حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در ابتدای سفر خود به شهر آنکارا پایتخت ترکیه دوشنبه ششم خردادماه 1398 در آنکارا با دکتر علی ارباش رئیس سازمان دیانت ترکیه دیدار و گفت‌وگو کرد.

دکتر علی ارباش رئیس سازمان دیانت ترکیه در ابتدای این دیدار ضمن خوش‌آمدگویی و ابراز خوشحالی از این دیدار گفت: با دوستانی از ایران هم‌چون آیت‌الله اراکی، آیت‌الله قمی، آیت‌الله قاضی‌عسکر و دکتر ابراهیمی ترکمانی تاکنون دیدارهای مفیدی داشته‌ام که امیدوارم این مذاکرات تبدیل به تفاهم‌نامه شود.

در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب ضمن ابراز خوشحالی از این دیدار گفت: من به ترکیه بسیار علاقه دارم و مدت طولانی در قم تاریخ عثمانی و ترکیه جدید را تدریس کرده‌ام. بنده بیش از پنجاه بار از ترکیه دیدار کرده‌ام و آخرین دیدارم ماه قبل از مناطق شرقی ترکیه بوده است. روابط من با ترکیه بسیار فعال است و ما مؤسسه‌ای به نام مدرسه اسلامی هنر داریم که در آن مدرسه نیز ارتباطات خوبی بین ایران و ترکیه برقرار است.

ریاست دانشگاه در ادامه سلام رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای و حجت‌الاسلام والمسلمین قمی نماینده رهبر انقلاب در امور بین‌الملل را به دکتر علی ارباش ابلاغ کرد و گفت:‌ پیش از این مقرر بود کمیته‌ای از سوی دو طرف در سطوح بالابرای همکاری‌های عمیق تشکیل شود که امیدواریم این کمیته به زودی شروع به کار کند.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه به معرفی دانشگاه پرداخت و گفت: بنده بیش از چهل سال مشغول به فعالیت‌های تبلیغی بوده‌ام و بیش از ششصد سفر خارجی رفته‌ام. همه دنیا را دیده‌ام و در تمام صحنه‌های محرومیت مسلمانان جهان حضور داشته‌ام. سی سال قبل به میانمار رفتم و یک ماه از نزدیک شاهد محرومیت مسلمانان این کشور بودم و شریک غم آنان بودم. در جریان درگیری‌های قره‌باغ و ستمی که به مسلمانان این منطقه رفته است، بوده‌ام. در آوارگی مردم کردستان عراق در زمان صدام غمخوار مردم این منطقه بودم. در جنگ بوسنی نیز حضور داشتم و برادرم در آن‌جا به شهادت رسید. در جنگ غزه نیز برادرم به مردم این منطقه در دریای مدیترانه کمک‌های مردمی می‌رساند. الان نیز به عنوان عضو حقیقی در همه مجامع بین‌المللی ایران به عنوان دبیر شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، عضو شورای سیاست‌گذاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دیگر مراکز حضور دارم.

وی هم‌چنین گفت: با استفاده از این تجارب، 25 سال پیش دانشگاه ادیان و مذاهب را در شهر قم راه‌اندازی کردم. از سال گذشته شروع به پذیرش دانشجوی خارجی کرده‌ایم و از بیش از 18 کشور خارجی، دانشجو داریم.

نواب در خصوص ویژگی‌های دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: این دانشگاه سه ویژگی دارد. نخست آن‌که تنها در سطح کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو جذب می‌کند. دوم آن‌که دانشگاهی است پژوهش‌محور و تاکنون چهارصد عنوان کتاب با موضوع ادیان و مذاهب منتشر کرده است. ویژگی سوم آن هم این است که این دانشگاه گفت‌وگو محور است و تاکنون پانصد هیئت خارجی از این دانشگاه بازدید کرده‌اند.

