به گزارش روابط عمومی دانشگاه؛ به همت موسسه مطالعات راهبردی اسلام معاصر (مرام) با مشارکت دانشگاه ادیان و مذاهب آیین رونمایی از کتاب «تا راه گم نشود» با حضور و سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد مسجد جامعی «عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات بین‌الملل وزارت امور خارجه»، دکتر امداد توران «عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب»، پروفسور مصطفی آلتون کایا «عضو هیئت علمی دانشگاه اینونو»، اوندر ترکعلی «رئیس انتشارات اونسوز» و دکتر حسن محمدی «معاونت پژوهشی کمیته علویون موسسه المرتضی»، برگزار شد.

در ابتدای آیین رونمایی از کتاب «تا راه گم نشود» دکتر محمد مسجد جامعی با بیان نکاتی در خصوص روش‌های نگارش کتاب تا راه گم نشود بیان کرد: مهمترین نکته در نگارش یک کتاب روش تحقیق و روش نگارش آن است. کتاب تا راه گم نشود مجموعه مقالات تحلیلی تاریخ اسلام را شامل می‌شود و معطوف به قضایای تاریخی و اعتقادی صدر اسلام و عمدتاً، جانشین و جانشینی پیامبر (ص) است.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: بخش اصلی کتاب که بیشترین حجم را به خود اختصاص داده، در یک تقسیم بندی کلی یا به پیامبر اکرم و واپسین پرده‌های حیات مبارک آن حضرت و تحولات سیاسی اجتماعی آن دوره می‌پردازد (سه یادداشت)، یا از علی (ع) و تحولات دوران زمامداری‌اش سخن می‌گوید (شش مقاله)، یا به سیره سیاسی و میراث فکری اهل بیت علیهم السلام و به طور مشخص، صدیقه کبرا، حضرت زهرا سلام الله علیها (دو مقاله) و امام حسن، امام حسین و امام صادق علیهم السلام (در پیرامون هرکدام از این حضرات معصوم، یک مقاله) نقبی می‌زند. نکته اصلی اینجاست که نگاه مسلمانان به تاریخ اسلام عمدتاً دینی است. در نتیجه مسائلی که به طور طبیعی در صدر اسلام وجودداشته و تاثیرگذار بوده است مورد غفلت قرار می‌گیرد.

وی با بیان نکاتی در خصوص بخش اصلی کتاب گفت: روش بنده در تدوین این کتاب نیز این بوده است که تا اندازه ممکن تلاش شده تا آن بستری که اسلام در آن ظهور پیدا کرده است تا پایان زندگی پیامبر (ص) و بعد از پیامبر و شیخین و بعد از آن تا زمان امام علی (ع)، شرایط واقعی با توجه به مستنداتی که وجود داشته روشن شود.

این پژوهشگر مسائل بین الملل ادامه داد: بخش دوم کتاب در حدود یک پنجم کتاب را پوشش می‌دهد، به تحولات معناییِ مفاهیم سیاسی اسلام در دوران جدید و واکنش‌های سیاسی مختلف به تجدد در جهان اسلام، تجربه ایرانیِ معنویت گرایی اسلامی با اشاره به ادیان بالیده در ایران و نیز گرایش‌های معنوی فیلسوفان و عارفان اسلامی که اغلب آنها ایرانی هستند، و آثار تربیتی و فرهنگی حج می‌پردازد.

وی با بیان داستان‌هایی از تاریخ صدر اسلام بیان کرد: مسئله اصلی صرفاً این نیست که حق با کیست و باطل کیست. مسائلی بسیار وجود دارد که حتما می‌بایست آنها نیز لحاظ شود. البته بخش دوم کتاب نیز خالی از نگاه تاریخی نیست و برخی از مقالاتش، گزارشی تحلیلی از تاریخ معاصر با سویه اسلامی و شیعی است. همچنین برخی دیگر نیز امتداد یا تحولات مفهومیِ ارزش‌های دیرین اسلامی را در روزگار معاصر بازنمایی می‌کند.

