به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در آستانه عید سعید غدیر خم، سالروز ابلاغ پیام آسمانی امامت و ولایت اهل‌بیت عصمت و طهارت(علیهم‌السلام)، به همت دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب، بنیاد بین‌المللی امامت و مجمع جهانی اهل‌بیت(علیهم‌السلام) سلسله نشست‌های علمی «امامت و ولایت اهل‌بیت» از منظر مذاهب اسلامی برگزار شد.

دکتر مهدی فرمانیان، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب چهارمین سخنران این جلسه، ضمن گرامی‌داشت اعیاد قربان و غدیر بیان کرد: در دهه نود و در ۱۲ سال گذشته بیش از ۵۰ مقاله علمی پژوهشی درباره آیه تطهیر نوشته شده است. با بررسی آیات قبل و آیات بعد از آیه تطهیر می‌توان به یک نتیجه کلی دست یافت. آیه ۲۸ سوره احزاب می‌فرماید که: يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ وَأُسَرِّحْكُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا؛ ای پیغمبر (گرامی) با زنان خود بگو که اگر شما زندگانی با زیب و زیور دنیا را طالبید بیایید تا من مهر شما را پرداخته و همه را به خوبی و خرسندی طلاق دهم.

وی گفت: خداوند متعال از آیه ۲۸ سوره احزاب به نوعی زنان پیامبر (ص) را توبیخ می کند. البته دقیقاً مشخص نیست کدام زنان پیامبر (ص) نزد ایشان آمده‌اند و از پیامبر طلب دنیوی داشته‌اند. در آیه بعد نیز آمده است که: وَإِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالدَّارَ الْآخِرَةَ فَإِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْمُحْسِنَاتِ مِنْكُنَّ أَجْرًا عَظِيمًا؛ و اگر طالب خدا و رسول و مشتاق دار آخرت هستید همانا خدا برای نیکوکاران از شما زنان (در قیامت) اجر عظیم آماده کرده است. و در آیه ۳۱ می‌فرمایند که: وَمَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا؛ و هر که از شما مطیع فرمان خدا و رسول باشد و نیکوکار شود پاداشش را دو بار عطا کنیم و برای او روزی بسیار نیکو (در بهشت ابد) مهیا سازیم. این آیات مختص به زنان است و در تمام قسمت‌ها با ضمیر کن می‌آید.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: بعد از اینجاست که خداوند می‌فرماید: وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَىٰ ۖ وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚإِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا؛ و در خانه‌هایتان بنشینید و آرام گیرید (و بی‌حاجت و ضرورت از منزل بیرون نروید) و مانند دوره جاهلیت پیشین با آرایش و خود آرایی بیرون نیایید، و نماز به پا دارید و زکات (مال به فقیران) بدهید و از امر خدا و رسول اطاعت کنید. خدا چنین می‌خواهد که هر رجس و آلایشی را از شما خانواده (نبوت) ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند (ذیل آیه موافق اخبار شیعه و اهل سنت راجع به شخص پیغمبر و علی و فاطمه و حسنین علیهم السّلام است و اگر راجع به زنان پیغمبر بود بایستی ضمیر مؤنث-عنکنّ-ذکر شود و به سیاق جمل صدر آیه باشد).

وی اظهار کرد: چه اتفاقی می‌افتد که به یکباره این ضمیر زنانه به ضمیر مردانه تغییر می‌کند؟ و همچنین از آن توبیخ به یک مسئله جدید ورود می‌کند؟ اینجا مهمترین مسئله بحث حدیث کساء است. همه کسانی که راجع به آیه تطهیر مطلب نوشته‌اند به حدیث کساء استناد کرده‌اند و گفته‌اند که حدیث کساء مربوط به آیه تطهیر است. این یعنی چه؟ یعنی امه سلمه می‌گوید که من در خانه پیامبر (ص) در گوشه‌ای مشغول نماز بودم که این آیه به ایشان نازل شد. پیامبر (ص) روی یک پارچه خیبری نشسته بود. پارچه را برداشت و روی سر خود کشید و به فاطمه (س) گفت خودت و فرزندانت و به حضرت علی بگو که بیایند زیر این پارچه. هنگامی که اهل بیت (علیهم‌السلام) زیر این پارچه خیبری آمدند پیامبر آیه تطهیر را قرائت کرد و گفت این آیه برای شما نازل شده است.

