چگونه دکتری ارتباطات قبول شویم؟
قبول شدن در کنکور دکتری علاوه بر سطح علمی خوب شما تابع فرمول‌هایی است که با دانستن آنها به راحتی می‌توانید روی قبولی خود حساب کنید.
به گزارش دانشکده علوم اجتماعی،ارتباطات و رسانه، حجت الاسلام جواد جلوانی رتبه ۱ کنکور دکتری ارتباطات ۱۳۹۹ می گوید: مطابق دفترچه ثبت نام دکتری که از سوی سازمان سنجش آموزش کشور منتشر شده است، فارغ‌التحصیلان یا دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد رشته‌های ارتباطات اجتماعی (تمامی گرایش‌‌ها)، تبلیغ و ارتباطات فرهنگی، جامعه‌شناسی، پژوهش علوم اجتماعی، مطالعات فرهنگی، مطالعات فرهنگی و رسانه، حقوق ارتباطات، علوم اجتماعی، مدیریت راهبردی فرهنگ، مدیریت رسانه، معارف اسلامی و فرهنگ ارتباطات مجاز به شرکت در آزمون دکتری رشته علوم ارتباطات هستند.
متأسفانه ظرفیت پذیرش دکتری در کشور ما محدود است و برخلاف حدیث مشهور «اطلُبوا العِلمَ مِنَ المَهدِ إلَى اللَّحْدِ» راه برای ورود بسیاری از افراد مستعد و علاقه‌مند ناهموار است اما درصورتی که بتوانید در تمام مواد آزمون درصدهای ۴۰ الی ۵۰ درصد کسب کنید شما یکی از رتبه‌های تک رقمی کنکور و امیدوار به ورود به این مقطع خواهید بود.
قبول شدن در کنکور دکتری علاوه بر سطح علمی خوب شما تابع فرمول‌هایی است که با دانستن آنها به راحتی می‌توانید روی قبولی خود حساب کنید پس اعتماد به نفس داشته باشید، توکل به خدا کنید و بعد از گفتن بسم الله از نکات زیر پیروی کنید.
»»» در ادامه سه مبحث دروس عمومی، دروس تخصصی و نکات مربوط به مصاحبه علمی را شرح خواهیم داد.
الف- دفترچه عمومی
در روز کنکور ابتدا دفترچه تخصصی را در مقابل شما برای پاسخ دادن قرار می‌دهند اما اجازه دهید ابتدا نکات مربوط به دفترچه عمومی را به اجمال توضیح دهم تا خیالمان از این قسمت راحت شود و سپس به سراغ دروس تخصصی برویم.
دفترچه عمومی شامل دو مبحث «استعداد تحصیلی» و «زبان» است که هر دو ضریب ۱ دارند و می‌دانیم که دروس تخصصی ضریب ۴ دارند اما به دلیل رقابت شدید به هیچ عنوان نباید نسبت به دفترچه عمومی غفلت کنید و باید درصد خوبی در این بخش کسب کنید.
۱- استعداد تحصیلی:
سؤالات استعداد تحصیلی چند سالی است که با الگو گرفتن از استانداردهای جهانی (EXAM GMAT) به کنکور دکتری اضافه شده است و هدف آن سنجش قدرت تحلیل و توانایی‌های ذهنی افراد است. این سؤالات به ترتیب از ۴ بخش تشکیل شده‌اند که نسبت به هر بخش باید استراتژی مشخصی داشته باشید.
الف- سؤالات درک مطلب ب- سؤالات استدلال منطقی (برای فنی مهندسی سؤالات تجسمی) ج- سؤالات تحلیلی د- سؤالات کمیتی
قسمت اول بخش «درک مطلب» است که به راحتی می‌توانید از آن نمره کسب کنید. در این قسمت دو متن چند پاراگرافی در مقابل شما است و از دل آنها به ۸ سؤال باید پاسخ دهید.