دکتر محمد مسجدجامعی در پایان افزود: نکته آخر اینکه یکی از دلایلی که این کتاب در ترکیه چاپ شده است این است که مردم ترکیه تمایل بسیاری به مطالعه دارند. مردم ترکیه هم در حوزه کتاب‌های دینی و هم غیردینی گرایش زیادی به مطالعه و خواندن کتاب‌های تحلیلی دارند. به همین علت کتاب‌های خارجی زبان در این کشور بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.

در ادامه آیین رونمایی از کتاب «تا راه گم نشود» دکتر مصطفی آلتون کایا «عضو هیئت علمی دانشگاه اینونو» بیان کرد: این کتاب مسائل را به صورت چندرشته‌ای بررسی کرده است. در این کتاب از علوم اجتماعی، علم نفس، تاریخ، ژئوپولوتیک و … استفاده شده است.

وی ادامه داد: همچنین در این کتاب نقد آنالیتیک تاریخ بسیار مورد توجه بوده و رویدادهای بسیار مهمی مورد توجه قرار گرفته‌اند. آثار کلاسیک تاریخ اسلام عموما شامل شناسایی موارد، اسناد و اطلاعات کرونولوژیک بوده و تجزیه و تحلیل آثار تا حدی تا دوره تدوین آن وجود دارد. به همین جهت نقد این موارد بسیار مهم است.

عضو هیئت علمی دانشگاه اینونو اظهار کرد: ترجمه این گونه آثار همچون کتاب تا راه گم نشود به زبان‌های خارجی مختلف به‌گونه‌ای نوآوری علمی محسوب می‌شود. هدف از این نوع ترجمه‌ها آگاه ساختن جامعه دانشگاهی از مطالعات جدید و رساندن برنامه‌های علمی به یک استاندارد بالا بوده و به همین دلیل بنده کتاب تا راه گم نشود تألیف دکتر محمد مسجدجامعی را به ترکی استانبولی ترجمه کردم.

دکتر مصطفی آلتون کایا در پایان افزود: این کتاب حاوی تحلیل‌ها و تحقیقاتی است که توجه جامعه دانشگاهی ترکیه را به خود جلب کرده است. تحولات تاریخ اسلام به‌ویژه‌ در دوران خلفای چهارگانه از نظر بادیه گرایی و تمدن بررسی می‌شود. همچنین رویدادها از منظر روانشناسی اجتماعی، مردم شناسی و اقتصاد سیاسی ارزیابی می‌شود. از این رو بنده به نویسنده کتاب تبریک عرض می‌کنم و این کتاب را برای مطالعات آکادمیک در دانشگاه‌های ترکیه پیشنهاد می‌کنم.

در ادامه اوندر ترکعلی «رئیس انتشارات اونسوز» در سخنانی کوتاه ضمن تبریک به نویسنده کتاب از مترجم آن آقای دکتر مصطفی آلتون کایا تقدیر و تشکر کرده و ترجمه این کتاب را عالی دانست. وی با اشاره به بحث‌های تاریخ اسلام در ترکیه بیان کرد: صحبت‌ از تاریخ اسلام در ترکیه مانند حرکت در میدان مین است. و ممکن است هر کسی جرئت و جسارت بررسی این مسائل را نداشته باشد. اما باید گفت که اثر استاد مسجدجامعی یک اثر عینی و واقع گرا است.

وی گفت: جامعه ترکیه یک جامعه کتابخوان است و امیدوار هستم بدون هیچ‌گونه اغماضی بتوانیم با آثار همدیگر آشنا شویم.

در پایان رئیس انتشارات اونسوز ترکیه با بیان اینکه بازخورد مثبتی از سوی خوانندگان ترکیه‌ای این کتاب دریافت شده است افزود: ادعا نمی‌کنیم که انتشار کتاب در حد مطلوبی بوده اما باید اذعان کنیم که تلاش کرده‌ایم تا بهترین باشیم و در آینده نیز تلاش خواهیم کرد تا این کتاب به چاپ های متعددی برسد.

در ادامه آیین رونمایی از کتاب «تا راه گم نشود» دکتر حسن محمدی «معاونت پژوهشی کمیته علویون موسسه المرتضی» بیان کرد: باید ابتدا در خصوص محور اول یعنی شرایط ترکیه‌ای امروزی، جریان شناسی گروه‌های مکتبی و اهل‌بیتی سخن گفت.

