به همت بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی کتاب «شخصیت و اندیشه‌های کلامی علی بن اسماعیل میثمی» (متکلم و محدث سده دوم و سوم هجری قمری) منتشر و روانه بازار نشرشد.
قرن دوم و سوم هجری در حالی که سخت‌ترین شرایط سیاسی و دینی بر امامان شیعه حاکم شده بود و جریان فکری هشام بن حکم ادامه داشت، اطلاعات دقیق تاریخی کمی از چالش های حوزه کلامی امامیه و این جریان‌های فکری وجود دارد.
کتاب حاضر تلاشی است برای تبیین این دوره تاریخی و نگارنده کوشیده است با استناد به گزارش‌های تاریخی، منابع حدیثی و آثار مرتبط با حوره کلام و همچنین بررسی زندگی و آرای کلامی علی بن اسماعیل میثمی، صحابی امام رضا(ع) و شاگرد هشام، گزارشی از اتفاقات و شرایط این دوران ارائه دهد.
علی بن اسماعیل بن شعیب بن میثم تمار از اصحاب امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) و از شخصیت‌های ممتاز علمی و کلامی قرن دوم و سوم و همچنین از نوادگان میثم تمار بود. به نقل از منابع تاریخی ابن میثم از شخصیت‌های تاثیرگذار دوره خود در عرصه‌های کلام و مناظره بوده و جایگاهی شاخص در میان علمای آن عصر داشته است. وی از جمله کسانی بود که پس از شهادت امام کاظم(ع) در تایید امامت امام رضا(ع) سخن گفت و با گروه واقفه که منکر امامت امام رضا(ع) بودند مناظره کرد.
در واقع نگاشتن درباره این عالم و صحابی امام از این جهت اهمیت دارد که وی بسیاری از دیدگاههای کلامی مرتبط با امامیه را که کم و بیش بازتاب دیدگاه امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) بوده منتقل کرده است همچنین کنکاش در زندگی و آراء وی پاسخگوی برخی شبهات درباره شیعه و اعتقاداتش خواهد بود.
این اثر در 6 جستار به مباحثی همچون کلیاتی در تاریخ کلام شیعه، احوال شخصی و زندگینامه، بررسی شخصیت علمی و آرای علی بن اسماعیل، توحید در اندیشه‌های کلامی علی بن اسماعیل، نبوت و امامت در اندیشه‌های کلامی علی بن اسماعیل، می‌پردازد.
این اثر به قلم امید علی پور علیایی نگاشته شده است و در شمارگان 300 نسخه در قطع رقعی به چاپ رسیده و در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.