به گزارش روابط عمومی دانشگاه، آیین آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور و سخنرانی دکتر غلامرضا اعوانی «چهره ماندگار فلسفه و عضو پیوسته فرهنگستان علوم» و با حضور شخصیت‌های کشوری و بین المللی در دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد.

در این مراسم دکتر مفتاح معاون پژوهش دانشگاه ادیان و مذاهب ضمن تبریک دستاوردهای نظامی دلاور مردان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بیان کرد: ما خواهان جنگ نیستیم ما خواهان صلح هستیم البته صلحی عادلانه.

وی با بیان خاطره‌ای از شهید رجایی گفت: در ابتدای انقلاب بحث‌هایی درباره مذاکره با دشمن و تبدیل قلم‌ها به مسلسل شده بود و امام خمینی (ره) در جمع اعضای سمینار نهضت سوادآموزی بیان کرد: در این تابلویی که آقایان آوردند نوشته‌اند که اگر چه بشود قلمهایمان را به مسلسل تبدیل می‌کنیم. ما امیدواریم که بشر به رشدی برسد که مسلسلها را به قلم تبدیل کند. آن قدری که قلم و بیان به خدمت بشر بوده است مسلسلها نبوده‌اند. مسلسلها غالباً در خدمت ابرقدرتها بوده‌اند و برای تباهی بشر بوده‌اند. و اسلام هم که امر فرموده است به اینکه جهاد بکنند و دفاع بکنند و البته محتاج به همه ابزار جنگی است. اساس بر این است که دفاع از حق بکنند و حق را و علم را جانشین مسلسل بکنند. قلم و علم و بیان است که می‌تواند بشر را بسازد، نه مسلسل و نه سایر قوای تخریب‌کننده. مسلسلها هم و همه آلات حربی هم در سایه علم تحقق پیدا کردند. منتها گاهی مسلسلها و سایر ابزار باصطلاح تمدن را اشخاصی ایجاد کرده‌اند که موجب تخریب بلاد و عباد شده است. و گاهی اشخاصی ایجاد کرده‌اند که موجب تایید انسان و ساختن انسان و آرامش در بین انسانها بوده است و در این خدمت بوده است. شما کوشش کنید که با بیان و قلم مسلسلها را کنار بگذارید و میدان را به قلمها و به علمها و به دانشها واگذار کنید.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: از ویژگی‌های مهم دانشگاه ادیان و مذاهب این است که قبل از اینکه برنامه آموزشی داشته باشد برنامه‌هایش به صورت یک برنامه پژوهشی ارائه شده است. این دانشگاه ابتدا به‌عنوان مرکز پژوهشی بنا شد و بعد از آن به مرور تبدیل به دانشگاه شد. بنابراین توصیه بنده این است که دوستان اعضای هیئت علمی ابتدا به مسائل تحقیقی و پژوهشی توجه داشته باشند و سپس به مسائل آموزشی بپردازند.

دکتر مفتاح در پایان اشاره کرد: تاکنون آثار فاخری در انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب به چاپ رسیده است. این دانشگاه بین‌المللی درصدد است تا با حضور در عرصه‌های بین‌المللی فعالیت‌های بیشتری داشته باشد لذا انتظار می‌رود اساتید و دانشجویان در مورد پژوهش و نگارش مقالات علمی همت بیشتری داشته باشند.

سپس در ادامه زهرا کبیری‌پور، دانشجوی دکتری تاریخ تشیع اثنی عشری دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان تسلیت به مناسبت شهادت سید مقاومت، شهید سید حسن نصرالله و یاران باوفایش و تبریک به مناسبت عملیات وعده‌ی صادق دو بیان کرد: از آنجایی که دانشگاه‌ها به عنوان کانون‌های تولید دانش و پرورشِ اندیشه، نقشی محوری در پیشرفت جوامع ایفا می‌کنند و نه تنها به تربیت نیروی انسانی متخصص می‌پردازند، بلکه موتور محرک نوآوری، تحقیق و توسعه نیز محسوب می‌شوند، پایبندی به اصول اخلاقی در پژوهش‌های علمی، به عنوان یک اصل غیرقابل انکار در این نهادها، اعتبار علمی پژوهش‌ها را تضمین کرده و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری می‌کند. در این میان دانشگاه ادیان و مذاهب، به عنوان یکی از معتبرترین مراکز علمی در حوزه‌ی مطالعات دینی و مذهبی با توجه ویژه به اخلاق در پژوهش و با فراهم آوردن فضایی غنی برای اندیشمندان و پژوهشگران، همواره به دنبال ارتقای سطح دانش و معرفت در جامعه بوده است.

