توان، جامعه را با راهبردهاي ثابت و راهبردهاي اقتضائي که در عصر و زمان خاص خود با يکديگر متفاوت بوده، حضوري فعال در هدايت جامعه داشته‌اند. هدف از اين پژوهش شناخت راهبردهاي سياسي ائمه اطهار (ع) براي حفظ و ارتقاي جامعه شيعي در برابر دستگاه حاکم است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد که ائمه (ع) در هدايت محيط داخلي و خارجي جامعه شيعيان دو راهبرد دائمي و راهبرد اقتضائي اتخاذ کرده‌اند. بر اين اساس امامان شيعه در راهبردهاي دائمي حفظ هويت شيعي، حفظ و انسجام جامعه شيعيان، تعليم و آموزش معارف به جامعه شيعيان، مخالفت با حکومت غاصب و مدارا را به کار برده‌اند. در راهبردهاي اقتضائي نيز چهار راهبرد را تدوين نموده اندکه عبارتند از: راهبرد تقيه، راهبرد همکاري با حاکم جائر، راهبرد سامان دهي شيعيان با ايجاد سازمان وکالت و راهبرد حمايت از قيام‌هاي شيعي که تنها در زمان امام صادق (ع) بود. با توجه به يافته‌هاي فوق نشان داده شد که تقريبا همه ائمه (ع) راهبردهاي دائمي يکساني داشتند و در راهبردهاي اقتضائي با تغييراتي همراه بوده است به منظور تحقق هدف پژوهش و با توجه به شناخت راهبرد که عمدتا در مديريت‌هاي کلان از آن استفاده مي‌شود، از روش سوآت swot براي تحليل راهبردها استفاده شد و همچنين ماهيت اين پژوهش توصيفي و تحليلي و روش گردآوري داده‌ها کتابخانه اي است.
واژگان کليدي: راهبرد‌هاي سياسي ائمه (ع)، سيره معصومان (ع)، انسان 250 ساله، راهبردهاي دائم ائمه (ع)، راهبردهاي اقتضائي (ع).