بیان مظلومیت امام حسین در خطبه‌ها، عزاداری، نشر احادیث، دعا و صحیفه سجادیه، رساله و تربیت شاگردان از جمله اقدامات روشنگرانه امام سجاد(ع) با تکیه بر جهاد تبیین بود.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه؛ حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مصطفی جعفرطیاری،قائم‌مقام رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان اینکه امام سجاد(ع) در پنجم شعبان سال ۳۸ هجری قمری چشم به جهان گشود، اظهار کرد: دوران امامت امام سجاد(ع) از سخت‌ترین دوران امامان معصوم شیعه است. ایشان دوران کودکی خود را در مدینه گذراند و دو سال از زندگی جد خود حضرت امیرالمؤمنین(ع) را درک کرد و بیش از ۱۰ سال شاهد حوادث سخت دوران امام حسن مجتبی(ع) بود و پس از ایشان در کنار امام حسین(ع) حضور داشت.

وی با بیان اینکه مصلحت خداوند این بود که امام سجاد(ع) زنده بماند و وظیفه هدایت و رهبری جامعه اسلامی را پس از امام حسین(ع) بر عهده بگیرد، ادامه داد: تلاش‌ها و هدایت‌های ائمه(ع) با توجه به شرایطی که آن امام معصوم در آن به سر می‌برد متفاوت است. هدف امامت همان هدف رسالت است، معرفی اسلام، ابلاغ پیام الهی و هدایت و راهنمایی مردم و سرپرستی حکومت مردم است.

قائم‌مقام رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: شرایط دوران امام سجاد(ع) با توجه به آنچه که در دوران امام علی، امام حسن و امام حسین(علیهم السلام) بود، بسیار ویژه و سخت بود، زیرا دشمن در خیال خام خود در نهضت کربلا پیروز شد و ظلم و دیکتاتوری خود را اعمال کرد و شرایط به‌گونه‌ای شد که اقبال مسلمانان به شیعیان و امام سجاد(ع) کمرنگ شده و بسیاری از مسلمانان حتی احکام ابتدایی خود را نیز نمی‌دانستند.

وی گفت: دشمن با ابزار، هجمه و وسایل مختلف برای تثبیت حاکمیت خود بعد از شهادت امام حسین(ع) نیز ظلم و ستم خود را روا می‌داشت تا پایه‌های حاکمیت خود را تثبیت کند، همچنین کتابت حدیث از سال‌ها قبل ممنوع شده بود و به بهانه اینکه حدیث با قرآن اشتباه می‌شود همانطور که مردم را از ولایت ائمه معصوم(ع) محروم کردند از مرجعیت علمی، هدایتی و روشنگری اهل بیت(ع) نیز منع کردند.

اقدامات امام سجاد(ع) زمینه‌ساز ایجاد دانشگاه امام صادق(ع) شد

وی اظهار کرد: انجام رسالت و وظیفه هدایت‌گری امام سجاد(ع) در این شرایط سخت بود، اما ایشان با کیاست، هدایت الهی خود و تسلط به علوم لدنی و بهره‌مندی از عصمت این‌گونه اقدام کردند که در عمل زمینه‌ساز ایجاد دانشگاه امام صادق(ع) شود، دانشگاهی که پیشینه آن تلاش‌های خستگی‌ناپذیر امام باقر(ع) بود.

دکتر جعفر‌طیاری گفت: امام سجاد(ع) در آن شرایط سخت و طی مدت طولانی امامتش که ۳۸ سال به طول انجامید، با ظرافت، دقت و تدبیر خود زمینه‌های لازم را برای تأسیس دانشگاه امام صادق(ع) فراهم کرد. آنچه امروز در اسلام مشاهده می‌کنیم از برکت دانشگاه امام باقر(ع) است که در زمان امام صادق(ع) به اوج و شکوفایی بیشتر رسید که زمینه‌ساز این دانشگاه و فراهم کردن معارف اسلامی امام سجاد(ع) بود.

وی با بیان اینکه هدایتگری امام سجاد(ع) و روشنگری ایشان به چند طریق انجام شد که این اقدامات با تکیه بر جهاد تبیین بود، افزود: یکی از موارد ایراد خطبه بود، امام سجاد(ع) از همان آغاز امامت که با اصحاب، فرزندان و یاران اهل بیت(ع) اسیر شده و همراه با کاروان اسرا به سمت شام حرکت می‌کردند، در شرایط لازم و مناسب به ایراد خطبه پرداختند.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: عزاداری و تبیین اقدامات امام حسین(ع) توسط امام سجاد(ع) انجام می‌شد که یکی از آنها افشاگری جنایات دشمنان بود تا نهضت امام حسین(ع) به فراموشی سپرده نشود؛ از سوی دیگر معرفی امام حسین(ع) و همچنین امامت و نبوت از دیگر اهداف این امام بزرگوار بود، امام در خطبه‌های خود ستمگر و ظالم و انحرافات و شکنجه‌های آن‌ها را معرفی و مظلومیت و حقانیت امام حسین(ع) را تبیین کردند.

