درباره دانشگاه
دانشگاه ادیان و مذاهب دانشگاهی بین‌المللی، غیر انتفاعی و غیر دولتی است که بر آموزش‌های آکادمیک در حوزه ادیان و مذاهب جهان فعالیت دارد. این دانشگاه نخستین و تنها دانشگاه تخصصی ادیان و مذاهب در ایران و جهان است که ضمن شناخت ادیان و مذاهب بر تعامل و گفتوگو با پیروان آنها با تکیه بر مشترکات تاکید دارد. هدف اصلی دانشگاه تربیت نیروی انسانی متخصص در زمینه ادیان و همچنین پژوهش در این حوزه در جهت همبستگی انسانی، تقویت صلح، کاهش آلام بشری با گسترش معنویت، اخلاق و معرفی عالمانه‌ی اسلام بر اساس آموزه‌های اهل‌بیتعلیهم‌السّلام است. از این رو، مباحث مختلف مرتبط با ادیان با رویکردهای متفاوت و میان‌رشته‌ای در رشته‌های متعدد آموزش داده می‌شوند.
دانشگاه ادیان و مذاهب در میان دانشگاه‌های غیر انتفاعی ایران بیشترین تعداد دانشجو را دارد. علاوه بر دانشجویان ایرانی حدود ۱۰۵۰۰ دانش‌پژوه خارجی از ۳۵ ملیت دنیا در این دانشگاه مشغول تحصیل می‌باشند. تا کنون حدود ۵۰۰ هیأت بلندپایه علمی، فرهنگی و سیاسی از ۵۲ کشور جهان از دانشگاه ادیان و مذاهب بازدید کرده اند و تفاهم‌نامه‌های بسیاری میان آنها و دانشگاه ادیان و مذاهب برقرار شده است. این دانشگاه سفرهای متعدد علمی به نقاط مختلف جهان جهت شناخت ادیان و فرهنگ‌های مختلف برای دانشجویان خود برگزار می‌کند.
دانشگاه ادیان و مذاهب سند چشم‌انداز ده سال آینده را رسیدن به رتبه دانشگاهی شاخص‌ترین دانشگاه در ایران، یکی از پنج دانشگاه برتر منطقه و یکی از دانشگاه‌های شناخته شده در جهان تعریف کرده است. این دانشگاه در صدد مرجع بودن در شناخت، توسعه، و تعمیق مطالعات ادیان و مذاهب، پرورش نخبگان علمی، متفکران دینی و مصلحان اجتماعی، و نقش آفرینی در مجامع علمی و گفتگوهای بین دینی و بین مذهبی در ایران و جهان است. تربیت دانش آموختگانی که بتوانند در فهم و چاره جویی چالش‌های دینی و مذهبی و نیز در تبیین عالمانه اسلام بر اساس آموزه‌های اهل بیت به ایفاء نقش بپردازند یکی از اهداف مهم دانشگاه ادیان و مذاهب است.
بیانیه رسالت
دانشگاه ادیان و مذاهب، نخستین دانشگاه تخصصی ادیان و مذاهب در ایران، برخاسته از حوزه‌ی علمیه، ضمن شناخت ادیان و مذاهب و تعامل و گفتوگو با پیروان آنها با تکیه بر مشترکات، در جهت همبستگی انسانی، تقویت صلح، کاهش آلام بشری، گسترش معنویت و اخلاق و معرفی عالمانه‌ی اسلام بر اساس آموزه‌های اهل‌بیت علیهم‌السّلام به پژوهش و تربیت نیروی انسانی متخصص اقدام می‌نماید.
تاریخچه
ارتباطات بین‌المللی جمعی از فضلای حوزه به‌انگیزه گفتوگو و تعامل دینی و مذهبی و معرفی اسلام راستین و تشیع ناب، سبب شد که در سال ۱۳۷۳ شمسی جمعی از دانشوران حوزه علمیه قم گرد هم آمدند تا در سه رشته ادیان ابراهیمی (مسیحیت و یهودیت)، ادیان شرق (بودیسم، هندوئیسم، خاور دور و ایران باستان) و مذاهب اسلامی (مذاهب کلامی) تخصص یابند. این گروه در دوره‌ای چهار ساله افزون بر مطالعه در این سه رشته، با زبان‌های انگلیسی، عربی معاصر، سنسکریت و عبری نیز آشنا شدند.
