دکتر ابراهیم قاسمی
گروه مذاهب اسلامی
دانشکده مذاهب اسلامی
در حال بروز رسانی
دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته مذاهب اسلامی
دانش آموخته دکتری رشته مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی
دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه
عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد: نقد و بررسی دیدگاه های سلفی بن باز
عنوان رساله دکتری: ارزیابی تجدید بنای اباضیه عمان در دوره معاصر با تاکید بر بازسازی پایه های نظری و نهادهای دینی
عنوان پایان نلمه سطح چهار حوزه: ساختار منابع استنباط در اباضیه معاصر و نقد آن
سوابق تدریس:
- محاضرات فی الالهیات پایه هفتم: حوزه علمیه قم:1398 تا کنون
- محاضرات فی الالهیات پایه هشتم: حوزه علمیه قم:1398 تا کنون
- مکاتب فقهی اهل سنت: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- نقد مبانی اصول فقه وهابیت: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فرق و مذاهب اسلامی: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه مقارن: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- روش تحقیق: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- جریان شناسی فکری شیعه و جهان اسلام: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- قواعد فقهی مقارن: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فرق فقهی اهل سنت: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه اباضیه: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه حنبلی: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فرق نخستین: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- سمینار: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- تاریخ کلام اهل سنت: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه شافعی: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه ظاهریه: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- آیات الاحکام: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- عقاید امامیه: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- عقاید زیدیه: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- تاریخ مذاهب کلامی(اهل سنت): دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- تاریخ مذاهب کلامی(شیعه): دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- تاریخ مکاتب فقهی: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه امامیه: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- مکتب ها و فرقه های کلامی: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- منابع فریقی: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- نقد بهائیت: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- کارورزی و ارائه پژوهش: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- روش تحقیق پیشرفته: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- روش نقد وتحلیل (ارزیابی علمی): حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- نقد وهابیت: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- روش تحقیق: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- فرق و مذاهب کلامی: مرکز تخصصی کلام: 1396
- آشنایی با ادیان بزرگ: مرکز تخصصی کلام: 1397
- محاضرات فی الالهیات: مرکز تخصصی کلام: 1398
- آشنایی با ادیان بزرگ: موسسه آموزش عالی اجتهاد: 1397
- اندیشه اسلامی: موسسه آموزش عالی سینا: 1394
- دانش خانواده: دانشگاه پیام نور: 1390 تا 1394
- اصول فقه: دانشگاه پیام نور: 1390 تا 1394
- مبادی فقه و اصول: دانشگاه پیام نور: 1390 تا 1394
- کلام اسلامی: دانشگاه پیام نور: 1390 تا 1394
- آیات الاحکام: دانشگاه پیام نور: 1390 تا 1394
- مقالات:
تجدید بنای اباضیه عمان با تاکید بر اتهام زدایی
چکیده:
تجدید بنای پایه‌های نظری فقه اباضیه در دوره معاصر
چکیده:
یکی از اصولی که تمام مذاهب برای ادامه حیات خود به آن نیاز دارند، بازسازی و تجدید بناست. اباضیه هم برای بازسازی مذهب خود به سراغ بازسازی و تجدید بنای پایه‌های نظری فقه خود رفته تا از این راه، موجودیت خود را در میان مذاهب اسلامی حفظ و هر روز به رشد و تعالی بیشتری دست پیدا کند. این رویکرد از سوی اباضیه معاصر در ضمن نه محور تعقیب می‌شود که مهم‌ترین آنها عبارتند از تجدید بنا در ماده و مصادر و منابع فقه، اهتمام به مطالعات تطبیقی و مقارن، پویاسازی فقه مقاصدی، شکلدهی به پژوهش‌های نوین فقهی و بازسازی شاکله فقه. فقه اباضیه شش دوره را پشت سر گذاشته که دوره معاصر دارای اهمیت بسزایی است. به لحاظ آنکه توجه خاص به تجدید و تیسیر فقه شده است، این مقاله با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و با روش کتابخانه‌ای به تجدید بنای پایه‌های نظری فقه اباضیه می‌پردازد.