وی هم‌چنین گفت: من مدت‌ها بود که می‌خواستم یک گفت‌وگو با رئیس سازمان دیانت داشته باشم. گرچه رئیس پیشین این سازمان را بارها در مجامع مختلف می‌دیدم ولی امروز افتخار دارم که در مقر اصلی این سازمان حضور داشته باشم و بزرگ‌ترین چالش دینی امروز جهان اسلام را با شما در میان بگذارم. امروز مسلمانان جهان با یک چالش بزرگ مواجه هستند که دشمن هم بسیار درباره آن تلاش می‌کند و این مشکل، «اسلام‌هراسی» است. باید برای این مشکل، چاره‌ای اندیشید. باید در دو جا باید یک هماهنگی صورت گیرد. یکی از دو جا الان در زندان سیاست گرفتار شده است و آن، دانشگاه الازهر است که با شما و ترکیه مشکلی ندارد و دیگری سازمان دیانت ترکیه است که آزاد است.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه گفت: قم، دیانت و الازهر باید با یکدیگر همکاری کنند. ما باید با شما فعالیت را آغاز کنیم تا راه‌های علمی مبارزه با اسلام‌هراسی را از راه گفت‌وگو با ادیان جهان را باز کنیم. من در جمع جهانی بودایی‌ها به عنوان تنها غیربودایی شرکت کردم. رئیس این مجمع مرا در آن مجمع معرفی کرد و اشاره کرد که من از این دانشگاه بازدید داشته‌ام. من در آن‌جا صحبت کردم و میزان تأثیرگذاری رهبر بودایی‌های میانمار را احساس کردم. من به او گفتم که ما درگیری‌ها میان مسلمانان و بودایی‌ها را به حساب دین بودا نمی‌گذاریم. این درگیری، درگیری مسلمانان و بودایی‌ها نیست. ایرانی‌ها دویست سال است که به مرکز میانمار مهاجرت کرده‌اند و می‌گویند ما در طول دویست سال گذشته هیچ مشکلی با بودایی‌ها نداشته‌ایم. آن‌چه در میانمار اتفاق می‌افتد یک مسئله قومی، منطقه‌ای و محلی است. بودایی‌ها مشکل سرزمین دارند و از یک طرف هم روهینگیایی‌ها از بنگلادش به آن‌جا مهاجرت کرده‌اند. این قبیل مشکلات در همه جای دنیا هست و اختلاف اسلام و بودا نیست. ما باید در مجامع جهانی حضور داشته باشیم و مشکل اسلام‌هراسی را حل کنیم. ما صدها گفت‌وگوی اسلام و مسیحیت را در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی داشته‌ایم. ما از شما پیشنهاد و راه‌حل می‌خواهیم. آیا شما گفت‌وگو بین ادیان را قبول دارید؟‌

در ادامه دکتر علی ارباش گفت: همواره باید مراودات برای اتحاد بیشتر مسلمانان و برابری و محبت قلبی آنان را بیشتر کنیم. دو کشور بزرگ منطقه یعنی ترکیه و ایران به دلیل روابط تاریخی دارای ریشه‌های مستحکمی هستند. ما به‌خصوص برای آموزش صحیح دین به جوانان و ایجاد برابری و اتحاد و دوری از افراط‌گرایی باید الگوی دیگر کشورهای جهان باشیم. برای این که بهانه‌ای برای کسانی که به دنبال اسلام‌هراسی هستند،‌ ندهیم باید ایران و ترکیه به صورت مستمر با یکدیگر ارتباط داشته باشند.

