کتاب الغدیر تنها به واقعه غدیر محدود نمی‌شود
الغدیر تنها به واقعه غدیر محدود نمی‌شود، بلکه به‌صورت جامع به موضوعات مهمی مانند تاریخ عقاید، اخلاق، علم رجال، حدیث‌شناسی، و مسائل فقهی و کلامی پرداخته است.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه، به همت معاونت فرهنگی و دانشجویی و در آستانه عید سعید غدیر خم، هم‌زمان با گرامیداشت عید ولایت حضرت امیرالمؤمنین علی (ع)، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا اسلامی، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، در سخنانی به تشریح اهمیت واقعه تاریخی غدیر و معرفی کتاب ارزشمند «الغدیر» اثر علامه امینی پرداخت. وی ضمن اشاره به خلاصه جامع این اثر توسط محمدحسن شفیعی شاهرودی، ویژگی‌های برجسته و محتوای غنی این کتاب مرجع را تحلیل و بررسی کرد.
جایگاه ویژه کتاب «الغدیر» در جهان اسلام
دکتر اسلامی با تأکید بر جایگاه والای «الغدیر» در جهان اسلام، به نثر فصیح و ادبیات زیبای عربی آن اشاره کرده و گفت: «این شیوایی نثر، الغدیر را در میان آثار جهان عرب ممتاز کرده و در ترجمه نیز باید به حفظ این زیبایی توجه شود، زیرا انتقال معارف در عصر حاضر به قدرت زبان و ادبیات وابسته است.»
مستندسازی علمی و دقیق
یکی از ویژگی‌های برجسته الغدیر، مستندسازی دقیق آن با استناد به منابع معتبر اهل سنت است. دکتر اسلامی این روش را الگویی علمی برای مباحثات فقه‌مقارن و اصول‌مقارن دانست و افزود: «استفاده از منابع طرف مقابل در مناظره، نشان‌دهنده قدرت علمی و رویکرد منصفانه علامه امینی است.»
استفاده هنرمندانه از ابزارهای ادبی
وی ادامه داد: علامه امینی در الغدیر به‌خوبی از ابزارهای ادبی مانند ضرب‌المثل‌های عربی و اشعار برای انتقال معارف و تأثیرگذاری بیشتر بهره برده است. دکتر اسلامی این ویژگی را یکی از نقاط قوت کتاب عنوان کرد که آن را از دیگر آثار متمایز می‌سازد.
تطبیق با آیات قرآن
یکی دیگر از امتیازات الغدیر، استفاده مناسب و به‌جا از آیات قرآن کریم و تطبیق مباحث با آنها است. این ویژگی، به گفته دکتر اسلامی، به کتاب عمق و اعتبار بیشتری بخشیده و آن را به منبعی ارزشمند برای پژوهشگران تبدیل کرده است.
گستردگی موضوعات در الغدیر
دکتر اسلامی تأکید کرد: الغدیر تنها به واقعه غدیر محدود نمی‌شود، بلکه به‌صورت جامع به موضوعات مهمی مانند تاریخ عقاید، اخلاق، علم رجال، حدیث‌شناسی، و مسائل فقهی و کلامی پرداخته است. مباحثی مانند خلافت، علم غیب امام، توسل، قضا و قدر از جمله موضوعات مورد توجه در این کتاب هستند.
استقبال گسترده علمای جهان اسلام
دکتر اسلامی به نقل‌قول‌هایی از آیت‌الله سید محسن حکیم («لایأتیه الباطل» به معنای «باطل به آن راه نمی‌یابد») و آیت‌الله سید عبدالهادی شیرازی («لاریب فیه هدی للمتقین» به معنای «بی‌شک، هدایتی برای پرهیزگاران است») اشاره کرد و گفت: کتاب الغدیر مورد تحسین بزرگان علمی جهان اسلام قرار گرفته و حدود ۵۰ تقریظ (تقدیرنامه) توسط علمای برجسته برای آن نوشته شده است.