پیشنهاد این است که ابتدا سریع نگاهی به سؤالات بیاندازید (اما به پاسخ‌ها نگاه نکنید). سپس با تمرکز و بدون عجله متن را بخوانید و با مداد زیر کلمات کلیدی متن خط بکشید. در مرحله سوم به سراغ پاسخ به سؤالات بروید و دقت کنید به هیچ عنوان از اطلاعات عمومی ذهن خود استفاده نکنید. در پاسخ به سؤالات درک مطلب فقط باید تابع متن باشید و متناسب با آنچه در متن آمده است پاسخ دهید پس لطفا تحلیل شخصی خود را کنار بگذارید و در پاسخ دخالت ندهید. در این قسمت سؤالات اصلا پیچیده و شبیه معما نیستند بلکه با توجه به قراین متن به دنبال پاسخی باشید که به صراحت و قطعی در خود متن ذکر شده است. گاهی اضافه شدن یک قید غلو آمیز به کلمات (مانند قطعا، فقط، همیشه، هرگز، شدیدا، فراوان، مهمترین و…) نشانه خوبی است که آن گزینه غلط است چراکه در متن چنین قیدی ذکر نشده است. مَخلص کلام اینکه تمرکز داشته باشید و روی واژگان دقت فراوان به خرج دهید.
همچنین با جستجو در اینترنت با برخی از ویدئوها مواجه خواهید شد که تکنیک‌های مناسب جهت حل سؤالات استعداد تحصیلی را آموزش می دهند؛ آنها را دانلود و یک بار تماشا کنید.
قسمت دوم سؤالات بخش «منطقی» است که از این قسمت هم می‌توانید نمره خوبی بگیرید. در این بخش با ۷ متن کوتاه و ۷ سؤال طرف هستید که از شما می‌خواهد منظور نویسنده از این جمله را بیان کنید یا می‌پرسد کدام گزینه نظر نویسنده را تقویت می‌کند یا تضعیف می‌کند، یا در جمله نویسنده چه چیزی مفروض گرفته شده است؟ پاسخ سؤالات بخش منطقی برخلاف بخش درک مطلب در متن ارائه شده ذکر نشده است بلکه نیازمند استنتاج و استنباط شما است.
قسمت سوم سؤالات بخش «تحلیلی» است که دو صورت سؤال (پک سؤال) و ۸ سؤال را شامل می‌شود. سؤالات این بخش به صورت چندین گزاره شرطی و متغیر پشت سر هم مطرح می‌شود که باتوجه به آنها سؤالاتی طراحی شده که شما باید با کنار هم قرار دادن این شرط‌ها به جواب درست برسید. این قسمت بیشتر شبیه تست هوش است اما با تمرین کافی و حل کردن نمونه سؤالات کنکورهای سال قبل می‌توانید به آنها پاسخ دهید.
توجه کنید به دلیل وقتگیر بودن این قسمت فقط به یک پک سؤال باید پاسخ بدهید و از پاسخ پک دوم خودداری کنید تا وقت کافی برای پاسخ به سؤالات زبان باقی بماند. هر سؤالی که تعداد شرط‌های کمتری را مطرح کرده بود به همان پاسخ دهید چون طبیعتا آسان‌تر است. متوجه هستید؟
[به طور مثال این شرط ها مطرح می‌شود و از آن سوال‌هایی پرسیده می‌شود:
حروف a, b, c, d, e, f, g نشان‌دهنده هفت عدد متوالی می‌باشند که بین ۱ تا ۱۰ قرار دارند، ولی به طور نامرتـب نوشـته شـده‌انـد.
اطلاعات زیر در مورد آنها موجود است:
dعددی است که سه واحد از a کمتر است.
b عدد وسطی در بین این هفت عدد است.
fبه همان اندازه از bکوچکتر است که عدد c از d بزرگتر است.
g از f بزرگتر است.
۱- عدد پنجم کدام است؟ ۲- اگر d=4 باشد، مجموع اعداد g و e کدام است؟ ۳- عدد a چندمین عدد است؟ ۴- چند عدد بزرگتر از g در این دنباله وجود دارد؟]
قسمت چهارم سؤالات بخش «کمیتی» است که هفت سؤال بسیار سخت است و نیاز به دانش پایه ریاضی دارد. توجه کنید که اصلا لازم نیست به سؤالات این بخش پاسخ دهید چون اعصاب خُرد کن است و خطر «نمره منفی» در کمین شماست! شما فقط به سؤال اول آن (سؤال ۱۲۴ در کنکور علوم انسانی) می‌توانید پاسخ دهید که معمولا بازی با اعداد و حدس عدد بعدی است که با چهار عمل اصلی ریاضی قابل حدس است.