مطالعات ادیان و مذاهب تا سال ۱۳۸۳ شمسی ادامه داشت. به دنبال تلاش‌ها و پیگیری‌ها برای تربیت نیرو در حوزه ادیان و مذاهب، سرفصل‌های سه رشته تدوین شد و به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پیشنهاد شد. شورای عالی گسترش وزارت علوم، سرفصل‌ها را تصویب کرد و آن‌گاه در سال ۱۳۸۴ شمسی با عنوان «مرکز آموزش عالی مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب»، در مقطع تحصیلات تکمیلی نخستین گروه دانشجویی مشغول به تحصیل شدند.
از آن‌جا که برخی رشته‌ها نخستین بار در کشور تدریس می‌شد، اعضای هیئت علمی، سرفصل شش رشته را تهیه و تدوین کردند و پس از تصویب این سرفصل‌ها در وزارت علوم، خود برای تدریس آن سرفصل‌ها پای پیش نهادند.
وزیر علوم تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۸۷ شمسی ارتقای مرکز آموزش عالی مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب را به «دانشگاه ادیان و مذاهب» پذیرفت.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با این ارتقای رتبه به دلیل مطابقت کیفیت آموزشی دانشگاه با موازین قانونی، موافقت قطعی کرد و نیازی به گذراندن مرحله «موافقت اصولی» ندید. در این‌باره وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری، در نامه‌ای به حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب، مؤسس و رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب نوشت:
«شورای گسترش آموزش عالی در جلسه مورخ ۳۱ فروردین ۱۳۸۷ خود با ارتقای مؤسسه آموزش عالی غیردولتی ـ غیرانتفاعی ادیان و مذاهب به «دانشگاه غیردولتی ـ غیرانتفاعی ادیان و مذاهب» موافقت قطعی به عمل آورد.»
پس از این، رفته‌رفته ده‌ها رشته در زیرمجموعه چندین دانشکده تعریف و تأسیس شد تا صدها داوطلب و علاقه‌مند از دو طریق آزمون اختصاصی و سراسری در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، در دانشگاه ادیان و مذاهب پذیرش شوند. از سال ارتقای مؤسسه آموزش عالی ادیان و مذاهب به دانشگاه ادیان و مذاهب تا سال 1395شمسی پنج دانشکده “ادیان”، “مذاهب اسلامی”، “شیعه‌شناسی”، “فلسفه” و “زن و خانواده” هر کدام در سه رشته فعالیت داشته‌اند. در حال حاضر دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب در ۱۴ دانشكده‌ی «ادیان»، «مذاهب اسلامی»، «شیعه‌شناسی»، «فلسفه»، «زن و خانواده»، «عرفان»، «زبان و فرهنگ ملل»، «علوم اجتماعی، رسانه و ارتباطات»، «حقوق»، «علوم و معارف قرآنی»، «تاریخ»، «دین و هنر»، «مطالعات ملل اسلامی» و «تعلیم و تربیت» در ۸۲ رشته در سه مقطع كارشناسی، كارشناسی ارشد و دكتری به صورت حضوری و غیرحضوری به آموزش مشغولند.
مرکز آموزش‌های الکترونیکی(غیر حضوری) دانشگاه ادیان و مذاهب نیز از سال۱۳۹۱ با بهره‌گیری از اساتید و آموزش‌یاران آشنا با فنون آموزش الکترونیکی، با مجور رسمی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، کار خود را آغاز نموده است. این مرکز می‌کوشد آموزش رشته‌های حضوری این دانشگاه را رفته‌رفته در بخش غیرحضوری نیز گسترش دهد که این امر در توسعه آموزشی و پژوهشی دانش ادیان و مذاهب نقش بسیاری خواهد داشت.