نظریه اصالت جنگ یا صلح از دیدگاه اباضیه
چکیده:
اباضیه به‌سبب انتساب به خوارج به جنگ‌افروزی و خشونت متهم بوده و از این‌رو کوشیده است تا این اتهام را از خود دور کند. در بین علمای اباضی در خصوص اساس رابطه با غیرمسلمانان دو نظریه وجود دارد: یکی اساس رابطه را در ابتدای جنگ می‌داند و دیگری اساس رابطه را بر صلح و دوستی پایه‌ریزی کرده است و جنگ را فقط برای دفاع جایز می‌داند. اباضیه در ابتدا دیدگاه اول را قبول داشتند، ولی با بازسازی و تجدید بنای خود، به نظریۀ دوم گرایش پیدا کردند. دیدگاه دوم مورد قبول اباضیان معاصر است و می‌گویند که اسلام دین صلح است. اباضیه متقدم نسبت به مسلمانان مخالف مذهب خود به‌ویژه شیعیان نگاه تند، افراطی و انحصارگرایانه داشته‌اند، ولی مهم این است که علمای معاصر اباضیه از این نگاه صرف‌نظر کرده‌اند و مسلمانان غیراباضی را مسلمان می‌دانند، به خون و اموال آنان احترام و می‌گذارند و سرزمین آنها را سرزمین توحید می‌دانند. این مقاله با رویکرد توصیفی – تحلیلی و با روش کتابخانه‌ای به تغییر دیدگاه اباضیه از اصل اولی جنگ، به اصل اولی صلح در رویکرد اباضیه با غیرمسلمانان و مسلمان مخالف خود و به‌ویژه شیعه می‌پردازد..
مبدأشناسی از دیدگاه احمد بن محمد بن عیسی أشعری
چکیده:
احمد بن محمد بن عیسی اشعری از اصحاب امام رضا, امام جواد و امام هادی (ع) و از راویان بزرگ شیعه در قرن سوم هجری به شمار می رود. تمام فقها و علمای رجال درباره وثاقت ایشان اتفاق نظر دارند. او احادیث مختلفی را درباره مبدأشناسی نقل کرده است. در این تحقیق سعی شده است با مطالعه و بررسی این روایات, آرای کلامی وی درباره مبدأشناسی به دست آید. در این مقاله بیان شده است که عالم حادث است و خدا خالقِ آن است. انسان فطرتاً خدا را می شناسد و در عالم ذرّ به ربوبیت او اقرار کرده است. برخی از صفات ثبوتی و سلبی خدا برشمرده شده و تصریح شده است که خالقیت, رازقیت, ربوبیت, مالکیت, فاعلیت و هدایت مخصوص خداوند است و هیچ چیزی شبیه خدا نیست؛ نه در ذات و نه در صفات, بلکه خدا این اسماء الحسنی را خود برای خویش اختیار کرده است. انسان مجبور نیست, اما توانایی و استطاعت مطلق و مستقل نیز ندارد؛ یعنی در محدوده اراده و قضا و قدر الهی اختیار دارد.
نهادهای دینی اباضیان عمان در دوره معاصر
چکیده:
آشنایی با چارچوب نهادهای دینی هر یک از مذاهب اسلامی, کمک شایانی به شناخت صحیح و فهم دقیق آموزه های آن مذهب می کند. مذهب اباضیه با رویکرد ویژه در کشور عمان از این قاعده مستثنا نیست. شناخت دقیق جایگاه هر یک از نهادهای علمی و مذهبی که در مجموعه حکومت پادشاهی عمان, رویکرد امامت دینی نیز برای خویش تعریف کرده اند, و تحلیل این نهادها زمینه ساز فهم صحیح جایگاه و رویکرد این مجموعه ها است. لذا در این مقاله با نگاهی توصیفی تحلیلی وزرات خانه ها و دانشگاه های مهم و کاربردی دینی و سیاسی اباضیان را تشریح می کنیم. در این میان بر رویکرد تربیت مبلغان اباضی و نقش وزارت اوقاف و امور دینی کشور عمان تمرکز بیشتری خواهیم داشت. زیرا باعث تقویت همین مذهب شده و به نوعی نقش حوزه علمیه را ایفا می کند. امید است در نهایت, این شناخت سبب تقویت همدلی, همکاری و تقریب بین مذاهب اسلامی شود و روشی ملموس و کارآمد پیش روی محققان عرصه اباضیه بگستراند.
