سفر علمی دانشگاه ادیان و مذاهب به ترکیه
سفر علمی به کشور دوست و همسایه ترکیه در راستای بازدید از مراکز شیعی و آشنایی با مراکز علمی استانبول و نیز علویان با حمایت ریاست دانشگاه ادیان و مذاهب و همت امور بین‌الملل دانشگاه کلید خورد و 25 نفر از دانشجویان دوره دکتری این دانشگاه با همراهی دکتر محمد ملکی نهاوندی معاونت آموزشی دانشگاه عازم استانبول شدند.
پرواز از تهران به استانبول روز جمعه بیستم مرداد انجام شد و بعد از سه ساعت پرواز، هیئت دانشگاه ادیان رأس ساعت 11 به‌وقت محلی در فرودگاه آتاتورک بودند. اهمیت ویژه جمعیت زینبیه و نیز جایگاه والای شیخ صلاح‌الدین اوزگوندوز موجب شد هیئت اعزامی از دانشگاه ادیان بدون وقفه از فرودگاه آتاتورک استانبول عازم دیدار با جمعیت زینبیه و شخص جناب حجت‌الاسلام‌والمسلمین شیخ صلاح‌الدین اوزگوندوز شدند.
در بدو ورود جمعی از شیعیان و نیز حجت‌الاسلام‌والمسلمین شیخ احد تالان به نمایندگی از شیخ صلاح‌الدین به استقبال آمده بودند و بعد از خوش‌آمد گویی و پذیرایی مختصری، هیئت به مسجد بزرگ زینبیه راهنمایی شد تا از خطبه‌های نماز جمعه شیخ صلاح‌الدین که همواره از او خطبه‌هایی آتشین و مؤثر در اعتلای مکتب اهل‌بیت و وحدت و انسجام امت اسلام شنیده‌ام، بهره‌مند شوند.
خطیب محترم نماز جمعه استانبول ضمن خوشامدگویی به دانشجویان و اساتید دانشگاه ادیان در خطبه‌های نماز جمعه، فعالیت‌های دانشگاه ادیان و فعالیت‌های تقریبی و گفتگوی ادیانی را از ضرورت‌های جامعه جهانی دانست و از ریاست این دانشگاه تقدیر کرده و از دستاوردهای این دانشگاه تجلیل کرد.
بعد از نماز دوستان در سالنی که برای دیدار با رهبر شیعیان ترکیه آماده‌شده بودند نشستند و شیخ صلاح‌الدین بااینکه چند روزی از مرخص شدنشان از بیمارستان نگذشته بود، به‌رسم ادب و احترام بیش از 3 ساعت در کنار دوستان نشست و با ایشان به گفتگو پرداخت. برخورد شایسته این دانشمند عزیز راه و رسم میهمان‌نوازی ملت ترک را به‌خوبی به نمایش گذاشته بود.
در ادامه این دیدار میهمانان شیعیان ترکیه، از ساختمان بزرگی که به همت ستودنی شیعیان در خیابان زینبیه در حال ساخت است بازدید نموده و از نزدیک در روند ساخت این مجتمع بزرگ فرهنگی دینی آموزشی قرار گرفتند و نیز بازدید از مراکز ورزشی شیعیان و سالن بزرگ اجتماعات که محل اجتماع بی‌نظیر شیعیان در عاشورا و غدیر است برای دوستان دانشگاه ادیان از جذابیت برخوردار بود.
نزدیک غروب دوستان که خستگی سفر بر چهره‌هایشان نمایان بود به محل اقامت رسیدند و اولین شب اقامت در استانبول را تجربه کردند.
روز شنبه و یکشنبه که ایام تعطیل هفتگی ترکیه است، به سیاحت و بازدید از مناطق سیاحی و تفریحی گذشت. مساجد تاریخی سلطان احمد و ایاصوفیا و مزار صحابی رسول خدا ایوب انصاری رضوان‌الله علیه در استانبول ازجمله اماکنی بود که مورد بازدید دوستان قرار گرفت.
روز سه‌شنبه برنامه بازدید از مسجد و کتابخانه سلیمانیه در برنامه‌ریزی گنجانده‌شده بود. هرچند بعد از کودتای پارسال ارتباط‌گیری با مراکز با دشواری صورت می‌گیرد ولی به لطف خدا توانسته بودیم زمانی را هرچند اندک از کتابخانه سلیمانیه بازدید کنیم. این بازدید هرچند در سطح بازدید دانشگاهی نبود ولی با توجه به تنش‌های سیاسی منطقه همین نیز غنیمت بود!
در ادامهٔ دیدارها، مرکز پژوهش‌های اسلامی «ایسام» که یکی از مراکز مهم و تأثیرگذار است را دیدیم. این مرکز باوجود تنش‌های سیاسی و فشارهای دولتی روابط خوبی با سایر مراکز مرتبط خارج از کشور ترکیه دارد. معاون امور بین‌الملل مرکز ایسام، جناب آقای دکتر فخرالدین که به زبان عربی نیز تسلط دارد و بیش از این رابطه دوستی نیز با ایشان داشتم به استقبال آمد و به گرمی از دوستان استقبال کرد و تأکید داشتند که نباید اجازه دهیم تنش‌های سیاسی در روابط علمی مراکز خدشه وارد کند. در این جلسه که نزدیک دو ساعت به طول انجامید مباحث مهمی ردوبدل شد و به نظرم باهمت طرفین جلسه (دانشگاه ادیان و مذاهب و مرکز ایسام) می‌تواند کلید تفاهم‌نامه همکاری علمی زده شود. این مرکز چنان‌که در گزارش‌های قبلی‌ام از ترکیه بدان اشاره‌کرده‌ام یکی از مراکز مهم علمی پژوهشی ترکیه هست که فارغ از جریان‌های سیاسی موجود و تنش‌های بی‌ثمر سیاسی، کار علمی و دینی انجام می‌دهد و یکی از دستاوردهای آن، دانشنامه اسلامی به زبان ترکی است که در 44 جلد منتشرشده است.