توجه کنید برخی از کتاب‌های آمادگی کنکور مانند کتاب «مدرسان شریف» حجم ۵۰۰ صفحه‌ای از سؤالات کمیتی را می‌خواهند به شما آموزش دهند که اشتباه است و جز اتلاف وقت و استرس چیزی نیست. خیلی راحت نباید به این سؤالات جواب داد.
[با تشکر از مشاوره‌های مؤسسه نوگام]
۲- زبان:
سؤالات زبان به ترتیب از سه قسمت تشکیل شده‌اند:
الف- گرامر (۸ سؤال) ب- لغت (۱۲ سؤال) ج- درک مطلب Reading (10 سؤال)
از سؤالات «گرامر» خیلی خوب می‌توانید نمره کسب کنید و با اطلاعاتی کمی بیشتر از دوران دبیرستان می‌توانید پاسخ دهید و نیاز به مرور گرامر و کمی تست زدن دارید.
سؤالات «لغت» در حد تافل است و لازم است کتاب «۵۰۴ واژه ضروری» را خریداری یا از اینترنت دانلود کنید و تسلط نسبی داشته باشید (۵۰۴ Absolutely Essential Words). البته همیشه برخی لغات سال‌های قبل مجدد در کنکور سال بعد هم تکرار می‌شود که لزوم مطالعه کنکورهای سال‌های قبل را متوجه می‌شوید.
برای دریافت سؤالات و پاسخنامه کنکورهای سال‌های قبل (از ۱۳۹۱ تا کنون) می‌توانید به سایت سازمان سنجش sanjesh.org یا سایت خوب phdtest.ir مراجعه کنید.
توصیه می‌کنم «ریشه کلمات» پرتکرار و مهم زبان را از اینترنت دانلود کنید و حفظ کنید که از آن ریشه‌ها لغات متعددی ساخته می‌شود. به طور مثال کلمه “Vacant”به معنی «تهی و خالی» با لغات زیر هم ریشه است:
vacuum, evacuate, vacation
همچنین برخی لغات با معانی مترادف تشکیل یک شبکه معنایی می‌دهند (Semantic Network) که اگر آنها را با همدیگر حفظ کنید به خاطر سپردنشان راحت‌تر است. به طور مثال لغات زیر همه با مفهوم «افزایش» هستند [مثال برگرفته از جزوه زبان دکتر رضا خیرآبادی]:
Increase- rise- expand- enlarge- grow- add -escalate- improve- augment- enhance- promote- elevate- ascend- accelerate- fortify
همچنین سعی کنید معنی لغات را در یک مثال انگلیسی حفظ کنید که متوجه کاربرد آنها بشوید و به خاطر سپردن راحت‌تر باشد.
توصیه صمیمانه بنده را گوش فرادهید و حتی اگر زبان انگلیسی شما خوب است اما همین الآن کمی پول خرج کنید و در یک کلاس حضوری یا آنلاین آموزش زبان ثبت نام کنید تا فضای ذهنی شما برای کنکور آمادگی کافی داشته باشد و گوش شما به صورت شنیداری لغات و اصطلاحات و گرامر انگلیسی را مرور کند. مراقب باشید فریب نخورید چون تماشای فیلم سینمایی زبان اصلی و مشابه آن اصلا جای کلاس زبان را نمی‌گیرد.
سؤالات «درک مطلب» شامل دو Reading است که به دلیل کمبود وقت فقط به یک متن باید پاسخ بدهید و متن دوم را بدون نگرانی بی‌خیال شوید. برای توانایی در پاسخ به این سؤالات فقط باید تمرین کرد و توصیه بنده این است که هر شب تا خودِ روز کنکور یک ریدینگ از کنکورهای سال قبل را حل کنید (اینکه کنکور چه رشته‌ای است تفاوتی نمی‌کند) و مطمئن هستم بعد از مدتی از این کار لذت خواهید برد و دیگر هیچ ترسی از سؤالات زبان باقی نخواهد ماند بلکه با آن دوست هم می‌شوید. 
