به گزارش روابط عمومی دانشگاه، حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در نشست توجیهی طرح نظام جامع پژوهشی دانشگاه ادیان و مذاهب که روز چهارشنبه هشتم بهمن‌ماه 1399 با حضور اعضای هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد، به تبیین توجه و روی‌کرد جدی دانشگاه ادیان و مذاهب به مسئله پژوهش اشاره کرد و گفت: آن‌چه امروز به خاطر آن گرد هم جمع شده‌ایم، مسئله‌ای است که به قول مولانا «مدتی این مثنوی تأخیر شد» اما این تأخیر مدت زمانی بیست ساله دارد و این تأخیر، لطمه غیرقابل جبرانی به اعضای هیئت علمی دانشگاه وارد کرده است و آن هم، این است که اگر طرح جامعی که بنده از ابتدای شکل‌گیری این مجموعه به عنوان یک مؤسسه پژوهشی در پی آن بودم، اجرا شده بود، الان در  رزومه هریک از اعضای هیئت علمی این دانشگاه یک طرح بزرگ انجام شده وجود داشت.

وی افزود: ما هم‌اکنون دو سه هزار پایان‌نامه هدررفته داریم. یعنی دو سه هزار پایان‌نامه نوشته شده و دارد نوشته می‌شود. این عدد دقیق است و با این موج دانشجویان عراقی، حدود سه هزار پایان‌نامه در حال هدررفت است یعنی بی‌هدف نوشته می‌شود. درحالی‌که هر عضو هیئت علمی این دانشگاه می‌توانست پنج پایان‌نامه را در یک طرح جامع و نظام موضوعاتی که در ذهنش بود، طراحی کند و پنج دانشجوی کارشناسی ارشد این پایان‌نامه‌ها را می‌نوشتند و استاد به کمک خود دانشجویان یا دیگر افراد آن‌ها را منظم می‌کرد و یک طرح جامع قوی از آن استخراج می‌کرد. این سه هزار را اگر بین دانشکده‌ها تقسیم کنید، نشان می‌دهد که ششصد طرح جامع از دانشگاه فوت شده است.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: الان نمی‌شود نشست و قصه گذشته را گفت. آن‌چه گذشته، گذشته است. ضرب‌المثلی است که می‌گویند ماهی را هرگاه از آب بگیرید، تازه است. لذا الان هم می‌توانیم اقدام کنیم و آغازگر باشیم و یک نظام جامع تعریف کنیم و از این سرمایه عظیمی که داریم، بهره‌برداری کنیم. شبیه چنین کاری در دانشگاه تربیت مدرس انجام شده و می‌شود. دانشجویان تحصیلات تکمیلی این دانشگاه، چند صد طرح مهندسی، ریاضی و فیزیک را در کشور اجرا کرده‌اند. هیچ دانشجوی دکتری در آن دانشگاه نیست که طرح نداشته باشد و پایان‌نامه‌اش در یک نظام تعریف نشده باشد. مثلاً یک دانشجوی دکتری شیمی در آن دانشگاه، رساله خود را برای یک پژوهشکده که استادش با آن قرارداد بسته است، انجام می‌دهد و طرح پژوهشی‌اش را اجرا می‌کند. متأسفانه در دانشگاه ادیان و مذاهب یک نظام جامع پژوهشی بر اساس پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی پیاده نشده است و درنتیجه هم دانشجو، هم استاد و هم دانشگاه و هم کشور بی‌بهره مانده‌اند و تنها پایان‌نامه‌ای نوشته می‌شود و هیچ مشکل و مسئله‌ای از کشور یا حوزه علمیه و یا نظام بشری حل نمی‌شود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ما یک بیانیه رسالت داریم و یک سند پیش‌نویس چشم‌انداز. در بیانیه رسالت به کاهش آلام بشری اشاره کرده‌ایم. می‌بینید که داعش مانند یک حیوان خونخوار به جان جامعه اسلامی افتاده است. چند راه‌حل توانسته‌ایم به مراجع ذی‌صلاح هم‌چون وزارت امور خارجه و سران و بزرگان کشور ارائه دهیم که برگرفته از رساله‌های تدوین شده در این راستا باشد تا بتوان این بحران بشری را حل کرد؟ آیا ارزش و قیمت یک مسئله انسانی با مثالی که از شیمی و پلیمر زدم  قابل مقایسه است؟