ضعف در معرفی آثار ارزشمند ایرانی
دکتر اسلامی با ابراز تأسف از ضعف در تبادل علمی با جهان اسلام و غیراسلام اظهار داشت: «علیرغم تولید فکر و اندیشه قوی در ایران، بسیاری از آثار ارزشمند مانند الغدیر حتی در داخل کشور به‌خوبی منتشر و معرفی نمی‌شوند. این موضوع نیازمند توجه جدی است.»
بررسی پدیده جعل حدیث
وی افزود: یکی از مباحث جانبی ارزشمند در الغدیر، تحلیل پدیده خطرناک جعل حدیث است. علامه امینی با نگاهی متعادل و علمی، راهی میانه بین افراط (پذیرش بی‌قید) و تفریط (رد کلی مانند قرآن‌بسندگان) ارائه داده‌اند.
شناسایی «سلسله کذابین»
دکتر اسلامی به تحلیل رجالی علامه امینی در شناسایی افراد جاعل حدیث یا شخصیت‌های غیرواقعی که احادیث به آنها نسبت داده شده، اشاره کرد و این بخش را یکی از نقاط قوت علمی الغدیر دانستند.
بررسی مسائل فقهی و کلامی
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: الغدیر به مسائل اختلافی مهمی مانند نکاح متعه، غنا و موسیقی، نماز مسافر، سه طلاقه، و احترام مساجد پرداخته است. همچنین مباحث کلامی مانند عصمت ائمه، علم غیب امام، خلافت بلافصل امام علی(ع)، صفات الهی، مخلوق بودن قرآن، نفی رویت خدا، و عدم جسمیت الهی به‌صورت عمیق بررسی شده‌اند.
تحلیل پدیده غلو
دکتر اسلامی تأکید کرد: الغدیر نشان می‌دهد پدیده غلو منحصر به شیعه نیست و در میان برخی فرق دیگر، از جمله در توصیف صحابه خاص، خلفا، فقهای اربعه اهل سنت مانند احمد بن حنبل، و برخی صوفیه، نمود بارزتری دارد. این بررسی با استناد به منابع اهل سنت انجام شده و رویکردی کاملاً علمی دارد.
مناقب امیرالمؤمنین(ع)
وی گفت: علامه امینی در الغدیر با استخراج از منابع معتبر، ۲۴۸ عنوان و صفت برای امام علی(ع) ذکر کرده‌اند، از جمله: «ولی‌المتقین»، «سیدالمسلمین»، «قائدالغر المحجلین»، «الصدیق الاکبر»، «الفاروق بین الحق والباطل»، «اول من آمن بالله»، و «وزیر رسول الله». این بخش به‌عنوان یکی از نکات برجسته کتاب مورد توجه علما قرار گرفته است.
غدیر در آیینه شعر عرب
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: بخش مهمی از الغدیر به بررسی اشعار شاعران مختلف از قرن اول تا چهارم هجری اختصاص دارد که به واقعه غدیر اشاره کرده‌اند. نمونه اول شعر امیرالمؤمنین(ع) است: «فَأَوْجَبَ لِي وِلَايَتَهُ عَلَيْكُمْ \ رَسُولُ اللَّهِ يَوْمَ غَدِيرِ خُمِّ \ ثُمَّ وَيْلٌ ثُمَّ وَيْلٌ لِمَنْ \ أَلَّا يُقِرَّ بِهِ ظُلْمًا»؛ (رسول خدا در روز غدیر خم ولایتم را بر شما واجب کرد، پس وای بر کسی که از روی ظلم آن را انکار کند). و نمونه دوم شعر عمر بن عاص (همپیمان معاویه) است: «وَ فِي يَوْمِ خُمٍّ رَقَى مِنْبَرًا \ يُبَلِّغُ وَالرَّكْبُ لَمْ يَرْحَلِ \ … \ وَ قَالَ: فَمَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ \ فَهَذَا لَهُ الْيَوْمَ نِعْمَ الْوَلِيِّ»؛ (در روز خم بر منبر بالا رفت و پیام را ابلاغ کرد در حالی که کاروان حرکت نکرده بود… و گفت: هر که من مولای اویم، اینک این [علی] مولای اوست).
دکتر رضا اسلامی در پایان با تأکید بر عظمت و برکات عید غدیر افزود: این ایام را با شادی، سرور، و انجام اعمال خیر گرامی بدارید.
