اساتید داوران آقایان؛ دکتر جوان آراسته، دکتر بولحسنی، دکتر فرهودی

یکی از آرمان‌های دیرین تاریخ، که بشر همواره برای تحقق و تعیّن آن تلاش می‌نمود، همزیستی مسالمت‌آمیز اجتماعی بوده است.

هر انسانی به طور فطری، زندگیِ همراه با مسالمت و صلح را می‌جوید، و از زندگی آمیخته با نزاع و درگیری گریزان است.

صرف‌نظر از تأکید آیات و روایات، تجربه‌ی بشری نیز نشان داده است که بدون تحقق همزیستی مسالمت‌آمیز اجتماعی، آدمی به بسیاری از آسیب‌های علمی، اخلاقی و معنوی، و همچنین گره‌های فرهنگی و اجتماعی گرفتار شده و از بسیاری از فضیلت‌ها وبالندگی‌ها محروم شده است؛

چه اینکه، زندگی بر اساس طبع وغریزه‌ی انسان و به سبب نیازمندی‌های نهفته درآن، جمعی است. و این زندگی اجتماعی نیز آنگاه سودمند خواهد بود که از مسالمت و نوع‌دوستی برخوردار باشد.

بنابراین موضوع «همزیستی مسالمت‌آمیز اجتماعی» در حیات آدمی – که چاره‌ای جز آن نیست- بسیار مهم، محوری و اساسی است.

از سوی دیگر، مکاتب و مشارب متعددی بر اساس آن خواهش و نیاز، جهت تحقق همزیستی مسالمت‌آمیز دست به تلاش فکری زده، و در این باره راهکار‌های فراوانی عرضه کرده‌اند که یکی از این مکتب‌ها، مکتب عرفانی اسلام است که آموزه‌هایی بس راهگشا و سازنده در این باره ارائه کرده است.

دراین پژوهش که به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شد، ضمن اقامه برهان براساس آموزه‌های عرفای اسلامی – به ویژه شیخ اکبر محی‌الدین ابن‌عربی – برآنیم با بیان مبانی انسان شناسی عرفان ناب اسلامی و تبیین و تحلیل اصول برآمده از آن، عالی‌ترین نوع همزیستی مسالمت‌آمیز اجتماعی را به تصویر بکشیم.

یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که برای تحقق چنین رخداد تأثیرگذار و مبارک، نخست می‌بایست انسان و ساختار وجودی او را به خوبی شناخت، و از تمام ساحت‌های مادی ومعنوی او باخبر بود، و علاوه بر آن، از نیازهای او به ضرورت و پذیرش و شاخصه‌های زندگی مطلوب اجتماعی آگاه شد، و نیک دانست که بسیاری از فضیلت‌های اخلاقی و مقام‌های معنوی آدمی، در سایه ی‌ همین زیست اجتماعی و چگونگی تعامل و ارتباط او با دیگر آدمیان تحقق می‌یابد،

و همچنین از همه راه‌های دستیابی وی به کمالات وقرب الهی با خبر بود، وسرانجام نسبت به اهمیت فوق‌العاده همزیستی مسالمت‌آمیز اجتماعی برای رشد انسان در طراز جانشینی خدا وتخلّق به همه اسماء وصفات الهی، واقف بود.

نیل به این همه مقصد و مقصود، دانش‌، اصول و ساز وکارهایی را می‌طلبد که مکتب غنی عرفان اسلامی _ که ریشه در وحی وعقل دارد – در خود، تعبیه دارد، و با فهم، استخراج و اجرایی شدن آن‌ها، مسیر همزیستی مسالمت‌آمیز اجتماعی به خوبی هموار و در عالی‌ترین شکل ممکن، محقق خواهد شد.

بی‌گمان زیست مسالمت‌آمیز، دارای زیرساخت‌هایی است، که در این رساله به آنها اشاره شده است. و سرانجام اینکه چگونگی تأثیر اصول انسان شناسی عرفانی در همزیستی مسالمت‌آمیز، موضوع مهم دیگری است که در راستای موضوع رساله، از پرداختن به آن ناگزیر بودیم.

واژگان کلیدی: همزیستی مسالمت‌آمیز، زیست اجتماعی، عرفان، مبانی واصول انسان شناسی، زیرساخت‌های زیست مسالمت‌آمیز.