وی گفت: بنده با توجه به علاقه‌ی وافری که به تحصیل در رشته‌ی تاریخ تشیع داشتم، تصمیم به ادامه‌ی تحصیل در محیطی آکادمیک گرفتم که بعد از طی مراحل تحصیل حوزوی و پس از بررسی‌های گسترده، دانشگاه ادیان و مذاهب را به عنوان مقصد نهایی تحصیل خود انتخاب کردم و این توفیق نصیبم شد تا مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری را در این دانشگاه به پایان برسانم.

این دانشجوی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: البته، پیش از این، شنیده‌های متفاوتی درباره‌ی محیط تحصیلی بانوان در دانشگاه‌ها وجود داشت که تردیدهایی را در ذهنم ایجاد کرده بود. با این حال، برخورد بسیار محترمانه اساتید دانشگاه ادیان و مذاهب از همان روزهای اول، این تردیدها را برطرف ساخت و به من اطمینان داد که انتخاب درستی داشته‌ام. خوشبختانه در این دانشگاه با اساتیدِ فرهیخته‌ای آشنا شدم که نگاهی جامع و پیشرو به نقش بانوان در جامعه و به ویژه در عرصه‌ی علمی داشتند و رویکرد آن‌ها در حمایت از تحصیل و پژوهش بانوان، کاملاً همسو با دیدگاه‌های مقام معظم رهبری در این زمینه بود.

وی گفت: فضای علمی حاکم بر دانشگاه، به من این فرصت را داد تا به جای نقش پذیر بودن و صرفاً یادداشت‌برداری، به طور فعال در مباحث علمی شرکت کرده و دیدگاه‌های خود را آزادانه بیان کنم. این تجربه، به من آموخت که چگونه به صورت مستقل و خلاقانه به مسائل علمی بپردازم و در نهایت، بال‌های پرواز را در عرصه‌ی پژوهش بیابم. در طول تحصیل در رشته‌ی تاریخ تشیع، با بررسی تحولات تاریخیِ حوزه‌های علمیه‌ی شاخصی مانند نجف، بغداد، قم و ری به درک عمیق‌تری از تأثیر عوامل سیاسی و اجتماعی بر رویکردهای مختلف حاکم بر این مراکز علمی دست یافتم و همچنین، مطالعه‌ی تطبیقی معماریِ اسلامی در بناهای تاریخی مختلف، به من این امکان را داد تا به اهمیت هنر و معماری در شکل‌گیری هویت اسلامی-ایرانی پی ببرم.

زهرا کبیری پور ادامه داد: علاوه بر این، با تشویق یکی از اساتید برجسته‌ی این دانشگاه، به مطالعه‌ی فرقه‌های اسلامی و به ویژه فرقه‌ی علویانِ ترکیه علاقمند شدم که این علاقه‌مندی منجر به فراگیری زبان ترکی استانبولی و شروع به نگارش رساله‌ای در این زمینه شد. در طول دوره‌ی دکتری، با حمایت و پشتیبانی ریاست محترم دانشکده‌ی تاریخ، موفق به تأسیس انجمن دانشجویی تاریخ اسلام و تشیع در این دانشکده شدیم و این انجمن که به سرعت به یکی از کانون‌های اصلی فعالیت‌های علمی دانشجویان تبدیل شد، با برگزاری نشست‌های علمی متعدد، معرفی آثار پژوهشی اساتید و ایجاد یک کانال تخصصی، نقش بسزایی در ارتقای سطح علمی دانشجویان و معرفی دانشکده‌ی تاریخ در سطح مراکز همسو ایفا نمود. همچنین برگزاری نشست‌های علمی تخصصی و انتشار گسترده‌ی صوت آن‌ها، موجب جلب توجه اساتید و دانشجویان سایر دانشگاه‌ها و ارتقای جایگاه علمی دانشکده‌ی تاریخ نیز گردید.حضور فعال این انجمن در همایش‌های ملی و بین‌المللی، از جمله همایش جناب جعفر، گواهی‌ بر پویایی و رشد علمی دانشجویان تحت تأثیر فعالیت‌های این انجمن است که با ارسال بیش از ده مقاله به این همایش محقق شد، که حمایت‌های همه جانبه‌ی دانشگاه ادیان و مذاهب، به ویژه معاونت فرهنگی و دانشجویی، نقش مهمی در موفقیت‌های این انجمن ایفا کرده است.

وی ادامه داد: دانشگاه ادیان و مذاهب با دارا بودن اساتید برجسته، کتابخانه‌ی تخصصی غنی و امکانات پژوهشی متنوع، محیطی ایده‌آل و مستعد تحصیل را برای رشد و شکوفایی دانشجویان فراهم آورده است.
با این حال، برای ارتقای هرچه بیشتر سطح علمی و پژوهشی دانشجویان، پیشنهاداتی به شرح زیر ارائه می‌گردد: تقویت همکاری‌های بین‌بخشی: گسترش همکاری‌های بین‌بخشی و انجمن‌های علمی مختلف می‌تواند منجر به هم‌افزایی و تولید ایده‌های نوآورانه شود. که با ایجاد دبیرخانه‌ی انجمن‌های علمی و اختصاص یک مکان مستقل برای تجمیع انجمن‌ها برای مراجعه‌ی آسان‌تر دانشجویان و مدیریت بهتر امور می‌توان به این مهم دست یافت. تشویق به مشارکت فعال دانشجویان در انجمن‌های علمی: ایجاد انگیزه و فراهم آوردن فرصت‌های مناسب برای مشارکت فعال دانشجویان در فعالیت‌های علمی و پژوهشی انجمن‌ها، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. توجه ویژه به توانمندی‌های بانوان: ایجاد بستر مناسب برای حضور فعال‌تر بانوان در هیئت علمی و ارتقای جایگاه آن‌ها در حوزه‌های علمی، امری ضروری است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. همسان‌سازی سطح علمی دانشجویان با توجه ویژه به مصاحبه‌های پذیرشی مقطع دکتری: ایجاد مکانیزم‌هایی برای ارتقای سطح علمی دانشجویان، به ویژه در مقطع دکترا، می‌تواند به بهبود کیفیت پژوهش‌ها و افزایش انگیزه‌ی دانشجویان کمک کند. راهبری مقالات علمی دانشجویان توسط اساتید مجرب جهت ارتقاء هرچه بیشتر پژوهش‌های علمی دانشگاه.

زهرا کبیری پور در پایان افزود: ضمن سپاس از فرصتی که برای ارائه‌ی دیدگاه‌ها فراهم شد، از برگزارکنندگان محترم این برنامه و همچنین مهمانان گرامی بابت حوصله‌ای که به خرج دادند، کمال تشکر را دارم و به این‌ وسیله به نمایندگی از تمامی دانشجویان خانم دانشگاه، مراتب قدردانی خود را اعلام می‌نمایم.