بررسی عدالت جنسیتی و تاثیر آن بر اشتغال زنان
چکیده:
این تحقیق دیدگاه های مطرح شده درباره عدالت جنسیتی را می کاود و نشان می دهد در نظر گرفتن تفاوت های میان زنان و مردان چه تاثیری بر اشتغال زنان دارد. مفهوم «عدالت جنسیتی» در صدد تعریف عدالت میان زنان و مردان با در نظر گرفتن اوضاع و احوال، و استعدادهای متفاوت و وظایف زنان و مردان است. تحقق عدالت منوط به لحاظ کردن اوضاع و احوال، و تفاوت ها در تخصیص امکانات است، اما برخی صرفا به برابری جنسیتی قائل اند. هدف از این نوشتار پاسخ به دو پرسش است: آیا می توان بدون لحاظ تفاوت ها، کاملا عادلانه و برابر میان افراد قضاوت کرد؟! تاثیر اشتغال زنان بر زندگی چیست؟ در این نوشتار مفاهیم «برابری»، «عدالت» و تفاوت این دو، عدالت استحقاقی و عدالت جنسیتی، عدالت در منظر حقوق و از دیدگاه ادیان، تمایز عدالت از مساوات، مفهوم «جنسیت» از دیدگاه روان شناسان، فمینیست ها و اسلام، مفهوم جایگاه اشتغال زنان در جامعه، علل و عوامل رویکرد زنان به اشتغال، تاثیر اشتغال زنان بر فرد، خانواده و جامعه، تاثیر عدالت جنسیتی بر اشتغال زنان و در نهایت راهکارهایی در حوزه اشتغال زنان و مردان تبیین خواهد شد. روش تحقیق، تحلیلی، انتقادی و اسنادی است.
در حال بروز رسانی
دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته مذاهب اسلامی
دانش آموخته دکتری رشته مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی
دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه
عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد: نقد و بررسی دیدگاه های سلفی بن باز
عنوان رساله دکتری: ارزیابی تجدید بنای اباضیه عمان در دوره معاصر با تاکید بر بازسازی پایه های نظری و نهادهای دینی
عنوان پایان نلمه سطح چهار حوزه: ساختار منابع استنباط در اباضیه معاصر و نقد آن
سوابق تدریس:
- محاضرات فی الالهیات پایه هفتم: حوزه علمیه قم:1398 تا کنون
- محاضرات فی الالهیات پایه هشتم: حوزه علمیه قم:1398 تا کنون
- مکاتب فقهی اهل سنت: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- نقد مبانی اصول فقه وهابیت: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فرق و مذاهب اسلامی: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه مقارن: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- روش تحقیق: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- جریان شناسی فکری شیعه و جهان اسلام: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- قواعد فقهی مقارن: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فرق فقهی اهل سنت: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه اباضیه: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه حنبلی: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فرق نخستین: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- سمینار: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- تاریخ کلام اهل سنت: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه شافعی: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه ظاهریه: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- آیات الاحکام: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- عقاید امامیه: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- عقاید زیدیه: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- تاریخ مذاهب کلامی(اهل سنت): دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- تاریخ مذاهب کلامی(شیعه): دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- تاریخ مکاتب فقهی: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- فقه امامیه: دانشگاه ادیان ومذاهب: 1396 تا کنون