سؤالات زیر پایه ثابت تست‌های درک مطلب هستند:
«ایده اصلی متن یا عنوان مناسب متن چیست؟»، «یافتن ضمیر مرجع»، «کدام گزینه در متن بیان شده یا کدام گزاره اشاره نشده؟»، «یافتن معنی لغتی سخت که زیر آن خط کشیده شده (با کمک سرنخ‌های داخل پاراگراف)» یا «یافتن معنی لغتی آشنا که در اینجا معنی دیگری منظور است» یا «پاراگراف قبل و بعد این متن چه موضوعی بوده است».
ب- دفترچه تخصصی:
به قسمت جذاب ماجرا رسیدیم. باتوجه به آشنایی قبلی شما با دروس رشته ارتباطات به خوبی می‌دانید که منابع تخصصی این رشته بسیار زیاد است و گاه در کنکور از مواردی سؤال می‌شود که برای اولین بار به چشمتان می‌آید و هیچ‌کس از منبع سؤال آن آگاه نیست!
اگر بتوانید اساتید طراح کنکور را حدس بزنید آنگاه از کتاب‌های تألیفی آنها یا فیلدهای مورد علاقه آنها حتما سؤال طرح خواهد شد. به طور مثال کتاب «نظریه‌های رسانه اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی» از دکتر سید محمد مهدیزاده (عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی) بسیار بسیار مهم است و سؤال‌های زیادی از آن طرح می‌شود که لازم است ۲ دور با دقت آن را با جزییات مطالعه کنید.
تصور بنده این است که برای قبولی در کنکور کارشناسی ارشد زحمت نسبتا بیشتری برای مطالعه باید کشید و در کنکور دکتری باتوجه به کمبود وقت و مشغله‌های داوطلبین این مقطع و همچنین بُنیه علمی خوب این افراد شاید نیاز به خواندن همه منابع نباشد.
توصیه می‌کنم یکی از کتاب‌های مؤسسات آموزشی کنکور مقطع کارشناسی ارشد رشته ارتباطات مانند «کانون فرهنگی آموزش» یا «ماهان» را تهیه کنید و خلاصه مطالب و نکات آنها را مطالعه کنید. پس از آن در هر مبحثی که احساس ضعف می‌کنید به رفرنس اصلی جهت مطالعه و مرور مراجعه کنید. اینگونه کتاب‌ها را شاید بتوان به صورت دست دوم و قیمت مناسب از سایت و اپلیکیشن «دیوار» تهیه کرد. بنده نیز با بضاعت اندک خود، در لینک‌های زیر برخی خلاصه‌برداری‌های خودم را برای علاقه‌مندان قرار داده‌ام:
- خلاصه‌برداری ۲۸ کتاب آکادمیک رشته مطالعات رسانه و علوم ارتباطات
http://nedayeesfahan.ir/125898
- خلاصه‌برداری تاریخ و نظریات روزنامه‌نگاری
- خلاصه‌برداری کتاب روزنامه‌نگاری نوین، نعیم بدیعی و حسین قندی
- خلاصه‌برداری ۵ کتاب مبانی سازمان و مدیریت (مربوط به این رشته نیست اما بخوانید خوب است.)
به طور کلی در دفترچه تخصصی با چهار سرفصل زیر مواجه هستیم که سعی می‌کنم به برخی منابع مهم آن اشاره کنم (بهتر است عضو چند کتابخانه هم باشید و مهارت تندخوانی هم بلد باشید تا لازم نباشد خط به خط کتاب‌ها را بخوانید).
الف- روزنامه نگاری ب- مطالعات رسانه‌های جمعی ج- نظریه‌های ارتباطات و فرهنگ د- روش‌های پژوهش در علوم ارتباطات
۱- روزنامه نگاری:
برخی منابع معروف:
– کتاب «روزنامه نگاری نوین»، نعیم بدیعی و حسین قندی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
– کتاب «روش‌های مصاحبه خبری»، مهدی محسنیان راد، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
– کتاب «شیوه نگارش فارسی در مطبوعات»، تألیف حسین عماد افشار، انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
۲- مطالعات رسانه‌های جمعی:
برخی از کتب معروف:
– کتاب «حقوق مطبوعات» و کتاب «وسائل ارتباط جمعی» (بسیار قدیمی)، هر دو تألیف مرحوم دکتر کاظم معتمد نژاد.
– کتاب «ارتباط شناسی»، دکتر مهدی محسنیان راد، انتشارات سروش.
– کتاب «جامعه شناسی وسائل ارتباط جمعی»، تألیف ژان کازنو، ترجمه دکتر باقر ساروخانی، انتشارات اطلاعات.
– کتاب «مبانی ارتباط جمعی»، دکتر سید محمد دادگران، انتشارات فیروزه.
– کتاب «یک جهان، چندین صدا»، ویرایش شون مک براید، ترجمه ایرج پاد، انتشارات سروش.
– و…
۳- نظریه‌های ارتباطات و فرهنگ:
برخی از کتب معروف به ترتیب اولویت:
– کتاب «نظریه رسانه: دیدگاه‌های رایج و اندیشه‌های انتقادی»، تألیف دکتر سید محمد مهدیزاده، انتشارات همشهری.
– کتاب «نظریه‌های ارتباطات جمعی»، تألیف دنیس مک کوایل، ترجمه پرویز اجلالی، انتشارات دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
– کتاب «عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ: قدرت هویت، تألیف مانوئل کاستلز»
– کتاب «نظریه‌های ارتباطات»، تألیف سورین و تانکارد، مترجم دکتر علیرضا دهقان، انتشارات دانشگاه تهران.
– کتاب «جامعه اطلاعاتی»، دکتر کاظم معتمدنژاد، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
– کتاب «مطالعات فرهنگی برای فرهنگ عامه»، تألیف جان استوری، مترجم حسین پاینده، انتشارات آگه.
– کتاب «نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت در علوم اجتماعی و انسانی»، تألیف حسینعلی نوذری، انتشارات اگه.
-کتاب «دگرگونی ساختاری حوزه عمومی»، تألیف یورگن هابرماس.
– و…
۴- روش‌های پژوهش:
برخی کتب معروف:
(اگر فرصت کم دارید بهتر است برای روش تحقیق کتاب‌های زیر را نخوانید چون کمی گیج می‌شوید بلکه تهیه کتاب‌های آموزشی کنکور برای مقطع ارشد یا دکتری مانند کتاب‌های روش تحقیق در علوم اجتماعی کانون فرهنگی آموزش یا ماهان یا پردازش بهتر شما را به هدف می‌رساند و نکات مهم را به طور خلاصه و دسته‌بندی شده شرح داده است.)
– کتاب «روش تحقیق در علوم اجتماعی (جلد ۱ و ۲)»، تألیف ارل ببی، ترجمه رضا فاضل، انتشارات سمت.
– کتاب «تحلیل انتقادی گفتمان»، تألیف ون دایک
– کتاب «تحلیل گفتمان انتقادی»، تألیف فرکلاف
کتاب «مبانی نشانه‌شناسی»، تألیف دانیل چندلر
– کتاب «مبانی روش‌شناسی تحلیل محتوا»، تألیف کریپیندوف.
– کتاب «درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها»، تألیف رولان بارت
– و…
ج- مصاحبه علمی:
تبریک عرض می‌کنم. شما اکنون با رتبه خوبی کنکور دکتری را پشت سر گذاشته‌اید و از طرف سازمان سنجش به دانشگاه‌های مختلف دعوت به مصاحبه شده‌اید.
