به گزارش روابط عمومی دانشگاه، نشست بازنمایی تصویر امام مهدی(عج) در آثار آکادمیک جهان غرب: گزارش آثار، محورهای موضوعی و رویکردها با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید ابوالحسن نواب ریاست محترم دانشگاه ادیان و مذاهب و با حضور دکتر محمد نهاوندیان رئیس مؤسسه اطلاعات و تحقیقات اسلامی برگزار شد.
در ابتدای جلسه دکتر سید ابوالحسن نواب ضمن خوشآمد گویی به حضار بیان کردند: مقوله امام زمان ع در نگاه مستشرقین و و غربیان دو چهره دارد. یکی مربوط به قبل از انقلاب میشود و دیگری مربوط به بعد از انقلاب است. قبل از انقلاب مقوله کاملاً اعتقادی بود و چون منابع در اختیار مستشرقین بود و منابع سنی بود و بیشتر اظهار نظرها در مورد امام زمان ع از طریق اهل سنت صورت میگرفت، حرف آنها هم مبانی نظریات مستشرقین قرار میگرفت. اما مورد مهمتری که بعد از انقلاب در آثار غربیها در مورد امام زمان عج به چشم میخورد این است که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و موفقیت تئوری ولایت فقیه غربیها از داخل گرا گرفتند. البته برخی منابع غلط که بعدا نوشته شد نیز مبنای برخی از اندیشههای غربیان قرار گرفت.
وی گفت: مشکل کار کجاست؟ مشکل کار اینجاست که غربیها میخواهند ولایت فقیه که امتداد حضور امام زمان عج است را هدف قرار بگیرند. بنابراین چارهای ندارند که اصل موضوع را منکر شوند. بههمین جهت حضور امام زمان را منکر میشوند تا دیگر که امتدادش ولایت فقیه است ادامه پیدا نکند.
در ادامه جلسه آقای دکتر محمد نهاوندیان بیان کردند: موضوع جلسه بازنمایی تصویر امام مهدی(عج) در آثار آکادمیک جهان غرب است که پرداختن به این موضوع باید بر اساس سخنانی باشد که غربیان درباره امام زمان عج دارند. ما چه نیازی داریم که بدانیم که محققان غربی درباره امام زمان ع چه گفتهاند؟ نقش ما در ارائه تصویر اسلام در افکار مردم جهان چقدر است؟ و همچنین نقش ما در شناخت افکار غیرمسلمانان درباره امام زمان چقدر است؟
وی گفت: ما شاهد وقایع و حوادثی هستیم که بهگونهای با هم مرتبط هستند. حوادثی همچون ۱۱ سپتامبر و حادثه ساختمان تجارت جهانی در سال ۱۹۹۳ و … که نهایتش هم در خشنترین نمونه آن داعش است که یک تبلیغات بزرگ رسانهای پشت آن است و ما یک همگرایی بسیار عظیمی را شاهد هستیم.
این حوادث ظاهرش به دست مسلمانانم هست. با آنچه که در تصویرسازیهای آکادمیک و بعضاً رسانهای از اسلام و عقاید مسلمانان میبینیم. ما چه اسلام را دوست داشته باشیم و چه نه باید بههر حال افکار غرب در این زمینه را بشناسیم. چه هدف و انگیزه تعامل داشته باشیم بهعنوان یک مسلمان و چه هدف سومی داشته باشیم و بخواهیم تقابل داشته باشیم یا این افکار. به هر حال ما ناگزیر از شناخت هستیم و یک وظیفه مغفولی است که ما چه در تبلیغ و چه در تقابل و تعامل با غرب باید از آن بهره ببریم. ما برای تبلیغ باید بدانیم در ذهن فردی که در غرب است یا حتی مسلمانی که در غرب زاده شده چه تصور و فکری راجعبه اسلام دارد.
رئیس مؤسسه اطلاعات و تحقیقات اسلامی: بنده در امریکا با این پدیده بسیار مواجه بودم. شیعیان شبهقاره در آنجا بسیار فعال بودند بهخصوص از هند و پاکستان. این افراد در مراسم محرم و صفر و ماه رمضان بسیار مصمم هستند. بارها این گلایه پدر و مادرهایی را شنیدم که میگفتند ما پول دادیم و زحمت کشیدیم اما بچههای ما در مراسم شرکت نمیکنند. اصولا مبلغین ما به زبانی که بچه های متولد شده در آنجا هستند نمیتوانند صحبت کنند.
