به همت انجمن روان‌شناسی و انجمن علوم تربیتی و با همکاری معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه ادیان و مذاهب، نخستین نشست علمی مشترک با عنوان «نگاهی به تشخیص و درمان اختلالات یادگیری در کودکان» روز پنجشنبه ۴ دی ۱۴۰۴ از ساعت ۱۲:۳۰ الی ۱۴:۰۰ در سالن آیت‌الله حکیم (ره) این دانشگاه برگزار شد.

این نشست علمی با هدف ارتقای آگاهی دانشگاهیان، دانشجویان و فعالان حوزه تعلیم و تربیت نسبت به ابعاد مختلف اختلالات یادگیری در کودکان و بررسی رویکردهای علمی در تشخیص، ارزیابی و مداخله درمانی برگزار گردید.

محورهای اصلی سخنرانی

در این نشست، جناب آقای حامد محقق‌زاده، مؤسس و مدیر مجموعه مشاوره «ذهن زیبا»، عضو سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، مدرس اختلالات یادگیری و مهارت‌های زندگی، به‌عنوان سخنران اصلی، به تبیین ابعاد گوناگون این موضوع پرداخت.

ایشان در ابتدای سخنرانی با تأکید بر ضرورت نگاه انسانی و مسئولانه به کودکان دارای اختلال یادگیری، خاطرنشان کردند که هرگونه آموزش، تمرین یا مداخله درمانی زمانی اثربخش خواهد بود که «رنج کودک» به‌درستی دیده و درک شود. وی تصریح کرد که کودکان دارای اختلال یادگیری، پیش از آنکه نیازمند تمرین باشند، نیازمند فهم، پذیرش و حمایت روانی هستند.

سخنران نشست با اشاره به تجربیات میدانی خود در مدارس عادی و استثنایی، به پیامدهای روانی نادیده‌گرفتن اختلالات یادگیری پرداخت و تأکید کرد که تأخیر در تشخیص و مداخله، می‌تواند منجر به افت عزت‌نفس، اضطراب، کناره‌گیری اجتماعی و شکست تحصیلی کودک شود.

تشخیص علمی و اصولی اختلالات یادگیری

در بخش دیگری از این نشست، موضوع تشخیص اختلالات یادگیری بر اساس DSM-5 مورد بررسی قرار گرفت. آقای محقق‌زاده با بیان اینکه تشخیص اختلال یادگیری فرآیندی پیچیده اما کاملاً امکان‌پذیر است، به نشانه‌هایی همچون:

• غلط‌خوانی و غلط‌نویسی مکرر

• ضعف در درک معنا و بازگویی مطالب

• جابه‌جایی یا حذف حروف و کلمات

• مشکلات نوشتاری و ریاضی

• ضعف در استدلال عددی

• کندی در سرعت پردازش اطلاعات

• اختلال در توجه و تمرکز

• ناهماهنگی‌های حرکتی و جانبی

اشاره کرد و تأکید نمود که شناخت دقیق نوع خطا، مسیر درمان را مشخص می‌کند.

وی همچنین نقش مصاحبه تشخیصی با خانواده را بسیار مهم دانست و افزود: پرسش‌هایی درباره زمان شروع گفتار، راه رفتن، سابقه خانوادگی مشکلات پزشکی یا رفتاری، اطلاعات ارزشمندی در اختیار درمانگر قرار می‌دهد.

رویکردهای درمانی و توان‌بخشی شناختی

در ادامه، سخنران به معرفی مداخلات مبتنی بر توان‌بخشی شناختی پرداخت و بیان کرد که تمرکز اصلی درمان باید بر تقویت کارکردهای شناختی از جمله:

• حافظه دیداری و شنیداری

• توجه و تمرکز

• سرعت پردازش

• مهارت‌های حرکتی ظریف

• نقشه‌های ذهنی

باشد و تکرار کورکورانه تکالیف یا شرطی‌سازی‌های آموزشی، معمولاً اثربخشی لازم را ندارد.

وی با اشاره به اصل انعطاف‌پذیری عصبی مغز (Neuroplasticity) توضیح داد که با تمرین‌های هدفمند، کوتاه‌مدت و چندحسی، می‌توان مسیرهای عصبی جدیدی در مغز کودک ایجاد کرد و یادگیری را برای او ممکن ساخت. تمرین‌های روزانه کوتاه (حدود ۱۵ دقیقه)، اما مستمر، به‌مراتب مؤثرتر از تمرین‌های طولانی و فرساینده هستند.

توجه به نقاط قوت کودکان دارای اختلال یادگیری

از دیگر محورهای مهم این نشست، تأکید بر شناسایی و تقویت نقاط قوت کودکان دارای اختلال یادگیری بود. آقای محقق‌زاده خاطرنشان کرد که بسیاری از این کودکان از خلاقیت بالا، حافظه موسیقایی قوی و مهارت‌های عملی ممتاز برخوردارند و بخش قابل توجهی از نوآوری‌های جهان، حاصل توانمندی همین افراد بوده است.

در پایان این نشست علمی، بر این نکته تأکید شد که تشخیص به‌موقع، مداخله علمی، حمایت خانواده و نگاه انسانی، می‌تواند آینده تحصیلی، شغلی و اجتماعی کودکان دارای اختلال یادگیری را به‌طور جدی تغییر دهد. نجات یک کودک، در حقیقت نجات یک خانواده و سرمایه‌گذاری برای آینده جامعه است.

این نشست با استقبال دانشجویان، اساتید و علاقه‌مندان حوزه روان‌شناسی و علوم تربیتی برگزار شد و گامی مؤثر در جهت ترویج دانش تخصصی و آگاهی‌بخشی علمی در حوزه اختلالات یادگیری به شمار می‌آید.