در همینجا اجازه دهید سوزن و جوالدوز را به شما و خودم بزنم چراکه در این مرحله رتبه کنکور شما چندان اهمیت ندارد و آنچه مهم است نظر اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های مقصد است. حتما شنیده‌اید که «آزمون» ۵۰ نمره و «مصاحبه و سوابق» هم ۵۰ نمره دارد، حالا تصور کنید که با رتبه تک رقمی در جلسه مصاحبه به شما نمره ۱۵ از ۵۰ بدهند، دیگر هیچ چیزی به کمک شما نمی‌آید و در حقیقت شما از ورود به آن دانشگاه منع شده‌اید و در عوض رتبه‌های دو رقمی به جای شما پذیرفته شده‌اند. پس می‌توان گفت اهمیت مصاحبه از اهمیت آزمون مهم‌تر است.
ابتدا نکات عمومی مربوط به رزومه (سوابق علمی) را ذکر می‌کنیم و پس از آن به بررسی مختصر چهار دانشگاهی که برای ثبت نام شما وجود دارد (بدون در نظر گرفتن دانشگاه‌های آزاد اسلامی) می‌پردازیم.
۱- حتما در اولین فرصت پس از قرنطینه کرونا آزمون زبان MSRT (قابل ثبت نام در سامانه سجاد وزارت علوم) یا آزمون TOLIMO (قابل ثبت نام در سایت سازمان سنجش آموزش کشور) را شرکت کنید و برای مصاحبه نمره زبان خود را ارائه دهید تا نمره رزومه شما افزایش پیدا کند. ممکن است در اولین آزمون نمره قبولی بالای ۵۰ یا نمره مطلوب بالای ۶۰ را کسب نکنید که لازم است مجدد در آزمون شرکت کنید تا به بهترین وضعیت برسید. تفاوت دو آزمون فوق هم در Listening است که در آزمون MSRT وجود دارد و به جای آن در آزمون تولیمو Writing وجود دارد.
بعضی دانشگاه‌ها مانند دانشگاه تهران هم آزمون زبان اختصاصی خودشان را دارند که آن را هم اگر شرکت کنید بد نیست. آزمون‌های بین المللی TOFEL یا IELTS بسیار پرهزینه هستند که ثبت نام آن در توان هر کسی نیست و بیشتر به درد کسانی می‌خورد که قصد تحصیل در خارج از کشور را دارند، اما آزمون‌های وزارت علوم و سازمان سنجش بسیار کم هزینه است.
۲- علاوه بر گردآوری سایر تألیفات و رتبه‌هایی که آورده‌اید، حتما تا دیر نشده ۲ مقاله «علمی پژوهشی» به چاپ برسانید و لازمه تأیید شدن سریع آن این است که نام یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه در اول اسم نویسندگان درج شود. برخی از دانشگاه‌ها در روز مصاحبه جز به مقالات پژوهشی شما به سایر بخش‌های رزومه چندان نگاه نمی‌کنند.
۳- روی تز (رساله) دکتری خود از الآن فکر کنید و لازم است «پیش پروپوزال» (طرح اجمالی پژوهش) خود را در جلسه مصاحبه ارائه دهید و از ایده خود دفاع کنید. در جلسه مصاحبه برای اساتید مهم است که چقدر شما پرانگیزه و جدی هستید و چقدر می‌توان روی شما حساب باز کرد. توجه کنید که اساتید با مشغله‌های فراوان کاری که دارند قرار نیست برای پایان‌نامه شما خیلی وقت بگذارند و مشاهده یک فرد خودجوش علمی مستقل، صاحب ایده و البته متواضع برای آنها خیلی مطلوب است.
باز هم توجه کنید تزی که انتخاب می‌کنید باید مورد علاقه هیئت علمی دانشگاه میزبان شما هم باشد وگرنه با روی سرد آنها مواجه خواهید شد. علایق گروه علمی هر دانشگاه را با مراجعه به سایت آن دانشگاه و مشاهده آثار چاپ شده اساتید آن یا با پرسش از دانشجویان آن دانشگاه می‌توان متوجه شد.
۴- حتما خلاصه «رزومه و سوابق علمی» خود را در یک برگه A4 یک رو (و نه بیشتر) بنویسید و ارائه دهید تا در یک نگاه توسط اساتید قابل فهم باشد.