هیئت مؤسس
تدوین و تصویب آیین‌نامه داخلی هیئت مؤسس؛
تعیین آن عده از اعضای هیئت امنا که باید توسط هیئت مؤسس انتخاب و معرفی شوند و عزل هر یک از آنان؛
فراهم آوردن امکانات لازم اعم از فضای کالبدی، تجهیزات و اعضای هیئت علمی برای ادامه فعالیت‌های دانشگاه؛
تعیین بودجه سالانه و تفصیلی دانشگاه که رئیس دانشگاه پیشنهاد می نماید و ارسال آن به هیئت امنا برای تصویب؛
نظارت بر فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی دانشگاه برای تحقق اهداف، وظایف و اختیارات مندرج در اساسنامه دانشگاه؛
بررسی پیشنهاد هیئت امنا در مورد توسعه فعالیت‌های دانشگاه و در صورت تأیید، ارائه آن به شورای گسترش آموزش عالی برای تصویب نهایی؛
پیشنهاد اخذ تسهیلات بانکی از بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری و اخذ قرض‌الحسنه از اشخاص حقیقی و حقوقی به هیئت امنا برای تصویب؛
پیشنهاد هرگونه تغییر در موارد اساسنامه دانشگاه به شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تصویب؛
ثبت تغییرات اساسنامه دانشگاه در اداه ثبت اسناد (واحد ثبت مؤسسات غیرتجاری) پس از تصویب تغییرات در شورای گسترش آموزش عالی.
هیئت امنا
تصویب آیین‌نامه داخلی هیئت امنا؛
پیشنهاد رئیس دانشگاه به وزیر علوم، تحقیقات و فناوری؛
تصویب نمودار سازمانی و تشکیلات دانشگاه و آیین‌نامه‌های لازم بنا به پیشنهاد رئیس دانشگاه؛
بررسی و تصویب بودجه جاری، عمرانی و تحقیقاتی دانشگاه؛
پیشنهاد طرح‌های توسعه دانشگاه به هیئت مؤسس برای بررسی و طی مراحل قانونی؛
تعیین خزانه‌دار و حسابرس رسمی دانشگاه و همچنین تعیین اشخاصی که حق گشایش حساب‌های دانشگاه نزد بانک‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری و صندوق‌های قرض‌الحسنه و حق برداشت از آن حساب‌ها را دارند؛
تأیید حساب‌ها و ترازنامه سالانه دانشگاه با توجه به گزارش حسابرس دانشگاه و ارسال گزارش آن به هیئت مؤسس؛
کوشش برای جلب کمک‌های مالی و امکانات از اشخاص حقیقی و حقوقی؛
تصویب مقررات استخدامی کارکنان دانشگاه و تعرفه حقوق و دستمزد و مزایای آنان در چارچوب ضوابط و مقررات مربوط؛
تعیین میزان آموزانه، پژوهانه، نویسانه، ترجمانه، و نظایر آن با رعایت ضوابط و مقررات وزارت؛
پیشنهاد توسعه یا انحلال رشته‌های آموزشی دانشگاه به هیأت مؤسس؛
تصویب آیین‌نامه تشکیل شورای دانشگاه؛
تصویب آیین‌نامه مالی و معاملاتی دانشگاه و شیوه‌های اجرایی آن؛
پیشنهاد میزان شهریه دانشجویان و آیین‌نامه چگونگی دریافت آن به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای تصویب؛
تصویب ظرفیت پذیرش دانشجو که رئیس دانشگاه برای هر سال و هر دوره تحصیلی پیشنهاد می‌دهد و ارسال آن به دفتر شورای گسترش آموزش عالی برای تصویب نهایی؛
تصویب اخذ تسهیلات بانکی از بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری و اخذ قرض‌الحسنه از اشخاص حقیقی و حقوقی بنا به پیشنهاد هیئت مؤسس؛
عزل رئیس دانشگاه.