وی بیان کرد: امام سجاد(ع) در خطبه‌های خود به جهاد تبیین پرداخت، از یک طرف طاغوت را معرفی کرد و از طرف دیگر اولیا و انبیا را به مردم شناساند و با عزاداری و تبیین اقدامات امام حسین(ع)، نهضت این امام بزرگوار را زنده نگه داشت.

معارف اسلامی در صحیفه سجادیه

دکتر جعفرطیاری گفت: صورت نخست در جهاد تبیین امام سجاد(ع) نشر احادیث برگرفته از علم لدنی بود، خطبه‌های امام سجاد(ع) در طول مسیر اسارت‌شان بسیار روشنگرانه و آشکار بود، چراکه فضایل اهل بیت(ع) را بیان کرده و انحرافات دشمنان را آشکار می‌کرد. شیوه دوم که امام سجاد(ع) به هدایتگری می‌پرداختند، به‌صورت دعا بود که نمونه بارز آن صحیفه سجادیه است. صحیفه سجادیه اگرچه دعاست، اما معمولا جهاد تبیین است و به بیان توحید ناب، نبوت، امامت و معارف مربوط به معاد می‌پردازد؛ در واقع امام سجاد(ع) به‌صورت دعا به معرفی معارف اسلامی پرداخت.

وی بیان کرد: شیوه سوم هدایتگری این امام بزرگوار به‌صورت نامه بود که رساله‌هایی که از امام سجاد(ع) رسیده از جمله رساله حقوق بسیار زنده و پویاست. همچنین یکی از اقدامات شایسته امام سجاد(ع) تربیت شاگردان شیعه و اهل تسنن بود. شیخ مفید چنین بیان می‌کند که امام سجاد(ع) در زمینه بیان حدیث گام‌های بلندی برداشته است، به‌گونه‌ای که دانشمندان شیعه و سنی را به تحسین وا داشت. همچنین شیخ مفید می‌گوید که علمای اهل سنت به قدری علوم از امام سجاد(ع) نقل کردند که به شمارش نمی‌گنجد و مواعظ و دعاها و فضایل قرآن و حلال و حرام بسیاری به نقل از امام سجاد(ع) بیان شده که در وصف نمی‌گنجد.

جعفرطیاری اظهار کرد: حضرت آیت‌الله مرعشی نجفی نسخه‌ای از صحیفه سجادیه را برای یکی از بزرگان اهل تسنن به نام طنطاوی که اهل قاهره است، می‌فرستد. آقای طنطاوی پس از تشکر از این هدیه گرانبها در پاسخ چنین می‌نویسد که این از بدبختی ماست تاکنون به این میراث جاوید که از مواریث نبوت است، دست نیافته‌ایم، من هرچه به آن می‌نگرم آن را از گفتار مخلوق برتر و از کلام خالق پایین‌تر می‌یابم.

وی با بیان اینکه صحیفه سجادیه بعد از نهج‌البلاغه از مهمترین کتب شیعه محسوب می‌شود، افزود: امام خمینی(ره) در وصیت‌نامه خود یکی از افتخارات اهل تشیع را این می‌داند که ما صحیفه سجادیه را داریم. صحیفه سجادیه اگرچه عمدتاً به‌صورت دعا و مناجات است، اما در قالب دعا، معارف اسلامی را از توحید گرفته تا نبوت، امامت و معاد بیان می‌کند.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه صحیفه سجادیه با این ویژگی‌هایی که داراست، حتی به‌عنوان زبور آل محمد و یا انجیل اهل بیت(ع) نیز نامبرده شده است، تصریح کرد: صحیفه سجادیه اقیانوس بیکران از کلام و معارف اسلامی است که با بیان شیرین و اسلوب دعا و مناجات، مطرح شده است. بنابراین، سخنرانان و نویسندگان باید از این شیوه‌های خاص به‌خوبی استفاده کنند.

وی بیان کرد: حتی افرادی که مسلمان نیستند، زمانی که با صحیفه سجادیه برخورد می‌کنند، بسیار تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند، پس زمانی که غیر مسلمان‌ها از صحیفه سجادیه این‌گونه بهره‌مند می‌شوند چرا ما مسلمانان از صحیفه سجادیه استفاده نکنیم.

استاد حوزه و دانشگاه گفت: در زمینه صحیفه سجادیه شرح‌های متفاوت نوشته شده و حتی پایان‌نامه‌ها با محوریت صحیفه سجادیه تدوین شده است، اما هنوز در آغاز راه و در پله نخست رسیدن به شجره طیبه با آن میوه‌های شیرین و حیات‌بخش هستیم که جا دارد همه واعظان به این مسئله عنایت ویژه‌ای داشته باشند.