به گزارش روابط عمومی دانشگاه، به همت دانشکده ادیان دانشگاه ادیان و مذاهب نشست علمی «علم چیست؟ شبه علم چیست؟» با حضور و سخنرانی اعضای هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب آقایان حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید حسن اسلامی اردکانی، حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهراب صادق نیا و دکتر محمدحسن محمدی مظفر برگزار شد.

دکتر محمدحسن محمدی مظفر در این نشست بیان داشت: در عنوان جلسه آمده است که علم چیست و شبه علم چیست؟ علم یک واژه عربی است و یکی از واژه‌هایی هست که به کرات صدها بار در قرآن و روایات آمده و بیش از ۱۰ معنا و تعریف برای آن ذکر شده است.

وی ادامه داد: یک معنای علم اطلاق است. یعنی در یک کاربرد اطلاق می‌شود بر یک حالت نفسانی. کاربرد دیگر آن این است که علم به معنای آگاهی مطلق دانستن و معرفت است.

وی گفت: کاربرد دوم علم به معنای نظامی از گزاره‌ها و دانش‌هاست که به همدیگر پیوند خورده‌اند و نظم خاصی را دنبال می‌کنند. در این کاربرد علم به معنای نظام معرفتی اطلاق می‌شود اما در معنای سوم وقتی علم به کار می‌رود اساساً علم به معنای داده یا محتوای آگاهی نیست بلکه علم به معنای روش و جستجوی ساده در منابع است.

در ادامه این نشست دکتر مهراب صادق نیا بیان کرد: دو تقسیم بندی در تعریف علم وجود دارد که یکی مربوط به پوپم و دیگری مربوط به منهایم است که معرفت را تقسیم بندی می‌کند. دانش و معرفت مستقیم یا غیر مستقیم توسط این واقعیت‏ ساخت‏ یافته است. بنابراین، به عقیده وى وظیفه جامعه شناسى معرفت عبارت است از «تحلیل رابطه بین معرفت و وجود». اساساً ما معرفت یا آگاهی که داریم یا بر اساس روش یا همان علم به معنای روش به دست آمده که بهش می‌گوییم علم یا علم تجربی یا ساینس.

وی ادامه داد: پوپر تقسیم بندی دیگری دارد که در کتابی هم که ترجمه شده توسط آقای گلشنی و دیگران می‌گوید که ما سه اصطلاح رو به کار می‌برد که علم، شبه علم و ناعلم یا غیرعلم است.

وی گفت: اما شبه علم چیست؟ شبه علم علائمی که به مصادیقش ابداً توافقی نیست، یعنی مثلاً شما همه کتاب‌های فلسفه را بررسی کنید توافقی نیست که فلان چیز شبه علم است ولی در چند مورد توافقی گویا وجود دارد، مثلاً طالع بینی را شبه علم می‌گویند.

در پایان این نشست دکتر سید حسن اسلامی اردکانی تشریح کرد: بنده معتقدم ما گزاره‌های علمی‌ای داریم که در عین علمی بودن نادرست هم هستند و هیچ منافاتی هم ندارد. همچنین اشکالی ندارد که کسی سخنانی گفته باشد به لحاظ علمی نامعتبر باشد اما به لحاظ فلسفی معتبر باشد. همانطور که ارسطو ۲۵۰۰ سال پیش درباره زمین و درباره فلک و در مورد عالم مافوق القمر و ما تحت القمر سخن گفت و درباره منطق زیبایی شناسی و تراژدی نیز سخن گفت. اما امروز تقریبا یکسره سخنانش در زمینه ساینس بی اعتبار است
اما سخنانش درباره تراژدی و درباره فلسفه و درباره منطق اعتبار قابل توجهی دارد.

وی ادامه داد:  منظور ما از ساینس چیست؟ آنچه که در نهایت ساینس تشکیل می‌دهد مجموعه گزاره‌هایی است که در یک اجتماع علمی در یک کامیونیتی شکل می‌گیرد و در قالب مجلات کنفرانس‌ها و … ارائه می‌شود و بعد از نقد اعتبار علمی پیدا می‌کند و به تعبیر پوپر کل فرایند کار علمی در سه مقوله پرسش، نظریه و .. است. بنابراین هنگامی که می‌گوییم علم لزوماً به معنی درستی همه گزاره‌ها نیست. این علم یعنی چند ویژگی و اولین ویژگی که ساینس را تشکیل می‌دهد آن است که علم یونیورسال هست.