به گزارش روابط عمومی دانشگاه، دکتر پورمحمدی در ابتدای سخنان خود با اشاره به منطق انتخاب مقالات موجود در این اثر دو جلدی گفت: بخش نخست مقالات، شامل مقالاتی بود که از زاویه نگاه سنتی به بررسی و طرح مسئله شر پرداختهاند. بخش دوم مقالات نیز با گذر به الهیات مدرن در واکنش به مسئله شر به نقد نگاه سنتی در این زمینه پرداختهاند.
وی افزود: در بخش دوم، پاسخهای اسلام، مسیحیت، یهودیت، زرتشت و هندوئیسم به الهیات سنتی مسئله شر گردآوری شده است. این انقادها، برخی گفتمانی هستند و برخی اخلاقی و برخی اگزیستانسی. سخن مقالات انتقاد گفتمانی، این است که گفتمان تئودیسههای سنتی در پاسخ به مسئله شر یک گفتمان نظری است و نه عملی. پاسخی که میدهند، بیشتر برای ذهن سوژه و تئودیسهپرداز مناسب است و در ذهن او مسئله شر را حل میکند. چندان به کار قربانی شر نمیآید. سوژهمحور است و ابژهمحور نیست. ناظرمحور است و قربانیمحور نیست. شرور را به شکل درجه اول نمیبیند به شکل درجه دوم میبیند و به جای آنکه از خود اشخاص رنجکشیده سؤال کنند و آنها مسئله شر را صورتبندی کنند، به مسئله شر به شکل انتزاعی نگاه میکنند نه عینی و تاریخی. گویا یک امر مطلق و یک مفهوم است، در حالی که مسئله شر، یک امر تاریخی است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه به تشریح نظریات مطرح شده در خصوص مسئله شر پرداخت. سپس حجتالاسلام والمسلمین سید حسن اسلامی به ارائه نقد خود درباره این کتاب پرداخت و گفت: من دو نگاه به این اثر دارم. نگاه نخست، قدرشناسانه است و نگاه دیگر، ارزیابانه. من از خواندن بخشهایی از این کتاب لذت بردم. این اثر ستودنی و خواندنی است. دیدن این تنوع دیدگاهها برای من بسیار جالب و جذاب بود. شناخت ما در این زمینه بسیار اندک است.
وی در ادامه گفت: اگر نگاهی به سنت کلامی، فلسفی و الهیاتی ما به مسئله شر بیندازیم، خواهیم دید که در اشارات بوعلی یک صفحه و ملا هادی سبزواری شش ـ هفت بیت در این باره بحث کرده است. استدلال بوعلی این است که هرچه در عالم هست یا خیر مطلق یا خیر کثیر. اگر خیر کثیر را به خاطر شر قلیل ایجاد نکنیم، خود شری است کثیر. در قرن دوازدهم هم ملا هادی سبزواری در بحث توحید و در نقد ثنویت میگوید: وجود یا خیر نفسی است یا خیر مطلق. در عالم خیر مطلق داریم و خیر کثیر و شر مطلق و شر کثیر و مساوی نداریم، چون ترجیح مرجوح است. خداوندِ خیر جز خیر نمیتواند بیافریند و مظهر شر شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب همچنین گفت: ایران در این هفت قرن در معرض حملات گوناگون بوده است اما وقتی غالب این تحلیلها را میخوانید، شر را گویی فقط شر طبیعی میبینند. این کل ادبیات فلسفی ما در عرصه شر است.
وی همچنین گفت: با توجه به این پیشزمینه میتوان اهمیت این کتاب در زمینه شر را دید. این کتاب نوعی هنجارشکنی است و بسیاری از باورداشتهای ما را به چالش میکشاند و نابود میکند. برای هیچ مسلمانی قابل قبول نیست که خداوند علیم و خبیر و حکیم، شری را بیافریند، لذا همیشه شر اقلی وجود دارد اما در ادبیات دینی در غرب، کسانی هستند که میتوانند از خدای ناتوان سخن بگویند که با انسان رنج میکشد و به صلیب کشیده میشود.
در ادامه این نشست، استادان و دانشجویان حاضر در جلسه سؤالات خود را مطرح و سرکار خانم پورمحمدی و دکتر اسلامی به سؤالات پاسخ دادند.
گفتنی است کتاب «درباره شر» در دو جلد با حجم 1500 صفحه شامل ترجمه فارسی 61 مقاله درباره مسئله شر است که با مدیریت دکتر پورمحمدی عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب و همکاری یازده مترجم و با ویراستاری محمدحسین صالحی از سوی نشر طه به چاپ رسیده است.