وی در ادامه افزود: دومین محور درباره فرایند ترجمه اثر استاد مسجد جامعی است. در فرایند ترجمه این کتاب دوستانی پیشنهاداتی داشتند و هر شخصی از نگاه خود مترجم مورد نظر را انتخاب می‌کرد. اما در آخر در ارتباطی که با مترجم محترم آقای مصطفی آلتون کایا انجام شد ایشان بیان کردند که بنده نه‌تنها خودم بلکه خانواده‌ام را هم پای کار ترجمه این کتاب آورده‌ام و این کتاب را با کمال میل ترجمه خواهم کرد. ایشان مرحله‌به‌مرحله کتاب را با هماهنگی با بنده ترجمه و آماده‌سازی کردند.

دکتر حسن محمدی در پایان افزود: سومین محور، فعالیت‌های مرتبط با محیط‌های علمی ترکیه است که باید کارهایی انجام بشود تا کتاب بیش از پیش معرفی شده و مورد استفاده محققین و اساتید دانشگاه‌های ترکیه قرار بگیرد. همچنین باید گفت خیلی از آثار ما به زبان ترکی استانبولی ترجمه شده است، اما آثاری که رویکرد علمی واقع‌بینانه و تحلیل درست از تاریخ اسلام دارند بدون کوچکترین شبهه‌ای به محیط‌های علمی ترکیه راه‌ پیدا کرده‌اند و جایگاه‌ خودشان را یافته‌اند.

در انتهای این مراسم نیز دکتر امداد توران «عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب» بیان کرد: عنوان این کتاب از جهات متعدد تفکر‌برانگیز است. اولا چون استعاره راه برای هر مسلمانی در هر زمینه ای که باشد دلالت ویژه ای دارد: راه دینداری؛ راه تدبیر و سیاست؛ راه سیر و سلوک معنوی. ثانیا چون پایان‌باز است. آیا پیامبر (ص) کاری کرده که راه گم نشود؟ آیا نویسنده کتابش را معطوف به این هدف نوشته است؟

وی در خصوص نکات و ویژگیهای مثبت کتاب افزود: چینش منطقی مقالات به رغم انتشار در فواصل زمانی زیاد و مناسبتهای مختلف و به لحاظ توالی تاریخی و به لحاظ محتوایی بسیار خوب است. همچنین توجه به روانشناسی فردی؛ روانشناسی روابط خانوادگی، قبیله ای، قومی، شعبی، عرب و عجم و ضرب آنها در هم؛  و توجه به حافظه جمعی و همچنین توجه به نقش فرهنگ عمومی در شکل دادن به مواضع سیاسی اجتماعی به خوبی انجام شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: توجه به قدرت و نفوذ معنوی پیامبر (ص) که موجب تحول و انقلاب روحی مخاطبان می‌شد و همچنین توجه به ابعاد سياسي اجتماعي يك واقعيت معنوي و روحاني در این کتاب است. گفتنی است توجه به بستر تاریخی ظهور اسلام و بطور کلی فقدان نظامات سیاسی و اداری و قضایی و همچنین توجه به پیشینه تمدنی مانند مقایسه شام و کوفه و تحلیل از راه مقایسه پیشینه تمدنی جهان مسیحیت و جهان اسلام از دیگر نقاط مثبت این کتاب است.

دکتر امداد توران در پایان در خصوص موارد قابل تقویت در این کتاب افزود: بیان صریح روش شناسی و اجمالهای موردی مانند نقش نخبگان عرب در صدر اسلام، نیازمند ذکر چند مثال معین است. همچنین استناد به منابع تاریخی و روایی متاخر مثل بحار الانوار؛ ادعای اتخاذ سیاست سکوت توسط امیرالمومنین (ع)؛ اتکای زیاد به یک کتاب تحلیلی مانند کتاب الصحیح من سیرة النبي الاعظم و عدم ذکر متن عبارات مورد استناد مهم در ذیل صفحات؛ مانند صفحه ۵۱ و ص ۱۱۹ از دیگر مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد.