به گزارش روابط عمومی دانشگاه، نشست علمی «مسیر مفهوم حکمت از یونان باستان تا ایران شیعی دوره صفوی» با سخنرانی دکتر متیو تریه از فرانسه، پنجشنبه دوازدهم اردیبهشت‌ماه 1398 در سالن شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد.

دکتر متیو تریه که برای گذراندن فرصت مطالعاتی در دانشگاه ادیان به سر می‌برد، در این نشست ضمن اشاره به تاریخچه ظهور فلسفه در یونان و ادامه آن در جهان اسلام گفت:‌ میرداماد پایه‌گذار مکتب اصفهان در صدد بود تا تلاش‌های فلسفی پیش از خود را منطبق بر متون مقدس قرآن و حدیث تکمیل کند. او بر اساس حدیثی خود را پیرو حکمت یمانی می‌دانست. حکمتی که منطبق بر ایمان امامیه بود. او جایگاهی فراتر از فلاسفه یونانی به حکمت یمانی می‌داد و گاهی فلسفه یونانی را منسوخ و حکمت یمانی را نسخ می‌دانست.

وی در ادامه گفت: بنابر اصول اولیه شیعه، تأویل قرآن مختص به امامان معصوم است که راسخون فی العلم نامیده می‌شوند. اما در دوران غیبت در حالی که فقها به اجتهاد می‌پرداختند برخی علمای شیعه تلاش می‌کردند از مأموریت باطنی امام دفاع کنند. شاید این‌گونه بوده که فلاسفه دوره صفوی قرآن را هم بر پایه تعالیم امامیه و هم بر پایه تعالیم حکمای یونان تفسیر کرده‌اند.

متیو تریه در پایان گفت: در اسلام، صوفیای یونانی و حکمت قرآنی تلاقی پیدا کرده و بدین ترتیب معنا و غایت خود را به فلسفه اسلامی بخشیده است. بعد از محکوم شدن فلسفه در جهان تسنن، فلسفه در تشیع هضم شده و تحت عنوان حکمت معرفی شده است. بدین ترتیب متفکران ایران دوران صفوی در عین این که شاگرد و پیرو ائمه بوده‌اند خود را وارثان حکمت و حکمای یونان می‌دانسته‌اند. این از نظر بنده بی‌اساس نبوده است. به رغم شناخت جزئی آن‌ها از منابع و تاریخ یونان، به رغم پیوندشان به دین وحیانی و کتاب آسمانی که برای یونانیان کاملاً بیگانه بوده است و به رغم همه تفاوت‌های تاریخی و فرهنگی بین یونان باستان چندخدایی و ایران مدرن شیعه، آن‌ها توانسته‌اند منابع عمیق و صحیحی از حکمت باستان بیابند. کمال‌جویی، تعلم، زهد، موت ارادی و عشق به حقیقت تا حد ایثار از جمله این‌ها است. بدیهی است که ایمان این متفکران شیعه ایرانی به انسان‌های کامل و معصوم و نیز معرفت آنان از قرآن و احادیث ائمه نقش به‌سزایی در فهم آن‌ها از حکمت باستان و احیای آن داشته است.

گفتنی است در پایان این جلسه، پروفسور متیو تریه به سؤالات استادان و دانشجویان حاضر در جلسه پاسخ گفت.