همچنین SOP (مخففStatement of Purpose ) یا همان انگیزه‌نامه خود را هم بنویسید که چیزی غیر از رزومه است و در آن در حداکثر یک برگه A4 از صفات روحی و اخلاقی خود و علایق و انگیزه‌های علمی خود و اینکه چرا علاقه دارید در مقطع دکتری و در این دانشگاه درس بخوانید سخن خواهید گفت. البته در کشور ایران دریافت چنین فرمی مرسوم نیست و ممکن است توسط اعضای هیئت علمی اصلا مطالعه نشود اما نگارش آن به شما خودشناسی و اعتماد به نفس بیشتری خواهد داد.
۵- حداقل دو «توصیه نامه» از اساتید به همراه داشته باشید. یک معرفی‌نامه از استاد راهنمای پایان‌نامه کارشناسی ارشد شما و توصیه‌نامه دیگر ترجیحا از استادی شاخص باشد که در دانشگاه مقصد شما شناخته شده و مقبول باشد. در متن توصیه‌نامه رودربایسی و خجالت را کنار بگذارید و از اساتید بخواهید صفات بارز و پشتکار و صلاحیت‌های شما را که شایسته تحصیل در مقطع دکتری هستید به روی کاغذ بنویسند و امضا کنند.
۶- معروف است که اساتید هر دانشگاه ترجیح می‌دهند دانشجویان مقطع ارشد دانشگاه خودشان را جذب کنند. هرچند به نظر دور از عدالت است اما این سخنی بی‌راه نیست و می‌توان تا حدودی به اساتید حق داد چراکه چگونه می‌توانند به فردی غریبه و ناشناس اطمینان کنند و او را به عنوان دانشجوی خود بپذیرند؟ به همین دلیل شایسته است قبل از زمان آزمون با اساتید دانشگاه مطلوب خود ارتباط علمی برقرار کنید، با آنها مقاله مشترک چاپ کنید، در کلاس درس یا کارگاه‌هایشان شرکت کنید و سؤال بپرسید، آنها را به عنوان استاد راهنما یا مشاور پایان‌نامه خود انتخاب کنید یا با آنها مکاتبه ایمیلی یا مجازی برقرار کنید.
۷- زمان مصاحبه علمی شما از ۱۰ دقیقه تا ۲۰ دقیقه و به ندرت بیشتر از این مقدار خواهد بود و شما فرصت اندکی برای اثبات توانمندی‌های خود دارید پس از قبل مستندات رزومه خود را به طور منظم در کلربوک (Clear Book) قرار دهید و صحبت‌های خود را از قبل در ذهن مرور کنید. ۲ دقیقه اول جلسه از شما می‌خواهند که از فعالیت‌های خود بگویید و این زمان طلایی کاملا در اختیار شما است که هرچه دلتان می‌خواهد بگویید و هوشمندانه و با وقار به جلسه جهت بدهید.
سپس از پایان‌نامه ارشد شما و روش تحقیق شما سؤال می‌پرسند پس به خوبی روی آن تسلط داشته باشید. سپس از تز پیشنهادی شما برای دکتری سؤال می‌پرسند و سعی می‌کنند شما را به چالش بکشند و گاه عصبی کنند. آمادگی داشته باشید که حتما از پایان‌نامه ارشد شما یا تز پیشنهادی شما یا سایر نظریه‌های ارتباطات به انگلیسی سؤال خواهند پرسید و انتظار است که شما به خوبی از عهده زبان هم برآیید.
بدیهی است که جلسه مصاحبه مکان مناسبی برای جدال علمی نیست و هرچه اساتید گفتند و به شما ایراد گرفتند سعی کنید با فروتنی علمی و نگاه شاگرد و استادی پاسخ دهید.
***
»»» حال با معرفی دانشگاه‌های زیر و آرزوی موفقیت برای شما این بحث را به پایان می‌بریم.
