حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد مسجدجامعی عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در دومین جلسه نشست علمی «جغرافیای دینی جهان امروز و نسبت آن با منافع ملی ما» خود به مسئله آغاز رابطه دیپلماتیک بین امارات و اسرائیل اشاره کرد و گفت: چندی پیش رابطه دیپلماتیک بین امارات و اسرائیل آغاز شد، گرچه این روابط قبل‌تر به صورت پنهانی وجود داشت. این روابط علی‌رغم تنش‌هایی هم‌چون اعلام پایتختی بیت‌المقدس، ضمیمه کردن جولان و بخش‌هایی از کرانه باختری به خاک اسرائیل و مانند آن آغاز شد و این برقراری ارتباط، از نتایج گسترش راستگرایی دینی در آمریکا است و نمونه‌ای از تأثیرات راستگرایی در تعیین سیاست‌های منطقه‌ای است.

مسجدجامعی افزود: در آمریکا یک گروه بزرگی که باز هم در حال افزایش هستند وجود دارد به نام کلیسای اوانجلیکال. این‌ها به لحاظ ایدئولوژیکی عمیقاً طرفدار اسرائیل و یهودیان هستند و بلکه تلقی دینی‌شان این است که اگر می‌خواهیم حتی در زندگی دنیوی به تعبیر خودشان رستگار شویم، و زندگی باافتخاری داشته باشیم، وابسته به این است که در خدمت یهودی‌ها باشیم. فرقی هم نمی‌کند متدین باشد یا نه.

وی درباره دلیل اعلام آغاز روابط اسرائیل و امارات از سوی آمریکا گفت: این بدان دلیل است که آمریکا می‌خواهد بیشترین بهره‌برداری سیاسی و ملی و موقعیتی را بکند. لذا همه چیز حساب‌شده است برای تجدید انتخاب ترامپ با کمک اوانجلیست‌هایی که به شدت طرفدار اسرائیل و کمک به آنها هستند. مسئله راستگرایی موجود در آمریکا یک مسئله تئوریک و ایدئولوژیک نیست و عملاً دارای نتایج است. از جمله نتایج قبلی آن، پایتختی بیت‌المقدس بود و به رسمیت شناختن جولان به عنوان بخشی از اسرائیل.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: حتی اگر ترامپ انتخاب نشود، موقعیت کلیساهای اوانجلیکال به نحوی است و به نوعی وضع داخلی آمریکا شکل گرفته است که این‌ها تبدیل به یک گروه کاملاً بانفوذ در جامعه آمریکا خواهند شد کما این‌که هستند اما متشکل‌تر خواهند شد. آنان به شدت ضد اسلام و مسلمانان و به شدت ضد چین و اتحادیه اروپا و به شدت ضد پاپ و تشکیلات مسیحی هستند. اگر چنین شود، این‌ها به شدت سیاست خارجی و سیاست داخلی آمریکا را در زمینه‌های مختلف تحت تأثیر قرار خواهند داد. دولت بعدی عملاً مجبور است فشار این‌ها را لحاظ کند و به خواسته‌های آن‌ها به هر صورت تن در دهد. در حال حاضر محافظه‌کاری دینی در آمریکا همان خواسته‌های راستگرایان را پی می گیرد گرچه مبنائاً یکی نیستند. در اولی ترکیب هویت و دین است که توقع سیاسی دارد و در راستگرایان، فهم از دین دارد که به مسائل سیاسی هم ارتباط پیدا می‌کند.

مشاور عالی رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب هم‌چنین گفت: در دهه بیست و سی قرن بیستم، نظریه داروین خیلی توسعه و طرفدار پیدا کرد و به نوعی که آن زمان در آمریکا وارد کتاب‌های درسی شد. نظریه داروین در تعارض با آن‌چه درکتاب مقدس آمده می‌باشد. مطرح کردن این تئوری واکنشی را ایجاد کرد بدین شکل که اعتقادات ما درباره خلقت انسان یا همه عالم همان چیزی است که در کتاب مقدس آمده است. آن‌ها مابه‌ازا در اروپا ندارند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: کلیسای ارتدوکس از هر لحاظ با کلیسای اوانجلیکال فرق می‌کند ولی آن‌مقدار که من به طور میدانی مطلع هستم، در جایی مثل کلیسای ارتدوکس روسیه تأثیرگذار بوده است. روسیه درصد بالایی از تاتار و حتی شیعه دارد. اگر قرار باشد جریان راستگرایی به معنی ترکیب هویت و دین و با تمایلات سیاسی در روسیه قوی شود، شرایط را خیلی تغییر خواهد داد. این فقط در روسیه نمی‌ماند چون کلیسای ارتدوکس در جاهای دیگر هم وجود دارد. این جریان را در هند نیز می‌بینیم. در حال حاضر هندوهای افراطی تبعیض نژادی بسیار غیر قابل توجیهی نسبت به مسلمانان انجام می‌دهند در حالی که تسامح دینی و فرهنگی و تأثیر و تأثر فرهنگی و دینی ویژگی دائم هند بوده است. بخش مهمی از این راستگرایی، ناشی از راستگرایی موجود در آمریکا است. ترامپ بیش از همه در هند، محبوب است.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد مسجدجامعی در پایان گفت: در حال حاضر شاهد افزایش موج‌هایی هستیم که علیه تبعیض و به اعتباری تاریخ به معنی تبعیض‌آمیزش هستیم. نمونه آن را در تظاهرات بعد از کشته شدن جورج فلوید می‌بینیم. این دو جریان در کنار هم به شدت رشد کرده‌اند و این وضعیت هیچ‌گاه در گذشته وجود نداشته است. این هم از نتایج رشد فوق‌العاده زیاد راستگرایی است.

در ادامه این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد مسجدجامعی به سؤالات حاضران پاسخ گفت.

این نشست روز چهارشنبه 29 مردادماه 1399 در سالن امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب به صورت مجازی برگزار شد.