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه گفت: عده‌ای از افراد با سطح درک پایین سخنانی مطرح می‌کنند از این قبیل که ایران و کره جنوبی هر دو با هم وارد صنعت خودرو شدند اما الان ایران در چه وضعی است و کره جنوی در چه وضعی است. باید به چنین افرادی که در چنین سطحی از بینش هستند گفت که آیا می‌دانید اگر آمریکا چند ثانیه دست از حمایت کره جنوبی بردارد، کره شمالی این کشور را با خاک یکسان می‌کند؟ من نه چاپلوسم و نه متملق و نه می‌خواهم حرف سیاسی بزنم اما مقام معظم رهبری که معتقدم دویست سیصد سال دیگر نقش ایشان در این سی ساله شناخته می‌شود، کاری کرد که ترامپ خونخوار بیست بار مزمزه کرد تا به ایران حمله کند و جرئت نکرد. عربستان و اسرائیل بارها از آمریکا خواستند که ولو یک اقدام کوچک نظامی علیه ایران انجام دهد و یک گوشمالی کوچک به ایران بدهد اما آمریکا حمله نکرد چون جرئت حمله را نداشت. چون ما بنیه پیدا کرده‌ایم.

وی در ادامه گفت: کسی فکر نکند ما نمی‌توانیم پراید را تبدیل به خودروی کره‌ای کنیم، اما تمرکز ما بر روی چیز دیگری است. آقای ترکان که زمانی وزیر دفاع بود، به من می‌گفت که آقای هاشمی ـ که به او ضد موشک می‌گفتند و مدعی بودند با موشک مخالف است ـ به من می‌گفت که آقای ترکان! کیفت را بردار و پر از دلار کن و با پاسپورت سیاسی‌ات برو به فلان جا و این چهار تا قطعه موشک را بگیر بیاور. مقام معظم رهبری و ایشان لحظه‌ای این مسئله را پیگیری می‌کردند، ولی یک عده که ناسپاس هستند و نمک‌نشناس یا اهل مسائل سیاسی، می‌گویند ایشان ضد موشک بود. ایشان بازوی آقا بود و کمک می‌کرد تا این موشک‌ها تهیه شود. این مثال را برای این می‌زنم که ایشان می‌گفت راه و کارخانه و پیشرفت، بدون امنیت یک شاهی ارزش ندارد. اگر امنیت نداشته باشید، برای دشمن خونخوار تنها ده دقیقه طول می‌کشد که با یک بمباران، همه پل‌ها، نیروگاه‌ها و کارخانه‌های درجه یک شما را بزند. اول امنیت بعد صنعت. الان امنیت داریم.

نواب افزود: معلوم نیست تاریخ آمریکا بدتر از ترامپ و وحشی‌تر از آن پیدا کند. شب آخر ریاست‌جمهوری‌اش دستور یک تحریم دیگر را صادر کرد و رفت. دیگر آمریکا چنین رئیس‌جمهوری پیدا نمی‌کند. او هم نتوانست کاری کند و رفت. الان بنیه امنیتی ما تأمین است. می‌خواهم نقش علوم انسانی را بگویم. جنگ بین دو کشور که نمونه‌اش جنگ بین ایران و عراق بود، در آخر با یک گفت‌وگو پشت یک میز به پایان رسید. آقای ولایتی می‌گفت اولین جلسه که می‌خواستیم بنشینیم برای مذاکره با عراق، دو هیئت حاضر نبودند روبه‌روی یکدیگر بنشینند. لذا یک میز مثلثی گذاشتند تا همه نگاه‌شان به دبیرکل باشد. کلی بحث شد که میز را چطور بنشینیم. اوضاع این‌طور بود اما گفت‌وگو توپخانه‌ها را خاموش کرد. یعنی علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و گفت‌وگو آمد و مسلط شد و همه چیز را خاموش کرد. یکی از نشانه‌های یک کشور پیشرفته در جهان این است که رئیس‌جمهورش تحصیل‌کرده حقوق، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و یا دیگر رشته‌های علوم انسانی باشد. اگر رئیس‌جمهور کشوری، پزشک یا مهندس باشد، می‌گویند این کشور، عقب‌مانده است. لذا می‌بینید رؤسای جمهور کشورهای پیشرفته جهان، فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد هستند و علوم انسانی خوانده‌اند و کشورشان را اداره می‌کنند.

