به گزارش روابط عمومی دانشگاه؛ در اولین پیش‌نشست همایش بین‌المللی الهیات شهر با موضوع «ارزش‌ها و حکمرانی شهری» که به صورت مجازی برگزار شد، حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب دانشگاه ادیان و مذاهب در خصوص شهرنشینی، خیر عمومی و الهیات پرهیز، اظهار کرد: مفهوم شهر در الهیات معمولا به یک آرمانشهر اطلاق می‌شود و منظور شهری است که ملکوت الهی حاکم آن است و اساسا شهر مفهومی است که با آمدن موعود آخرالزمانی محقق می‌شود.

دکتر صادق‌نیا بیان کرد: در اسلام وقتی از شهر سخن به میان می‌آوریم معمولا از مدینه فاضله صحبت می‌کنیم. با این حال، در تعریف جدید از شهر، شهرنشینی دیگر نسبتی با مشابهت شهروندان در ایمان پیدا نمی‌کند و شهرنشینان لزوما ایمان مشترکی با یکدیگر ندارند، به گونه‌ای که از حیث جمعیتی نسبتا پایدار هستند و تفکیک مشخصی در تقسیم کار از یکدیگر دارند، اما این شهر متشکل از خرده فرهنگ‌ها و خرده مذهب‌های مختلف خواهد بود و این تعریف جدیدی است که در جهان جدید از شهر ارائه می‌شود.

استادیار گروه ادیان ابراهیمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم ابراز کرد: در تعریفی قدیمی که از شهر وجود دارد افراد با یکدیگر مشابهت ایمانی دارند، اما در جهان جدید این مشابهت ایمانی و حتی مشابهت اخلاقی وجود ندارد بلکه موضوعی که وجود دارد تقسیم کار است که البته همه این‌ها باید تحت قانون مشخص و حاکمیت متمرکزی زندگی کنند.

صادق‌نیا بیان کرد: در این تعریف جدید از شهر در جهان جدید ما با یک مسئله‌ای مواجه هستیم و آن، تامین خیر عمومی است که به اعتقاد برخی از دانشمندان باید بین این خیر عمومی و مفاهیمی مانند منفعت عمومی، آزادی، دموکراسی، محیط زیست و… که از آن‌ها به عنوان خیر عمومی تعبیر می‌شود؛ وجود داشته باشد.

وی تصریح کرد: حال سوال این است که در جهان جدید که شهر معنای جدیدی هم پیدا کرده و ترکیبی است از خرده فرهنگ‌های مختلف، الهیات تا چه اندازه می‌تواند با شهر در معنای جدید و امروزی خود آشتی کند و در ارتباط باشد؟

استادیار گروه ادیان ابراهیمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم بیان کرد: در مفهوم نخست شهر که ساخته خدا بوده و برای همین است که الهیات نقش پررنگی داشته، اما شهر در مفهوم جدید خود مبتنی بر عقلانیت و نیازمندی‌های طبیعی انسان‌هاست و در شهر جدید برعکس شهرهای قدیم انسان‌ها بر اساس نیازمندهای خود به ساخت بازار، حمام، تئاتر، نمایشگاه، پارک و… می‌پردازند که در ابتدا این موارد دغدغه الهیات نبوده است.

صادق‌نیا افزود: از این‌رو در جهان جدید مسئله این است که الهیات تا چه اندازه می‌تواند با این شهر نزدیک شود و تا چه اندازه می‌تواند شهروندان را در تحقق خیر عمومی کمک کند و از طرفی نیز الهیات قبلا خود را برای سخن گفتن با مجموعه‌ای از افراد مشابه ایمان آماده کرده بود.

وی ابراز کرد: حال سوال این است که آیا اسلام و مسلمانان برای مثال، با توجه به عقاید خاصی که دارند می‌توانند غیر مسلمانان را بپذیرند و با آن‌ها همبستگی لازم را جهت تامین خیر عمومی داشته باشند؟ که این مسئله یکی از مسائلی است که پیش پای الهیات شهر قرار دارد. در اینجا طبیعی است که گروهی از مومنین نگران باشند که مبادا همبستگی فکری میان مسلمانان و غیر مسلمانان به غلبه لیبرالیسم بیانجامد و اسلام را از معنای اصیل خود خارج کند، لذا همواره از این همبستگی پرهیز می‌کنند.

استادیار گروه ادیان ابراهیمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم گفت: بعضی معتقدند امکان مشارکت الاهیات در خیر عمومی نیست. در نقد این گروه می‌گویند که اگر مسلمانان را از همبستگی فکری با غیر سلمانان باز داریم در این صورت الهیات هیچ کمکی به تامین خیر عمومی نخواهد کرد و هیچگاه مسلمانان برای همبستگی با غیر مسلمانان در تامین خیر عمومی نمی‌توانند به الهیات توجه داشته باشند که در حقیقت این گروه مبتنی بر یک نوع محافظه کاری روانی و انزوا طلبی روانی هستند.
با این حال، تجربه‌ی غرب نشان داده است که صرفا با تکیه بر مکاتب اخلاقی بشری امکان تحقق خیر عمومی وجود ندارد و به همین دلیل چاره‌ای جز استفاده از الاهیات نیست.