- مکتب ها و فرقه های کلامی: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- منابع فریقی: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- نقد بهائیت: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- کارورزی و ارائه پژوهش: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- روش تحقیق پیشرفته: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- روش نقد وتحلیل (ارزیابی علمی): حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- نقد وهابیت: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- روش تحقیق: حوزه علمیه خواهران کاشان: سال 1397 تا کنون
- فرق و مذاهب کلامی: مرکز تخصصی کلام: 1396
- آشنایی با ادیان بزرگ: مرکز تخصصی کلام: 1397
- محاضرات فی الالهیات: مرکز تخصصی کلام: 1398
- آشنایی با ادیان بزرگ: موسسه آموزش عالی اجتهاد: 1397
- اندیشه اسلامی: موسسه آموزش عالی سینا: 1394
- دانش خانواده: دانشگاه پیام نور: 1390 تا 1394
- اصول فقه: دانشگاه پیام نور: 1390 تا 1394
- مبادی فقه و اصول: دانشگاه پیام نور: 1390 تا 1394
- کلام اسلامی: دانشگاه پیام نور: 1390 تا 1394
- آیات الاحکام: دانشگاه پیام نور: 1390 تا 1394
- مقالات:
تجدید بنای اباضیه عمان با تاکید بر اتهام زدایی
چکیده:
تجدید بنای پایه‌های نظری فقه اباضیه در دوره معاصر
چکیده:
یکی از اصولی که تمام مذاهب برای ادامه حیات خود به آن نیاز دارند، بازسازی و تجدید بناست. اباضیه هم برای بازسازی مذهب خود به سراغ بازسازی و تجدید بنای پایه‌های نظری فقه خود رفته تا از این راه، موجودیت خود را در میان مذاهب اسلامی حفظ و هر روز به رشد و تعالی بیشتری دست پیدا کند. این رویکرد از سوی اباضیه معاصر در ضمن نه محور تعقیب می‌شود که مهم‌ترین آنها عبارتند از تجدید بنا در ماده و مصادر و منابع فقه، اهتمام به مطالعات تطبیقی و مقارن، پویاسازی فقه مقاصدی، شکلدهی به پژوهش‌های نوین فقهی و بازسازی شاکله فقه. فقه اباضیه شش دوره را پشت سر گذاشته که دوره معاصر دارای اهمیت بسزایی است. به لحاظ آنکه توجه خاص به تجدید و تیسیر فقه شده است، این مقاله با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و با روش کتابخانه‌ای به تجدید بنای پایه‌های نظری فقه اباضیه می‌پردازد.
نظریه اصالت جنگ یا صلح از دیدگاه اباضیه
چکیده:
اباضیه به‌سبب انتساب به خوارج به جنگ‌افروزی و خشونت متهم بوده و از این‌رو کوشیده است تا این اتهام را از خود دور کند. در بین علمای اباضی در خصوص اساس رابطه با غیرمسلمانان دو نظریه وجود دارد: یکی اساس رابطه را در ابتدای جنگ می‌داند و دیگری اساس رابطه را بر صلح و دوستی پایه‌ریزی کرده است و جنگ را فقط برای دفاع جایز می‌داند. اباضیه در ابتدا دیدگاه اول را قبول داشتند، ولی با بازسازی و تجدید بنای خود، به نظریۀ دوم گرایش پیدا کردند. دیدگاه دوم مورد قبول اباضیان معاصر است و می‌گویند که اسلام دین صلح است. اباضیه متقدم نسبت به مسلمانان مخالف مذهب خود به‌ویژه شیعیان نگاه تند، افراطی و انحصارگرایانه داشته‌اند، ولی مهم این است که علمای معاصر اباضیه از این نگاه صرف‌نظر کرده‌اند و مسلمانان غیراباضی را مسلمان می‌دانند، به خون و اموال آنان احترام و می‌گذارند و سرزمین آنها را سرزمین توحید می‌دانند. این مقاله با رویکرد توصیفی – تحلیلی و با روش کتابخانه‌ای به تغییر دیدگاه اباضیه از اصل اولی جنگ، به اصل اولی صلح در رویکرد اباضیه با غیرمسلمانان و مسلمان مخالف خود و به‌ویژه شیعه می‌پردازد..
