به گزارش روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب، در جلسه دفاعیه‌ای که شنبه 23 دی 96 در سالن کنفرانس شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور دکتر مسعود آذربایجانی به‌عنوان استاد راهنما، دکتر محمدمهدی علیمردی، استاد مشاور و آقایان دکتر حمیدرضا شریعتمداری، محمدرضا سالاری فر و محسن زندی

در جایگاه اساتید داور برگزار شد، دانشجو امیر قربانی از پایان‌نامه‌اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

نقش نظام‌های معناده در ترسیم هدف و معنادهی به زندگی انسان تردیدناپذیر است. آدمی در طول زندگی و به-ویژه در ناملایمات با اتکا به این چارچوب‌ها و نظام‌های متنوع سعی در تحقق اهداف و حفظ معنای زندگی یا تحول در آن دارد. نوشتار حاضر درصدد تبیین نظریه پارگامنت و اسلام در باب مقابله دینی و سپس مقایسه این دو دیدگاه است. این پژوهش با روش تحلیل محتوا و از رهگذر شیوه‌های گردآوری کتابخانه‌ای سامان می‌یابد و به دنبال اثبات این فرضیه است که دین به‌عنوان یکی از منابع قابل‌اتکا در فراز و نشیب زندگی است. پارگامنت در چارچوبی دینی، با معرفی نقشی دوگانه برای دین به‌مثابه نظام جهت‌ده و معنابخش: «تعیین اهداف و ارائه مسیر دستیابی به آنها»، به طراحی تأثیرگذارترین نظریه مقابله با جوهره‌ای دینی پرداخته است. او مقابله را فرایندی دائماً در حال تغییر می‌داند که افراد از طریق آن برای برطرف ساختن نیازهای موقعیتی یا شخصی خود اقدام می‌کنند. بر این اساس، یک مقابله آنگاه دینی می‌شود که رخدادها، اهداف و ابزارهای نیل به هدف عملاً در ارتباط با امر قدسی تفسیر شوند. پارگامنت با پذیرش تفاوت و رابطهٔ دوجانبهٔ مقابله دینی و غیردینی، معرفی سه الگو برای مقابله دینی: «خودفرمان؛ تفویضی و اشتراکی» و اذعان به ایجابی و منفی بودن این مقابله‌ها، مقیاسی با 21 گونه از اقدامات مقابله دینی از طریق مصاحبه و مرور آثار به دست می‌دهد و پنج کارکرد عمده برای آن برمی‌شمرد. از سوی دیگر، با بررسی نظام‌مند آموزه‌های اسلامی نیز به الگویی راهنما و معنابخش می‌توان نائل شد که مددکار آدمی در کوره‌راه زندگی است. در این الگو، «ایمان» به‌مثابهٔ کانونی است که ابعاد «شناختی، عاطفی و رفتاری» آدمی را متأثر و ما را به مدلی از مقابلهٔ ایمانی در اسلام نائل می‌سازد. با مددگیری از این مدل و نیز به مدد تبیین روان‌شناختی از مکانیزم مقاومت در ناملایمات به طرح شیوه مقابله‌ای با عنوان «شیوه مقابله ایمانی» می‌پردازیم که در آن، فرد دین‌دار رویدادهای تهدیدآمیز را به مجالی برای رشد مبدل می‌کند یا از آثار زیان‌بخش آن فرو می‌کاهد.

گرچه دیدگاه پارگامنت در مقام عمل به بوته آزمون گذراده شده و مدل پیشنهادی مبتنی بر اسلام در مرحله مفهوم‌سازی است (که البته توجه به این نکته بسیار مهم است)، همچنان مقایسه این دو دیدگاه در مقام مفهومی و نظری موجه است و می‌توان ادعا کرد که کارآمدی نظریه پارگامنت در عرصه عمل شاهدی بر قابل‌اتکا بودن منابع دینی در مقابله با ناملایمات زندگی است.

کلمات کلیدی: مقابله، مقابله دینی، ایمان، مدل مفهومی مقابله ایمانی در اسلام، پارگامنت