همچنین در ادامه محمدرضا امینی دانشجوی دکتری رشتۀ فلسفۀ اخلاق دانشگاه ادیان و مذاهب نیز ضمن تبریک آغاز سال تحصیلی جدید، گفت: به یکی از بهترین دانشگاه‌های کشور خوش آمدید. از اینکه فرصتی به من داده شد تا به نمایندگی از دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب دقایقی صحبت کنم و نظرگاه و دغدغۀ خود را بیان نمایم، بسیار خرسندم و امیدوارم نمایندۀ شایسته‌ای برای این کار باشم.
همچنین، بر خود واجب می‌دانم که از ریاست محترم دانشگاه کمال تقدیر را داشته باشم؛ چراکه همواره در عمل نشان داده‌اند دانشجو و رضایت او مهم‌تر از هر مصلحتی‌ست. در این دقایق کوتاه تلاش خواهم کرد که به‌صورت کاملاً فشرده، به جایگاه دانشگاه و لزوم بازنگری در مبانی آن در دنیای کنونی بپردازم.
وی ادامه داد: اکنون که 90 سال از تأسیس نخستین دانشگاه مدرن در ایران می‌گذرد، فرصت مناسبی‌ست که پیش از جشن صدسالگی آن، دست به بازخوانی و بازاندیشی و بازنگری در بنیان‌های آموزش عالی نوین بزنیم. شاید بهتر آن باشد که یاسپرس‌وار با ایدۀ دانشگاه مواجه‌ای دیگرباره داشته باشیم. این فیلسوف آلمانی، پس از جنگ بین‌الملل دوم، در 1946 کتاب «ایدۀ دانشگاه» را برای تجدیدنظر در مبانی فلسفی دانشگاه -که به‌نوعی می‌توان گفت پسابِیکِنی‌ست- نگاشت. او دست به بازخوانی شأن و منزلت دانشگاه با نگرشی استقلال‌طلبانه و آزادی‌خواهانه زد، رویکردی که درواقع واکنشی سلبی بود به ایدۀ ملی‌گراییِ دانش و دانشگاه در دورۀ حاکمیت ناسیونال‌سوسیالیزم آلمان. اگرچه خودِ ایدۀ دانشگاه آلمانی در برابر یک غیر و دیگریِ متمایز و متعارض به نام دانشگاه فرانسوی شکل گرفت، با این وجود، یاسپرس معتقد بود که دولت وقت آلمان نه‌تنها روساخت آموزشی را با برخوردهای گزینشی و ایدئولوژیک تغییر داده‌، بلکه مبانیِ نظریِ آکادمی افلاطونی و روش پرسش‌گری سقراطی را نیز زیروزبر کرده است. و صدالبته که این ایراد نه‌تنها به دانشگاه‌های وقت آلمان نازی وارد بود، بلکه اساس دانشگاه‌های سراسر دنیا گرفتار چنین بلیّه‌ای بوده و هستند.
دیری‌ست رویکردی فایده‌گرایانه بر سپهر دانشگاه‌های جهان پدیدار شده، و این فایده‌گرایی نه از آن‌روست که حول نیازهای اصیل بشر شکل گرفته باشد (که اگر چنین بود، جای بسی ارج بود)، بلکه عموم دانشگاه‌ها به بازار آزادی مانسته‌اند که رقابت عوامانه و استقبال نازلِ عموم جامعه و بازار، ملاک تعیین ارزشمندی شاخه‌های گوناگون دانش شده است. همین تغییر پارادایمِ ارزشِ دانش موجب ازخودبیگانگی دانشگاه شد. و این گونه است که علوم به کاربردی و غیرکاربردی تقسیم شده و علوم غیرکاربردی همچون کودک سرِ راهی هرروز نحیف و نحیف‌تر می‌شود. این‌گونه تقسیمات و مثله کردن علوم، آن را در ورطۀ عوام‌پسندی رها کرده است؛ چراکه حیثِ آزادی را از تفکر ستانده؛ تفکری که به قرائت افلاطون، وجودش بسته به میزان آزادی‌ست.
محمد رضا امینی ادامه داد: باری، دانشگاه برای رهایی از خطر عوام‌زدگی، دست به دامان دولت‌ها شد تا منابع مالیِ لازم برای تحقیقات و پژوهش‌هایش را تأمین کند. اما این سیاست نه‌تنها جامۀ زرد عوام‌زدگی را از تن نحیف او بیرون نکرد،، بلکه در تاریک‌خانۀ تحقیقات سفارشی و پژوهش‌های سوگیرانۀ بالادستی درغلطاند. زیرا ایده‌ها سفارشی، دستوری و تجویزی متولد نمی‌شوند. ایده‌ها حاصل کار مستقلِ علمیِ پیوسته‌ و زیستی اندیش‌ورزانه‌اند. ایده‌ها حاصل تحقیقی مستمر در هوایی مملو از استفهام است. این چنین است که بزرگترین و ناب‌ترین ایده‌ها همواره در بستر بزرگترین بحران‌ها قدم به ساحت اندیشه گذاشته‌اند.
در چنین فضای عوام‌زدگی و تکنسین‌سازیِ دستوری‌ست که باید به وجود دانشگاه‌های مستقلی همچون دانشگاه ادیان و مذاهب بالید. دانشگاهی که به لحاظ مالی خودکفاست و اگرچه ذیل کلان‌سیاست‌های بالادستی مشی می‌کند، اما در حوزۀ پژوهش، خود را متعهد و مقید به حقیقت و کشف آن می‌داند. میزان صحت این سخن را کسانی بهتر می‌توانند بسنجند که هم در دانشگاه ادیان و مذاهب تنفس کرده باشند و هم در دانشگاه‌های دیگر زیست. خاصه در آنجا که سخن از قیاس آزادی اندیشه و آزادی بیان رفته باشد.
این دانشجوی دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: با این همه که پیش‌تر عرض کردم، تنها راه نجات ما باز خود دانشگاه است و هیچ راه دومی وجود ندارد. تنها راه نجات بشر از غفلتِ هویتی و اخلاقی‌اش دانشگاه است، و البته دانشجویانی صبور در مسیر دشوار و طاقت‌فرسای جست‌وجوی حقیقت. در این تعریف سوبژکتیو از دانشجو، تفاوتی اساسی میان استاد و دانشجو نیست. تنها تفاوت این‌دو، جایگاه آموزشی آنها‌ست، وگرنه در مسیر پژوهش، هردو دلداده و سرسپردۀ حقیقت باید باشند.