اگر ما در تبلیغ وظیفه خودمان را ادامه راه پیامبران و امامان میدانیم فقط دانستن زبان انگلیسی کافی نیست باید با فرهنگ آنها نیز آشنا باشم. ما باید بدانیم که فرهنگ غرب و امریکا چگونه است. ما باید بدانیم که آنها چگونه میاندیشند. آنها پس زمینه ای از اسلام را در ذهنشان دارند. اما باید ما اشراف داشته باشیم به این تصویر و بتوانیم عقاید او را سلب یا اثبات کنیم.
ایشان سه حوزه مهم در زمینه تحقیق و پژوهش در زمینه شیعهپژوهی را بیان نموده و گفتند خوشبختانه مقالاتی در تمام این موضوعات منتشر شده است. دو کتاب در زمینه شیعه پژوهی در آکادمی آلمان و دو کتاب در این موضوع در آکادمی بریتانیا تهیه شده است. همچنین جلد اول شیعه پژوهی در آکادمیای امریکای شمالی انجام شده و در مرحله ویراستاری است. یک بانک اطلاعاتی خوبی نیز در زمینه شیعه پژوهی تولید شده تا محققان بتوانند در اکثر نقاط جهان از آن استفاده کنند.
در ادامه این جلسه دکتر فاطمه طارمی راد به ارائه اثر خود در زمینه معرفی پروژه و بررسی موضوع مهدویت و آموزههای مدرنیته پرداخت. همچنین خانم ناهده انصارین در موضوع تبیین آموزه غیبت و کارکرد امام غائب در آثار غربیان و خانم نفیسه دانشفرد در موضوع جایگاه نائبان و سیر تطور نهاد وکالت در آثار غربیان به ارائه مقاله پرداختند.
در انتهای جلسه دکتر محمد جاودان عضو هیئت علمی دانشگاه گفتند: نقد همیشه بیان نقاط منفی نیست و میتوان از آن به بیان نقاط مثبت و قوی یک پروژه نیز اشاره کرد. نکات بسیار مثبتی در این جلسه بیان شد. خودشناسی در تمام زمینهها بسیار مهم است و یک مرحله دیگری نیز دارد که باید خود را از زبان دیگران دید.
ما در ایران جا دارد که در زمینه شیعه شناسی تلاش بسیاری کنیم و از این دست موسسات باید بیشتر داشته باشیم و بیشتر فعالیت کنیم و هر کدام یک بخشی را کار کنند. شیعه پژوهی در غرب از اواخر قرن نوزدهم وارد فاز علمی و آکادمیک شده است. در ادامه نیز توجه غربیها به شیعه بیشتر شده و تحقیقات آکادمیک افزایش یافته است.
وی گفت: آنها در زمینه مهدویت بسیار کار کردهاند و آقای کربن در باب مهدویت حرفهای جالبی زده است. در این کارهایی که غربیها انجام می دهند برخی کارها همدلانه و برخی نیز منتقدانه است. بحث ارتباط شیعیان با امام زمان عج از جمله کارهایی است که غربیها در این زمینه کار کردهاند.
همچنین دکتر دهقانی از مرکز تخصصی مهدویت در این جلسه بیان کردند: در حوزه علمیه نیز کارهای بسیار خوبی شده است و این امر نباید مغفول بماند. برخی از مستشرقان در غرب علاقه به بحث تاریخی مهدویت دارند و برخی نیز علاقه به بحثهای روز دارند. این جلسه بیشتر در مورد گزینه دوم بود. درباره تاریخ مهدویت یا مهدویت تاریخی و اینکه چه اتفاقاتی برای مهدویت افتاده است کارهای در مرکز تخصصی مهدویت انجام شده است که خالی از لطف نبوده و باید آنها را مطالعه کرد. بعد از سال ۲۰۰۰ یکی از مولفه های اسلام پژوهی اسلام هراسی نیز بوده است که محققان جوانی در این زمینه کار کردهاند و حتی برخی سیاستمدارن غربی نیز به این پرداختهاند و در مورد مسلمانان امروز بحث کردهاند. بیشتر اسلام پژوهان غربی به مهدویت تاریخی پرداختهاند.
فضای خوبی فراهم شده است و بسیار خوب است که دو موسسه مرکز تخصصی مهدویت و مؤسسه اطلاعات و تحقیقات اسلامی با همکاری دانشگاه ادیان و مذاهب بتوانند بحثهای مربوط به مهدویت را پیگیری کنند و به سرانجام برسانند.