به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در نشست مطالعات ادیان و سیاست خارجه که با حضور حجتالاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، حجتالاسلام والمسلمین ربانی مسئول دفتر وزارت خارجه در قم، دکتر شیخالاسلام رئیس دانشکده روابط بینالملل وزارت خارجه، حجتالاسلام والمسلمین دکتر مسجدجامعی سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در واتیکان و جمعی از اساتید و دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب در سالن امام موسی صدر این دانشگاه برگزار شد، دکتر محمد کاظم سجادپور با طرح این سؤال که نسبت مطالعات ادیان و سیاست خارجه چیست و چرا چنین موضوعی باید بررسی شود، گفت: سیاست خارجه در هر کشوری اهدافی را پیگیری میکند. اول اینکه به دنبال امنیت، آرامش، ثبات و صلح در ارتباطات است. مورد دوم تلاش برای نوعی انبساط اقتصادی و اجتماعی است و سومین مورد، مسئله اعتبار و احترام است.
رئیس مرکز آموزش و پژوهشهای بینالملل وزارت امور خارجه افزود: همه این موارد در آموزههای دینی نیز دیده میشود و بنابراین ارتباط میان سیاست خارجه و مطالعات دینی ارتباطی تنگاتنگ تلقی میشود.
سجادپور گفت: البته در مباحث دینی مرزهای جغرافیایی و محدودیتهای منطقهای وجود ندارد اما در سیاست خارجه از موضوعات مهم این است که همه فعالیتها برای یک جسم که همان کشور است، انجام میشود و به همین دلیل است که باید بین دین و سیاست خارجه تعامل ایجاد نمود.
وی افزود: موضوع مهم این است که ما در سطح جهان با قرائت یکدستی از تعامل بین این دو حوزه روبهرو نیستیم. بنابراین باید ببینیم چه موضوعاتی این نسبت را گسترش میدهند.
رئیس مرکز آموزش و پژوهشهای بینالملل وزارت امور خارجه گفت: نسبت بین مطالعات دینی و سیاست بینالمللی در سه سطح جهان، منطقه و داخلی مورد بررسی قرار میگیرد. در بحث اسلام در سطح جهانیِ این مسئله، سه موضوع وجود دارد. اول، خطر اسلامی. نگاه اخطارگرایانه به اسلام در سیاست بینالملل فقط مربوط به غرب نیست و امروزه در سراسر دنیا عملیاتهایی در تخریب چهره اسلام در حال رخ دادن است. مورد دوم، تضعیف کشورهای اسلامی است. بدون ورود به بحث تئوریهای توطئه، ما به طور واقعی در سطح دنیا شاهد تضعیف کشورهای اسلامی هستیم. سوم، اینکه کنش و واکنش بین اجزای کشورهای اسلامی و سایر کشورها باید چگونه باشد.
سجادپور افزود: در دنیای مسیحیت نیز در رابطه با این نسبت مباحث قابل توجهی وجود دارد که یکی از آنها مسئله برآمدن نگاه نژادی به مسیحیت خصوصاً در مسیحیت پروتستان است که ترامپ مظهر آن است.
وی گفت: اصولاً بحث مطرح شدن دوباره نژادپرستی در دنیا دلایل مختلفی دارد و از نظر کارشناسان این حوزه، ترامپ یک نژادپرست است که در کشور خود نیز چنین سیاستهایی را در پیش گرفته است. خصوصاً در قبال مسلمانان ستیز ویژهای را دنبال میکند که در قلب روایت مسیحیت پروتستان دیده میشود. در شرق نیز ادیان بودیسم و هندوئیسم در حال تأثیرگذاری بر سیاست خارجه کشورها هستند. به طور مثال قرائتی که دولت جدید هند از هندوئیسم دارد، این است که ما باید کشور خود را از آلودگیها (مانند ادیان ابراهیمی) پاک کنیم و این نگاه نه فقط در هند بلکه در سطح دنیا تأثیرگذار خواهد بود. در کشور چین نیز با اینکه اراده سیاسی و قدرت در دست کمونیسم قرار دارد اما تفکر کنفسیوسی در حال تأثیرگذاری بر سیاست خارجه این کشور است.
رئیس مرکز آموزش و پژوهشهای بینالملل وزارت امور خارجه گفت: در سطح منطقهای نیز بحث داغ سالهای گذشته یعنی فرقهگرایی باید مورد بررسی قرار گیرد تا بتوانیم به درک بهتری از دلایلی که منطقه را به اینجا رساندهاند، برسیم.
وی افزود: بحث دیگری که در منطقه ما باید مورد توجه قرار گیرد، مباحث درونی دو بنیاد شیعه و سنی است. امروز کشورهای اهلسنت مانند ترکیه و قطر از یک سو و کشورهای عربستان سعودی و امارات از سوی دیگر در حال تقابلی در سطح سیاست خارجی با یکدیگر هستند که از مباحث الهیاتی سرچشمه میگیرد و به نوعِ قرائتهای طرفین از دین باز میگردد.
دکتر سجادپور گفت: در بحث ارتباط منطقه ما با خارج از منطقه برای اولین بار میبینیم که کشورهای عربستان، امارات، آمریکا و رژیم غاصب صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی متحد شدهاند.
وی افزود: در بحث تعامل سیاست خارجه و دین در کشور ما نیز مباحثی از جمله پیشگیری جمهوری اسلامی از بروز تنشهای فرقهای و در دام این تنشها نیفتادن مورد اهمیت است. همچنین اینکه چهطور جمهوری اسلامی میتواند پیشگام نوعی نگاه در منطقه و جهان باشد و این نگاه چگونه میتواند صلح و امنیت را برقرار کند، موضوع بسیار مهمی است.
دکتر سجادپور در پایان با اشاره به قدرت جمهوری اسلامی ایران گفت: بحث پیشرفت جمهوری اسلامی نیز بسیار قابل توجه است و اینکه چطور کشوری با این همه تحریمها، تنشهای بیرونی و درونی و برخوردها، توانسته موتور پیشرفتی برای منطقه باشد، موضوعی است که برای دیگران بسیار عجیب به نظر میرسد.