وی گفت: آنچه از آموزش و پژوهش گفتم، در دانشگاه‌های دنیا صدمات شدیدی خورده است؛ چراکه روش کنونیِ مرحلۀ آموزش که بر پایۀ حفظیات بنا شده، و تفاوتی با سیاست‌های آموزش‌وپرورش ندارد، نه‌فقط در مسیر پرورش دانشجو مفید نبوده، حتی ملالت‌بار است. این وضعیت در مراحل بالاتر علمی بغرنج‌تر شده است. به همین جهت، مدیران آموزش عالی و سیاست‌گزارانش می‌بایست سیاستی دیگر در الگوی نظام آموزش عالی بنیان بنهند. زیرا برای دست‌یابی به آرمانِ ایده‌پروری باید به آموزش پرسش‌گریِ اصیل روی آورد. اما درباب آسیب‌های دنیای پژوهش سخن‌ها بسیار است. ولی جان کلام همان بود که پیش‌تر گفته شد: خطر سقوط در بازار آزاد و عوام‌پسندی و فایده‌گرایی به‌معنای خاص بازار و در پی مدارک و مدارجِ مدُ روز بودن از یک‌سو، و تن به سِری‌کاری و سفارشی‌نویسی دادن در قبال بودجه از سوی دیگر، اندیشۀ آزاد و پژوهش مستقل را به درۀ روزمرگی‌ها پرت کرده است.

محمدرضا امینی در پایان افزود: گرچه ضیق زمان مانع پرداختن مبسوط‌تر به دردها و درمان‌ها شد، اما در پایان، ضمن تشکر و خوش‌آمدگویی و تبریک مجدد، می‌خواهم به جامعۀ دانشگاهی، خصوصاً مسئولان محترم دانشگاه ادیان و مذاهب پیشنهاد کنم که با توجه به این که چندسال دیگر مصادف است با صدسالگی تأسیس دانشگاه مدرن در ایران، پیش‌قدم شده و این‌بار اساساً فلسفۀ خودِ دانشگاه، چالش‌ها و راه‌های برون‌رفت‌ را مورد کنکاش و بازخوانی تاریخی و معرفتی قرار دهند. و برای این کار دانشگاه ادیان و مذاهب از همه شایسته‌تر است، هم به‌سبب استقلال مالی و اندیشه و هم به‌سبب ارتباط با محافل علمی دنیا.

گفتنی است در پایان آیین آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۴ – ۱۴۰۳ دانشگاه ادیان و مذاهب که با حضور شخصیت‌های برجسته حوزوی و دانشگاهی و بین المللی برگزار شد، مدرک دکترای افتخاری دانشگاه ادیان و مذاهب به پاس مجاهدت‌های علمی شهید آیت الله محمد علی آل هاشم(دانشجوی دکتری رشته شیعه شناسی دانشکده شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب)  به خانواده این شهید والامقام تقدیم شد و همچنین از فارغ‌التحصیلان و دانشجویان برتر این دانشگاه نیز  تقدیر به عمل آمد.