رئیس پژوهشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: تمام اهل سنت این حدیث را نقل کرده و هیچ‌کدام آن را رد نکرده اند. حتی از نظر سندی نیز کسی این حدیث را منکر نشده است و حتی ابن تیمیه حدیث کساء را زیر سوال نبرده است. متاسفانه به علت اتفاقاتی که در صد سال اول اسلام پیش آمد، برخی گروه‌ها مانند گروه امویان، عثمانی و ناصبیان موافق بیان فضایل اهل بیت (علیهم السلام) نبودند و به نوعی به دنبال بیان فضیلت برای خود بودند.

وی افزود: پيامبر اكرم (ص) مكرّر و به مناسبت‏هاى مختلف آيه تطهیر را براى مردم قرائت كرده‌‏اند. مفسِّرین، نزول اين آيه را در بیست و چهارم ذى‌الحجه دانسته‌‏اند. اين آيه سند بسیار مهمّی در بیان عصمت و عظمت اهل‏بيت (علیهم السلام) است. یکی از کسانی که درباره آیه تطهیر توضیحات مبسوطی داده حاکم حسکانی است. شَواهِدُ ألتَّنزیل لِقَواعِد ألتّفضیل مشهور به شواهد التنزیل، تألیف حاکم حسکانی (متوفای ۴۹۰ق)، عالم اهل سنت. شواهد التنزیل از منابع معتبر تفسیر روایی اهل سنت به شمار می‌رود. این کتاب با توجه به ۲۱۰ آیه قرآنی که در شأن اهل بیت پیامبر نازل شده، به بیان مناقب و فضائل امیرالمؤمنین و خاندان وی پرداخته است. عبیدالله بن عبدالله بن احمد حَسْکانی نیشابوری معروف به ابن حذاء (ابن حداد)، در نیشابور در خانواده‌ای اهل علم به دنیا آمد. او از همان کودکی، برخی علوم را از پدر و پدربزرگ خود فراگرفت. او در عصر خویش سرآمد دانشمندان در حدیث‌شناسی و علم رجال به شمار می‌آمد. بسیاری از راویان حدیث به درس او می‌رفتند تا از او روایت بشنوند و یا اجازه روایت بگیرند. حاکم حسکانی دارای مجلس وعظ و خطابه بود و خود نیز از علمای فراوانی روایت شنیده و یا اجازه روایت داشت. نظر مشهور آن است که وی مذهب حنفی داشت. وی وقتی شنید فردی که ضد اهل‌بیت (علیهم‌السلام) است بر بالای منبر اعلام کرده که حتی یک آیه برای اهل بیت در قرآن نازل نشده است وظیفه خود دانست برای دفاع از اهل بیت این کتاب را نوشت.

دکتر مهدی فرمانیان در پایان افزود: پیامبر (ص) و صحابه در هر جایی که توانستند این حدیث را بیان کردند. اگر سلفیون و برخی دیگر که این آیه را نپذیرفته‌اند را کنار بگذاریم می‌توانیم ببینم که دیگران آن را قبول داشته و تصریح دارند که این آیه اراده تکوینی خداوند را می‌رساند. تقریباً همه اهل سنت حدیث اهل کساء را قبول دارند. مشهور مفسران اهل سنت به صراحت آیه تطهیر را پذیرفته و می گویند این آیه برای اهل بیت(علیهم‌السلام) است و اهل بیت (علیهم‌السلام) این پنج تن هستند. همچنان که وقتی امه سلمه درخواست می کند که وارد آن جمع شود پیامبر (ص) اجازه نداد و گفت: «که تو جزو این پنج تن نیستی اگرچه عاقبت تو در بهشت است»، شخص دیگری جزو اهل‌بیت نیست.