در جلسه ای که عصر شنبه 11 دی ماه 89 در سالن کنفرانس (شهید بهشتی) دانشگاه ادیان و مذاهب و با حضور اساتید راهنما، مشاور و داور، نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی و همچنین تعدادی از دیگر دانشجویان علاقه مند برگزار شد، پس از گزارش این دانشجو از پایان نامه، استاد داور به نقد و ارزیابی پایان نامه پرداخت. سپس دانشجو از پایان نامه خود با توجه به انتقادات استاد داور و نیز توضیحات اساتید راهنما و مشاور دفاع نمود و در نهایت بعد از شور اساتید راهنما، مشاور، داور و نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی موفق به کسب امتیاز قبولی با درجه عالی شد.

چکیده:

قرآن کریم به عنوان کتاب آسمانی مسلمانان، گنجینه ای از معارف و اندیشه های ناب است که طبق فرموده­ی خود، بسیاری بوسیله آن هدایت و بسیاری گمراه می­شوند. از این­جهت همواره این کتاب آسمانی مستمسکی برای تمامی جریانهای فکری اسلامی بوده و هست تا خود را به عنوان هدایت یافتگان اثبات و دیگران را به عنوان گمراهان رد کنند. این مسئله گاه در قالب رسائل و کتب کلامی و گاه در میان تفاسیر بروز و ظهور یافته است.

تفسیرکبیر (مفاتیح الغیب) که از مهمترین آثار قرآنی امام فخرالدین رازی است، از جمله تفاسیری است که با جوهر فکری اشعری نگارنده­ی خویش، ادعاها و ردیه های کلامی عدیده ای را بر دیگر جریانات فکری اسلام، من جمله شیعه بیان داشته است.

در این رساله، تلاش شده است ایرادات کلامی فخررازی نسبت به شیعه در این تفسیر استخراج شده و پاسخ شیعه به همراه نقد و بررسی آراء وی از جهت کلامی بودن مسائل  با استفاده از منابع کلامی شیعی مهمی چون شرح تجرید الاعتقاد خواجه و با نگاه به بستر تفسیری اثر فخر رازی ، با استناد به منابع تفسیری شیعی همچون تفسیر المیزان علامه طباطبایی و تفسیر نمونه بیان گردد.

همچنین، به فراخور نیاز در بسط استدلالها و ایرادهای فخررازی نسبت به شیعه که در دیگر آثار وی مستدل تر و مبسوط تر از آنچه که در تفسیر کبیر آمده، بیان شده است و نیز به جهت تبیین بهتر منظومه­ی فکر کلامی وی، در این رساله از دیگر آثار فخر رازی مانند المحصل و المباحث المشرقیه و … بهره برده شده است.

کلید واژگان:

فخررازی، تفسیر کبیر، (مفاتیح الغیب) ، شیعه، مسائل کلامی، اشاعره.