در راستای بررسی ظرفیت‌های جامعه زنان در پیشگیری از جرم، با مشارکت دانشکده حقوق و دانشکده زن و خانواده دانشگاه ادیان و مذاهب نشست علمی جایگان زنان در پیشگیری از جرم برگزار شد. دراین نشست دکتر محمدرضا رضائیان کوچی عضو هیئت علمی گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دکتر علی صادقی معاون پژوهشی دانشکده حقوق و دکتر معصومه زارعی عضو هیئت علمی گروه زن و خانواده به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند.

در این رابطه نخست انواع پیشگیری از جرم مورد تبیین قرار گرفت و سپس ضمن تفکیک پیشگیری جامعه مدار و رشد مدار، تدابیر فرهنگی در کنار تدابیر اقتصادی به عنوان محور اساسی پیشگیری از جرم مطرح شد. مدیر گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشکده حقوق دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه خانواده را به عنوان مهمترین نهاد اجتماعی و زنان را به عنوان طلایه دارنهضت پیشگیری از جرم معرفی کرد. وی افزود مطابق بند ۵ اصل ۱۵۶ قانون اساسی وظیفه پیشگیری از جرم و اصلاح مجرمان با قوه قضائیه است اما این بدان معنا نیست که بار پیشگیری از جرم صرفاً بر دوش دستگاه قضایی باشد بلکه باید در مقوله پیشگیری از جرم به پیشگیری کنشی توجه بیشتری شود و نباید به قانون پیشگیری از جرم اکتفا کرد. در خصوص کنشگری زنان و اهمیت شناسایی حقوق و تکالیف زنان در جامعه توجه به برخی اسناد راهبردی از جمله مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه سیاست‌ها و راهبردهای ارتقای سلامت زنان مصوب ۱۳۸۶ و منشور حقوق و مسئولیت‌های زنان در نظام جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۳ قابل توجه است. وی افزود در سیاست جنایی ایران، زنان نقش اساسی در پیشگیری کنشی از جرم دارند و این مساله محدود به جرائم حوزه خانواده نیست. دراین خصوص نقش زنان در پیشگیری از جرم می‌تواند در حوزه‌های مختلف از جمله پیشگیری وضعی و رشد مدار نیز مشاهده شود.

در ادامه دکتر علی صادقی معاون پژوهشی دانشکده حقوق دانشگاه ادیان و مذاهب به بررسی ابعاد فقهی- حقوقی کنشگری زنان در پیشگیری از جرم پرداخت. در این خصوص نخست پیشگیری وضعی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه به جایگاه زن در انواع پیشگیری پرداخته شد. از نظر ایشان، در بسیاری از جرائم نظیر جرائم حدی زنان قربانی جرم هستند و این درحالی است که بزه دیده می‌تواند خود در عدم بزه دیدگی و عدم تحقق جرم نقش‌آفرین باشد. از دیدگاه ایشان در شرع مقدس اسلام و آیات نورانی قرآن کریم توصیه‌های فراوان به زنان شده است. از جمله مقوله کنترل گفتار، خودنمایی نکردن زنان، منع خودآرایی و رعایت پوشش و حجاب اسلامی که در آیات متعدد قرآن کریم از جمله آیات 32 و 33 سوره احزاب به آن اشاره شده است. عضو هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه تربیت فرزندان را از جمله تکالیف اساسی زن دانست و نقش زنان در پیشگیری از جرم را امری منطبق با معیارهای علمی پیشگیری از جرم دانست.

بخش پایانی نشست به صحبت‌های دکتر معصومه زارعی، عضو هیئت علمی دانشکده زن و خانواده با محوریت والدگری اختصاص یافت. از نظر ایشان با توجه به اینکه در فضای مدرن برخی از کارکردهای سنتی خانواده به نهادهای دیگر واگذار شده است، اما بیشتر متخصصان تربیتی و روانشناسی تأکید دارند که نقش و اهمیت خانواده در تربیت فرزندان همچنان باید به عنوان یک مسئله اولویت‌دار برای والدین در نظر گرفته شود. خانواده به عنوان بنیادی‌ترین نهاد، تأثیرات پایداری بر افراد خود دارد، زیرا نگرش‌ها، رفتارها، باورها و احساسات افراد به طور گسترده‌ای تحت تأثیر محیط خانواده قرار می‌گیرد. در خانواده‌هایی که نزدیکی، صمیمیت و تفاهم در ارتباطات آنها در اولویت است، می‌توان بهبود قابل توجهی در سلامت روانی افراد پیش‌بینی کرد. مطالعات و تحقیقات روان‌شناسانه نیز نشان می‌دهد که بهبود ارتباطات خانوادگی و درمان اختلالات رفتاری، بهبود به هویت‌های جنسیتی و اجتماعی فرزندان را در گروه مداخلات خانواده‌محور و استفاده از تکنیک‌های مثبت والدگری است.

مدیرگروه مطالعات زنان دانشکده زن و خانواده در بخش دوم ارائه خود، به ظرفیت متون قرآنی و روایی برای استخراج مفاهیم مرتبط با مباحث والدگری پرداخت. از نظر ایشان جامعه پذیری بخشی از والدگری است اما والدگری در متون دینی مبتنی بر اخلاق بندگی است که گستره‌ای از ابعاد زندگی فردی، اجتماعی و خانوادگی را در برمی‌گیرد. سویه دیگر مهم والدگری توجه به فطرت و استعدادهای خدادادی تعریف می‌شود. به عنوان مثال «قوا انفسکم و اهلیکم نارا» بر اهمیت اصل نظارت و مراقبت فرزندان دلالت دارد. البته این نظارت مبتنی بر توان فرزندان و همراه با انعطاف پذیری است. چنانچه پیامبر اکرم (ص) در این زمینه فرمود خداوند رحمت کند کسی که فرزند خود را در نیکو شدنش یاری دهد. سؤال شد که چگونه می‌تواند او را در نیکو شدنش یاری دهد؟ حضرت فرمودند: کاری را که در حد توان اوست و انجام داد، از وی بپذیرد و از کاری که انجام دادن آن برایش سخت است، درگذرد؛ او را به کاری بیش از توانش وا ندارد «یقبَلُ مَیسورة و لا یَتَجاوزُ مَعسورة» استفاده از مفاهیم دیگری که از دیگر متون روایی و همچنین رساله حقوق امام سجاد علیه‌السلام به دست می‌آید از دیگر محورهای مورد بحث دکتر زارعی بود.

در بخش پایانی ایشان به این نکته اشاره داشتند که ادبیات دینی (متن) می‌تواند راهبردهای والدگری را در اختیار قرار دهد. یک سوی دیگر بحث واقعیت‌های اجتماعی حوزه والد فرزندی است که پژوهشگر حوزه مطالعات زنان بایدان را رصد کند. واقعیت‌های چون شبکه‌های اجتماعی، شکاف بین نسلی، فاصله میان نهادهای آموزش و تربیت مانند خانواده و آموزش و پرورش و دانشگاه با میدان مطالعه.

نکته مهم و محل تأمل این است که چگونه می‌توان شکاف میان حوزه نظر یا متون روایی را با واقعیت‌های امروزین پر کرد؟ که هم زیست بوم جامعه ایرانی و توجه به مسائل مورد نظر دینی محل توجه باشد و هم واقعیت‌ها مورد غفلت نباشند. کار مهم پژوهشگران این حوزه توجه همزمان به این دو بُعد است.