وی هم‌چنین گفت: اگر شما یک کلمه بنویسید که ده سال روی آن کار کرده‌اید و آن یک کلمه گوشه‌ای از فتنه داعش را خاموش کند، ببینید که جلوی خون چند نفر را گرفته‌اید. لذا علوم انسانی حرف اول را می‌زند. من به بیانیه رسالت دانشگاه، تا عمر دارم، افتخار کرده و می‌کنم. در این رسالت بر مشترکات در جهت هم‌بستگی انسانی، تقویت صلح و کاهش آلام بشری تأکید کرده‌ایم. چند قدم درباره آن برداشته‌ایم؟ برای حرکت در راستای این بیانیه، باید همین طرح جامع پژوهشی را پیاده کرد. بنده مثال از پلیمر زدم ولی پلیمر در برابر کار شما، یک در برابر میلیون هم نیست. کار علوم انسانی کار اصلی بشریت است. مولانا شعر نگفته است بلکه مسیر انسانیت را تدوین کرده است. نقش مولانا در کاهش آلام بشری چقدر بوده است؟

از محبت خارها گل می‌شود / وز محبت سرکه‌ها مل می‌شود

همین یک شعر چه کار کرده است با ذهن بشر؟ در سفری به قونیه، صبح زود به سر مزار مولانا رفتم و هنوز در را باز نکرده بودند. حدود دویست نفر در صف تهیه بلیت بودند. از همراهم جناب دکتر خاتمی که سال‌ها است ساکن ترکیه هستند، خواستم که از افراد داخل صف، ملیت‌شان را سؤال کند. از شصت ملیت ایستاده بودند تا بلیت مزار مولانا را تهیه کنند. ما نمی توانیم تاریخ آینده بشریت را ببینیم ولی فکر می‌کنم مولانا صد سال دیگر، از امروز بسیار مهم‌تر می‌شود و دویست سال دیگر، بسیار مهم‌تر خواهد شد. چون بشریت با علوم انسانی جلو می‌رود.