۱- دانشگاه تهران:
این دانشگاه یک دانشگاه جامع و مادر است و شهرتی جهانی دارد و در صورتی که برای آینده دغدغه هیئت علمی شدن دارید ورود به این دانشگاه خیلی مثمر ثمر است. در روز مصاحبه همه اعضای گروهِ ارتباطات حضور دارند و برخورد اساتید با شما بسیار محترمانه، مؤدبانه و گرم است اما می‌توان فهمید که گروه ارتباطات از نظر سیاسی دارای گرایشات خاصی هستند و توجهشان به دانشجویان خاصی بیشتر است.
۲- دانشگاه علامه طباطبایی:
این دانشگاه قدیمی‌ترین دانشگاه با رشته روزنامه‌نگاری در ایران و دارای اساتیدی پیشکسوت است که بعدا به گروه ارتباطات توسعه پیدا کرده است و به دلیل قدمت، خودش را مدعی می‌داند اما از لحاظ رشته‌های دیگر چندان دانشگاه شناخته شده‌ای نیست. گروه ارتباطات فضای اصلاح طلب دارد و جلسه مصاحبه دکتری توسط دکتر هادی خانیکی (مشاور رسانه‌ای رئیس جمهور اسبق سید محمد خاتمی) اداره می‌شود و گاه کنایه‌هایی نیز به دانشجویان غیر همسو می‌زند. می‌توان نظر دکتر خانیکی و دکتر مهدی فرقانی را در انتخاب دانشجو مؤثر دانست.
۳- دانشگاه امام صادق (ع):
این دانشگاه یک دانشگاه غیر دولتی و غیرانتفاعی است اما هزینه تحصیل از دانشجویانش نمی‌گیرد و یکی از زیرمجموعه‌های «جامعه الامام الصادق ع» محسوب می‌شود. سیستم آموزشی این دانشگاه ترکیبی از علوم جدید و علوم حوزوی است و با شعار «تربیت اسلامی و مرجعیت علمی» به فعالیت می‌پردازد.
این دانشگاه برای کسانی که علاقه ورود به فضاهای مدیریتی و سیاسی کشور دارند ارتباطات گسترده‌ای را فراهم می‌کند و از هر دو طیف مصطلح اصلاح‌طلب و اصولگرای کشور چهره‌های معروفی را در کارنامه فارغ التحصیلان خود دارد. معروف است که کمتر کسی می‌تواند از غیر دانشگاه امام صادق(ع) به مقطع دکتری این دانشگاه ورود پیدا کند و علت اصلی آن آزمون معارف اسلامی «اسماء» است که قبولی در این آزمون شرط دعوت به مصاحبه است و قبولی در این آزمون نیازمند دانش حوزوی است که گاه دانشجویان ارشد خود دانشگاه هم از قبولی در این بزنگاه عاجز هستند.
این دانشگاه برای اولین بار رشته علوم ارتباطات را با گرایش «فرهنگ و ارتباطات» تأسیس کرد که نشان دهنده توجه ویژه آن به فرهنگ و تبلیغات نوین دینی است.
۴- دانشگاه باقرالعلوم (ع) قم:
این دانشگاه نیز یک دانشگاه غیرانتفاعی است اما با پشتوانه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، از دانشجویان طلبه خود هزینه تحصیل نمی‌گیرد و با نگاه صدرایی به علوم انسانی اسلامی و با هدف تولید گفتمان‌های نوین علمی- دینی به تربیت دانشجویان و طلاب فاضل مشغول است.
گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات در این دانشگاه هرچند از لحاظ تأسیس جوان است اما ارکان علمی قوی و با انگیزه‌ای دارد همچنین اساتید مدعو شهره‌ای هم به تدریس در آن مشغول بوده‌اند و با آرامش خاص حاکم بر این دانشگاه همچنین ارتباط با محافل علمی و پژوهشی شهر مقدس قم مکان مناسبی برای مطالعه، پژوهش و رشد است.
شایان ذکر است دانشکده علوم اجتماعی،ارتباطات و رسانه دانشگاه ادیان و مذاهب در حال حاضر دارای گروه علوم اجتماعی و علوم ارتباطات در مقطع ارشد و رشته مدیریت رسانه در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری است.
