دکتر محمد جاودان مدیر گروه شیعه شناسی به مناسبت درگذشت مادلونگ، یاداشتی را به شرح ذیل ارائه نمودند.

ویلفرد فردیناند مادلونگ، شیعه‌ پژوه آلمانی تبار (1930-2023) در سن 92 سالگی از دنیا رفت. از او کارنامه‌ای پربار در زمینه تاریخ کلام و فرق و مذاهب شیعه، اهل سنت و تاریخ اسلام برجای مانده است. در اسماعیلیه، زیدیه و امامیه و شماری از فرق اهل سنت کتاب‌ها، مقالات و مداخل دایرة المعارفی نگاشته است. بسیاری از مدخل‌های شیعی دایرة المعارف اسلام را در ویراست دوم (EI2)او نگاشته است که نسبت به مدخل‌های شیعی ویراست نخست این دایرة المعارف پیشرفت چشمگیری به‌ شمار می آیند. مادلونگ در زمینه تصحیح و احیای آثار خطی اسلامی نیز تلاش شایانی داشته است؛ هم آثاری که خود او احیاء کرده و هم آثاری را که شاگردان او، به هدایت و نظارت او، به انجام رسانده اند. او به حق، استاد الاساتید شیعه‌شناسان غربی و از باسابقه‌ترین شیعه‌پژوهان حال حاضر غرب بود که بسیاری از شیع‍ه‌پژوهان کنونی غربی در چند نسل، مستقیم یا غیر مستقیم، نزد او شاگردی کرده اند.

 ازجمله آثار مهم او کتاب «جانشینی حضرت محمد[ص]» است که در ایران چندین بار به‌چاپ رسیده است. اگرچه رویکرد او در این کتاب، مثل سایر آثارش، تاریخی است اما هم ابداع او در ارجاع خاص مسئله جانشینی نبی مکرم (ص) به قرآن و هم ابداع او در روش بهره‌گیری از قرآن برای پاسخ به آن مسئله و هم تتبع چشمگیر او در منابع متعدد و متنوع از جمله ویژگی‌های این اثر تحقیقی است. موضوع بسیار قابل توجه در این تحقیق ارزشمند آن است که مادلونگ بی‌ آنکه موضعی کلامی اخذ کند با نگاهی تاریخی به منابع اسلامی و به‌ ویژه قرآن کریم نشان می دهد که جانشینی پیامبر اکرم(ص)از آن اهل بیت(ع) است. این نتیجه اگر چه دقیقا و کاملا با موضع و باور شیعه امامیه همسان نیست اما هم از حیث روش و هم از جهت نتیجه پیشرفت بسیار جالب توجه و حائز اهمیتی دارد.

دانشکده شیعه‌شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب ضمن گرامی‌ داشت ده‌ها سال تلاش عالمانه آن محقق برزگ و فقید در عرصه اسلام شیعی امید می‌برد شیعه‌پژوهی در ایران با رویکرد علمی هم از مزایای پژوهش‌های او بهره برد و هم با رویکرد انتقادی کاستی‌ها و ناراستی‌های آنها را آشکار سازد تا در این راه استوارتر ابعاد تشیع راستین را بشناسد و بشناساند.
محمد جاودان
دانشکده شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب