بحث پژوهشگران معاصر ایرانی در رابطه با پیدایش تکاملی انسان و متن قرآن: دیدگاه ها و طبقه بندی
یکی از مسائل چالشی بین علم و دین نسبت تکامل داروینی با دین است. علمای مسیحی در ابتدا آن را پذیرفتند ولی بعد از استفاده ابزاری از تکامل علیه دین، علمای مسیحی در مقابل آن موضع گرفتند. نحوه مواجهه پژوهشگران مسلمان با تکامل فراز و فرود زیادی داشته است. در این مقاله به دیدگاه قرآنی پژوهشگران مسلمان ایرانی در این مواجهه پرداخته شده است.
در مواجهه تکامل با دین طبقه بندی هایی توسط کلارک، قسوم و…انجام شده است. این مقاله با نقد طبقه بندی های رایج، طبقه بندی جدیدی را پیشنهاد می دهد. مبنای این طبقه بندی، فهم متن پژوهشگران ایرانی از الفاظ قرآن است. در این طبقه بندی سعی شده است حصر عقلی صورت بپذیرد. یعنی حتی نظراتی که مدعی ندارد ولی محتمل هستند دیده شده است. پس اگر شخصی در آینده هم نظر جدیدی در این باره بدهد در این طبقه بندی جانمایی شده است.
اهمیت این مقاله از دو جهت است. اولا ارائه طبقه بندی جدید از نظرات پژوهشگران دینی نسبت به تکامل زیستی انسان ثانیا تمرکز بر متن به جای تفسیرهای فلسفه دینی از این رابطه. تعارضی که بین کتاب مقدس و تکامل زیستی انسان پیش آمده است به دلیل مخالفت نظر داروین با الفاظ کتاب مقدس است. ولی وضع قرآن با کتاب مقدس در این مورد متفاوت است.
این مقاله نظرات سحابی، سید محمدحسین طباطبایی، جوادی آملی، مطهری، علی مشکینی، مصباح یزدی، سید محمود طالقانی، جعفر سبحانی و مکارم شیرازی را به دقت بررسی کرد. از طرفی، تفکیک قائل شدن بین «تکامل به عنوان واقعیت» و «تکامل به عنوان نظریه»، به وضوح بیشتر این مواجهه کمک می کرد. از نظر پژوهشگران مسلمان مذکور، قرآن صراحت در تدریج خلقت انسان دارد. اما دربارۀ اینکه این تدریج مطابق با «تکامل به عنوان نظریه» باشد، توقف می کنند. از نظر ایشان، ظهور آیات، مخالف «تکامل به عنوان نظریه» است ولی اگر در زیست‌شناسی تکامل به اثبات برسد، الفاظ قرآن هیچ مخالفتی با آن ندارد. آیات قرآن به هر دو طرف قابل حمل هستند.
جهت مشاهده مقاله منتشر شده در اسکوپوس بر روی لینک زیر کلیک کنید.

کلیک کنید