وی هم‌چنین گفت: ما باید بدون فوت وقت کمیته‌ای مشترک که مقدمات آن پیش‌تر فراهم شده بود،‌ ایجاد کنیم و من به دوستان توصیه می‌کنم به صورت این کار را سامان‌دهی کنند. رفتارهای آمریکا در ارتباط با مسائل حساسی مثل فلسطین و انتقال پایتخت اسرائیل به قدس، مورد قبول ما مسلمانان نیست و ما باید برای مقابله با این تحرکات اقداماتی را انجام دهیم. به صورت مستمر در کشورهای اسلامی درگیری‌هایی وجود دارد و خون مسلمانان ریخته می‌شود. باید کاری کنیم که جلوی این کار گرفته شود. هم کسی که می‌کشد و هم کسی که کشته می‌شود، الله اکبر می‌گوید و این قابل قبول نیست و باید برای جلوگیری از این فتنه کاری کنیم. باید سعی کنیم به جوانان‌مان بیاموزیم که اختلافات قومی نباید منشأ اختلاف و درگیری شود بلکه باید غنای فرهنگی خود را به جوانان بیاموزیم. امیدواریم کمیته مربوطه درباره این مسائل صحبت کنند و در راستای آن شروع به فعالیت کنند.

حجت‌الاسلام والمسلمین نواب نیز در خصوص گفت‌وگوی ادیان برای حل مسئله اسلام‌هراسی گفت: ما از فعالیت‌های شما در این زمینه تقدیر و تشکر می‌کنیم و دانشگاه ادیان و مذاهب می‌تواند برای شما در خصوص ادیانی هم‌چون اسلام،‌ مسیحیت، زرتشت، بودا و سایر ادیان، نیرو تربیت کنیم. قبل از کار دانشگاهی، می‌توانیم برای شما دوره‌های موقت برگزار کنیم. ما تجربه طولانی داریم که استادان دانشگاه‌های جهان را برای دوره‌های 15 روزه دعوت می‌کتیم و به دانشگاه ادیان بیایند و در دوره فشرده شیعه‌شناسی شرکت می‌کنند. شما می‌توانید افرادی را به دانشگاه ما اعزام کنید تا در این دوره‌ها شرکت کنند. می‌دانید که دانشگاه ادیان و مذاهب در دنیا منحصر به فرد است. ما استادانی یهودی، مسیحی، بودایی و هندو داریم که برای تدریس به دانشگاه ما می‌آیند. ما به زبان‌های ترکی استانبولی، چینی و هندی استادانی برای تدریس مبارزه با افراط‌گرایی داریم. ما شیعه و سنی بودن را مانع نمی‌دانیم و از این مرز عبور کرده‌ایم و معتقدیم بحث شیعه و سنی بحث درون خانواده است و اکنون از سطح گفت‌وگوی بین ادیان ابراهیمی عبور کرده‌ایم و با ادیان آسیایی گفت‌وگو می‌کنیم. استادان آشنا با زبان‌های عبری و سانسکریت داریم و تمام مشکلات این‌چنینی را در دانشکده زبان و فرهنگ ملل دانشگاه حل کرده‌ایم. ما ظرفیت شما را ظرفیت عقلانی می‌دانیم. اسلام عقلانیِ وسط. خود را نیز این‌گونه می‌بینیم و شیعه و سنی بودن را مانع نمی‌دانیم.

وی در پایان گفت: ما چند پیشنهاد برای شما داریم. نخست، موافقت‌نامه همکاری فرهنگی است. ما پیش‌نویس این تفاهم‌نامه را آماده می‌کنیم و امیدواریم به زودی به امضا برسد.

در این دیدار جناب آقای میرحسین موسوی شربیانی نماینده دانشگاه ادیان و مذاهب در امور ترکیه و آذربایجان و محمود صدقی‌زاده رایزن فرهنگی ایران در آنکارا نیز حضور داشتند.

حجت‌الاسلام والمسلمین نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب پس از این دیدار، در مسجد محمدیه شیعیان آنکارا حضور یافت و از نزدیک با امام جماعت این مسجد و شیعیان دیدار و گفت‌وگو کرد.

دیدار با رئیس موقوفه اتحاد عقیده علوی آنکارا

دیدار با فاروق علی ییلدیریم رئیس موقوفه اتحاد عقیده علوی آنکارا دیگر برنامه ریاست دانشگاه بود.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب در این دیدار گفت: امروز برای ما روز بسیار بزرگی است. روز ضربت خوردن حضرت امیرالمؤمنین، امام ما و شما است. امیدواریم تحت سایه این امام بزرگوار روابط‌مان را به هم نزدیک کنیم.