نواب در ادامه گفت: آیت‌الله جوادی آملی می‌فرمایند که در علوم تجربی، هرچه بالاتر می‌روید دایره‌ دیدتان تنگ‌تر می‌شود. وقتی پزشک عمومی شوید دایره موضوع کارتان کل بدن انسان است اما وقتی متخصص می‌شوید، دایره محدود به یک عضو می‌شود و وقتی فوق تخصص یا برد تخصصی می‌گیرید، دیدتان به جزئی از یکی از اندام‌های بدن محدود می‌شود اما در علوم انسانی این‌گونه نیست از سوی دیگر به عالم نگریسته می‌شود و زاویه بازتر و بازتر می‌شود. امیرالمؤمین(ع) می‌فرمایند «اتزعم انک جرم ثقیل و فیک انتوی العالم الاکبر». بعضی می‌گویند تحقیقات در علوم انسانی به چه درد می‌خورد و چه دردی را دوا می‌کند؛ ولی اگر تحقیقات به معنای واقعی‌اش ارائه شود، حتما آلام بشری را کم می‌کند و یک کلمه نوشتن دقیق شما، جلوی توپخانه‌ها، آتش‌ها و کشتارها را می‌گیرد.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب هم‌چنین گفت: محکم‌تر از گذشته پای نظام جامع پژوهشی ایستاده‌ام. تاکنون هیچ بخشی از این دانشگاه، تقلیدی نبوده است. در هیچ‌جا در ایران دانشکده شیعه‌شناسی، ادیان و مذاهب نبوده است. همه برنامه‌های ما، ابتکاری است. این‌جا یک دانشگاه تابع نبوده و متغیر بوده است. من یک انسان غیرمقلد هستم. مرکز خدمات حوزه علمیه و پکتا را هم از کسی کپی نکرد‌ام. هر کار کرده‌ام، یک کار جدید بوده است. این نظام جامع پژوهشی شاید در جای دیگر ایران باشد ولی عقل من می‌گوید سه هزار پایان‌نامه نباید هدر برود. در دنیا قطرات آب را کنترل می‌کنند و مثلاً می‌گویند فلان لیتر آب از سد بیرون رفت. دنیا این‌قدر دقیق شده است. آن‌وقت این‌همه پایان‌نامه هدر برود، بدون این‌که ببینیم موضوعاتش چقدر به هم ارتباط دارند و چند طرح جامع پژوهشی توانسته‌ایم از داخل آن دربیاوریم. بنابراین نظام جامع پژوهشی در دانشگاه ضرورت دارد و باید انجام شود.

وی تأکید کرد: همه کارهای جدیدمان را فقط و فقط با کمک شما پیش برده‌ایم. شما زحمت کشیده‌اید و این اقدامات را انجام داده‌اید و این بنای شامخ که الحمد لله رب العالمین هر روز از روز قبل بهتر می‌شود، به سامان رسیده است. امروز هم شما باید این طرح جامع پژوهشی را بنیان‌گذاری و اجرا کنید و روی آن کار کنید و به نتیجه برسانید. باید مسائل را شناسایی کنید. ما نمی‌خواهیم ریزنظام موضوعات به شما بدهیم بلکه می‌خواهیم طرح جامع را تدوین کنیم تا دوستان وقتی بعد از بیست سال به پشت سرشان نگاه می‌کنند، ببینند که صد مسئله کاربردی و تأثیرگذار و حلال مشکلات جامعه در موضوع ادیان را جواب داده‌اند. اگر شما طرح جامع پژوهشی را اجرا کنید، وارد همان خدمتی شده‌اید که می‌خواهیم ان‌شاء‌الله برای بشریت انجام دهیم. در بند دوم طرح پیش‌نویس سند چشم‌انداز آمده است «انجام پژوهش‌های بنیادین، توسعه‌ای و کاربردی». این سند هم از افتخارات دانشگاه است و باید روی آن کار شود و ابلاغ و اجرایی شود. ان‌شاء‌الله بتوانیم این سخنانی که نوشته‌ایم، اجرایی کنیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب در پایان سخنان خود گفت: پژوهشکده حج یک نظام‌نامه موضوعات پژوهشی حج و زیارت نوشته است. در حالی که موضوع کار آنان محدود به حج است. ما می‌خواهیم نه فقط تشیع و اسلام و ادیان بلکه بلکه مسئله و دغدغه هشت میلیارد جمعیت کره زمین را به سامان برسانیم. ما می‌خواهیم اصول اصول اصول‌الدین را بنویسیم. به مقام معظم رهبری گفتند نظر شما درباره مثنوی چیست؟ گفتند نظر من نظر شهید مطهری است. گفتند نظر آقای مطهری چیست؟. گفتند نظر او نظر مولانا است که در اول مثنوی‌اش آورده است «هذا کتاب المثنوی المعنوی و هو اصول اصول اصول الدین». دانشگاه ادیان و مذاهب هم اصول اصول اصول ادیان است. یعنی می‌خواهد برای همه اصل‌ها برنامه تدوین کند.