دیدار با رئیس جامعه المصطفی شعبه استانبول نیز فرصت خوبی بود برای آشنایی با وضعیت شیعیان و متقاضیان تحصیل علوم دینی؛ جناب حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر یوسفی که طبق لطف مدامشان پذیرایی بسیار خوبی از دوستان نمودند و در فضایی بسیار صمیمی با هیئت دانشگاه ادیان دیدار داشته و درباره مسائل مهمی در راستای غنا بخشیدن به جامعه المصطفی در استانبول گفتگو و تبادل‌نظر شد.
در ادامه بازدیدها، بازدید از موسسه قرآن و عترت نیز که از مؤسسات محروم ولی پرکار و با ثمر شیعیان است، میزبان دوستان شد و شیخ بیات به‌عنوان ریاست موسسه و دکتر ملکی به‌عنوان معاون آموزشی موسسه به تبادل‌نظر در راستای اجرایی کردن تفاهم‌نامه فی‌مابین پرداختند. این موسسه که به لحاظ ضعف منابع مالی موجود ازنظر فیزیکی موسسه کوچک و محرومی دیده می‌شود ولی تاکنون بیش از 70 جلد کتاب به زبان ترکی ترجمه و تألیف کرده و بیش از 100 نفر از جوانان خواهر و برادر در دوره‌های کوتاه‌مدت فقه و کلام و اخلاق فارغ‌التحصیل کرده است.
از مراکز شیعی که میزبانی مفصلی از دوستان کردند موسسه کوثر بود؛ شیخ موسی آیدین و شیخ کادر آکاراس به‌عنوان مسئولین این موسسه از هیئت دانشگاه ادیان استقبال کردند و در نشست مشترک به بحث و تبادل‌نظر و فعالیت‌ها و دستاوردهای این موسسه پرداختند و از وضعیت منطقه و آینده پیش رو گفتند و از هیئت دانشگاه ایرانی راهکارهایی در راستای تقویت نشر مکتب اهل‌بیت شنیدند.
حسن ختام این سفر نشست مشترک با ریاست انجمن وقف علویان ترکیه بود. بیش از این با علویان استانبول دیدار داشتم و میزبانی خوبی از ایرانی‌ها داشتند ولی این بار استقبال گرم و قابل‌توجهی از هیئت ایرانی داشتند؛ چه‌بسا این استقبال متفاوت به جهت دانشگاهی بودن میهمان و چه‌بسا به برکت سیادت ریاست دانشگاه ادیان بوده است که برای علویان بسیار حائز اهمیت است.
در این نشست طرفین دیدار به بحث و تبادل‌نظر پرداختند و همکاری مشترک را از ضرورت‌های جامعه اسلامی در ایران و ترکیه دانستند. در ادامه این دیدار دوستان دانشگاه ادیان و جایگاه ویژه سالن عبادی علویان جای گرفتند و نظاره‌گر مراسم عبادی و رقص سماع علویان شدند.
دستاوردهای سفر علمی دانشگاه ادیان و مذاهب به ترکیه:
- آشنایی با وضعیت شیعیان ترکیه و مؤسسات دینی شیعه در ترکیه
- استقبال جوانان شیعه برای تحصیل در دانشگاه ادیان؛ در راستای استقبال بی‌نظیر جوانان شیعه ترکیه برای تحصیل در دانشکده مجازی، می‌توان راهکارها و فرصت‌ها را بررسی نمود و ضمن برداشتن موانع موجود به جذب دانشجو در رشته‌های شیعه شناسی و مذاهب اسلامی پرداخت.
- تعامل با مراکز علمی دینی ترکیه نظیر مرکز «ایسام»، این دیدار می‌تواند با پیگیری مسئولین ذی‌ربط دانشگاه ادیان منجر به عقد تفاهم‌نامه همکاری شود و ضمن استفاده از ظرفیت‌های این مؤسسات و مراکز، دانشگاه ادیان در راستای نشر مکتب اهل‌بیت قدم‌های مؤثری بردارد.
- ارتباط با علویان ترکیه؛ دیدار با ریاست انجمن وقف علویان که مهم‌ترین رکن مراکز دینی علویان به شمار می‌رود می‌تواند در تقویت این ارتباط قدم‌های مؤثری برداشت و با دعوت از ایشان به قم و سفرهای تخصصی اساتید دانشگاه ادیان به ترکیه از ظرفیت مهم علویان در راستای نشر مکتب اهل‌بیت بهره‌مند شد.
- برنامه‌ریزی برای سفرهای بعدی دانشگاه در راستای غنا بخشیدن به این سفرها با وضع قوانینی جهت علمیت بخشیدن به این برنامه‌های برون‌مرزی