وی با ذکر این نکته که تخصصم درباره علویان است و در زمینه بکتاشیان، نصیریان و بکتاشیان آلبانی آثاری تألیف و تدریس کرده‌ام، گفت: ادیان، مشترکات زیادی دارند و ما باید بر مشترکات آن‌ها تکیه و همکاری کنیم. از هجده کشور ازجمله ترکیه دانشجو داریم و آمادگی داریم تا دانشجوی علوی نیز جذب کنیم؛ با این تضمین که کاریبه عقاید آنان نداریم. آنان می‌توانند در هر رشته‌ای که مایل هستند، تحصیل کنند. هرکس با هر دینی می‌تواند در دانشگاه ما درس بخواند و فقط اخلاق و معنویت برای ما مهم است. ما دوست داریم علویان نیز در این دانشگاه تحصیل کنند و علوی بمانند اما سطح معلومات خود را بالا ببرند. علویان باید دانشگاه داشته باشند و فرهنگ علوی‌گری را رشد دهند. دانشگاه ما آماده همکاری با شما است تا عقاید شما آکادمیک شود؛ تا این مقدمه‌ای شود برای افتتاح یک دانشگاه علوی.

نواب هم‌چنین گفت: ما می‌خواهیم به صورت منظم دانشجوی علوی تربیت کنیم. دانشگاه ادیان و مذاهب فضای خاصی دارد. ما می‌توانیم رشته علوی‌گری را نیز راه‌اندازی کنیم و اعتقادات خودتان را آموزش دهیم. این برای ما مهم است که در دانشگاه‌مان رشته علوی‌گری داشته باشیم.

فاروق علی ییلدیریم رئیس موقوفه اتحاد عقیده علوی نیز گفت: دانشگاه‌ شما بسیار آزادتر از دانشگاه‌های ما است. در این‌جا ابتدا باید الهیات اهل‌سنت را خواند. در ترکیه دانشگاهی که در آن بتوان عقاید علوی را آموخت، وجود ندارد. ما علوی‌گری را سینه به سینه نقل کرده‌ایم و به این‌جا رسانده‌ایم. لذا از همکاری با دانشگاه ادیان و مذاهب استقبال می‌کنیم.

ییلدیریم در ادامه گفت:‌ اگر در ترکیه علوی‌گری از بین برود، محبت و عشق به اهل‌بیت(ع) هم از بین می‌رود و آن‌چه می‌ماند، همین عبادات خشک است. ما نیز برای تأسیس دانشگاهی به نام «حسین غازی» اقداماتی انجام داده و زمینه‌هایش را فراهم کرده‌ایم و قرار است رئیس‌جمهور هم آن را تأیید کند. برای این‌که بتوانیم دده‌های علوی را در آن‌جا تربیت کنیم، نیاز به مجوز ریاست‌جمهوری است. ما استادانی داریم که در جمع‌خانه‌ها و درگاه‌ها آموزش می‌دهند اما می‌خواهیم این تعالیم را به صورت آکادمیک انجام دهیم.

دیدار با محمد گورمز رئیس پیشین سازمان دیانت

حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب در ادامه سفر خود به آنکارا، به دکتر محمد گورمز رئیس پیشین سازمان دیانت دیدار کرد. نواب در این دیدار از اقدامات گورمز در دوران ریاست وی در سازمان دیانت در راستای ایجاد فضای دوستی و مودت بین مسلمانان سراسر جهان تشکر و قدردانی کرد.

بازدید از دانشکده الهیات دانشگاه آنکارا

ریاست دانشگاه در دانشگاه آنکارا نیز حضور یافت و با دکتر اسماعیل حقی اونال رئیس دانشکده الهیات این دانشگاه دیدار و درباره نحوه همکاری‌های دو دانشگاه به بحث و گفت‌وگو پرداخت.

وی هم‌چنین در مراسم احیای شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان در جمع ایرانیان مقیم آنکارا شرکت کرد.