مبدأشناسی از دیدگاه احمد بن محمد بن عیسی أشعری
چکیده:
احمد بن محمد بن عیسی اشعری از اصحاب امام رضا, امام جواد و امام هادی (ع) و از راویان بزرگ شیعه در قرن سوم هجری به شمار می رود. تمام فقها و علمای رجال درباره وثاقت ایشان اتفاق نظر دارند. او احادیث مختلفی را درباره مبدأشناسی نقل کرده است. در این تحقیق سعی شده است با مطالعه و بررسی این روایات, آرای کلامی وی درباره مبدأشناسی به دست آید. در این مقاله بیان شده است که عالم حادث است و خدا خالقِ آن است. انسان فطرتاً خدا را می شناسد و در عالم ذرّ به ربوبیت او اقرار کرده است. برخی از صفات ثبوتی و سلبی خدا برشمرده شده و تصریح شده است که خالقیت, رازقیت, ربوبیت, مالکیت, فاعلیت و هدایت مخصوص خداوند است و هیچ چیزی شبیه خدا نیست؛ نه در ذات و نه در صفات, بلکه خدا این اسماء الحسنی را خود برای خویش اختیار کرده است. انسان مجبور نیست, اما توانایی و استطاعت مطلق و مستقل نیز ندارد؛ یعنی در محدوده اراده و قضا و قدر الهی اختیار دارد.
نهادهای دینی اباضیان عمان در دوره معاصر
چکیده:
آشنایی با چارچوب نهادهای دینی هر یک از مذاهب اسلامی, کمک شایانی به شناخت صحیح و فهم دقیق آموزه های آن مذهب می کند. مذهب اباضیه با رویکرد ویژه در کشور عمان از این قاعده مستثنا نیست. شناخت دقیق جایگاه هر یک از نهادهای علمی و مذهبی که در مجموعه حکومت پادشاهی عمان, رویکرد امامت دینی نیز برای خویش تعریف کرده اند, و تحلیل این نهادها زمینه ساز فهم صحیح جایگاه و رویکرد این مجموعه ها است. لذا در این مقاله با نگاهی توصیفی تحلیلی وزرات خانه ها و دانشگاه های مهم و کاربردی دینی و سیاسی اباضیان را تشریح می کنیم. در این میان بر رویکرد تربیت مبلغان اباضی و نقش وزارت اوقاف و امور دینی کشور عمان تمرکز بیشتری خواهیم داشت. زیرا باعث تقویت همین مذهب شده و به نوعی نقش حوزه علمیه را ایفا می کند. امید است در نهایت, این شناخت سبب تقویت همدلی, همکاری و تقریب بین مذاهب اسلامی شود و روشی ملموس و کارآمد پیش روی محققان عرصه اباضیه بگستراند.
بررسی عدالت جنسیتی و تاثیر آن بر اشتغال زنان
چکیده:
این تحقیق دیدگاه های مطرح شده درباره عدالت جنسیتی را می کاود و نشان می دهد در نظر گرفتن تفاوت های میان زنان و مردان چه تاثیری بر اشتغال زنان دارد. مفهوم «عدالت جنسیتی» در صدد تعریف عدالت میان زنان و مردان با در نظر گرفتن اوضاع و احوال، و استعدادهای متفاوت و وظایف زنان و مردان است. تحقق عدالت منوط به لحاظ کردن اوضاع و احوال، و تفاوت ها در تخصیص امکانات است، اما برخی صرفا به برابری جنسیتی قائل اند. هدف از این نوشتار پاسخ به دو پرسش است: آیا می توان بدون لحاظ تفاوت ها، کاملا عادلانه و برابر میان افراد قضاوت کرد؟! تاثیر اشتغال زنان بر زندگی چیست؟ در این نوشتار مفاهیم «برابری»، «عدالت» و تفاوت این دو، عدالت استحقاقی و عدالت جنسیتی، عدالت در منظر حقوق و از دیدگاه ادیان، تمایز عدالت از مساوات، مفهوم «جنسیت» از دیدگاه روان شناسان، فمینیست ها و اسلام، مفهوم جایگاه اشتغال زنان در جامعه، علل و عوامل رویکرد زنان به اشتغال، تاثیر اشتغال زنان بر فرد، خانواده و جامعه، تاثیر عدالت جنسیتی بر اشتغال زنان و در نهایت راهکارهایی در حوزه اشتغال زنان و مردان تبیین خواهد شد. روش تحقیق، تحلیلی، انتقادی و اسنادی است.