دفاع از پایان‌نامه تاریخ اندیشه مهدویت تا غیبت صغری

از پایان‌نامه کارشناسی ارشد با عنوان «تاریخ اندیشه مهدویت تا غیبت صغری» با حضور تنی چند از اساتید و دانشجویان دفاع شد.

به گزارش گروه تأمین اخبار و اطلاعات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، در این جلسه دانشجو صنم پورطولابی از پایان‌نامه خود با عنوان «تاریخ اندیشه مهدویت تا غیبت صغری» دفاع کرد. دکتر علی آقانوری استاد راهنما و دکتر مهران اسماعیلی استاد مشاور این پایان‌نامه بودند و حجت الاسلام و المسلمین علیرضا ایمانی داوری این اثر را بر عهده داشت.

در ذیل چکیده این پایان‌نامه ارائه می‌گردد.

چکیده:

اعتقاد به منجی یکی از فراگیرترین آموزه‌هایی است که در اندیشه همه اقوام، ملل و نیز تمامی فرق و نحل وجود دارد، اما راست‌ترین باور و اعتقادی‌ترینِ آن‌ها، متعلق به اسلام، به ویژه مذهب تشیع است؛ این باور و تفکر آینده‌نگری صحیح، موجب شده تا شیعیان امیدی خوش به آینده داشته باشند. ادیان بزرگ، نوید ظهور فردی با قدرتی فوق طبیعی را داده‌اند که در آخر الزمان، عدالت و نظم رفته را به جهان باز گرداند.

 قرآن تصریحی بر نام این منجی ندارد؛ اما به صورت کلی پیروزی حق بر باطل، مستضعفان بر مستکبران و حکومت بندگان صالح را وعده داده پیامبر (ص) نیز علاوه بر تصریح به نام مهدی (ع) اعلام داشته است که او، زمین را از عدالت و قسط لبریز خواهد کرد؛ همان گونه که  از ظلم و بی عدالتی پر شده است. پیرو این نوید، مسلمانان از نخستین ایام بعد از رحلت پیامبر منتظر ظهور مهدی بودند. اما در طول تاریخ، عده‌ای با بهره مندی کاذب از این باور و عقیده پاکِ انسان‌های مهدی باور، سوء استفاده نموده، سعادت آن‌ها را با آسیبی جدی روبه رو ساخته‌اند و تله‌های انحرافی و خرافی را در مسیر عاشقان مهدی کار گذاشته، و آن‌ها را اسیر اغراض شوم کرده‌اند.

 با نگاهی اجمالی به حوادث تاریخ تشیع، می‌توان نقش پررنگ مهدویت را در تاریخ سیاسی اسلام،  قیام‌ها و جنبش‌های اصلاح گرایانه، آموزه های فکری، فرهنگی و اجتماعی، و بویژه انشعابات شیعی سه قرن نخست هجری مشاهده کرد بازتاب‌های گسترده آموزۀ مهدویت در تاریخ وقایع و تحول‌های شیعه حکایت از رسوخ و فراگیری این باور در مذهب شیعه دوازده امامی دارد؛ بنابراین می‌توان گفت موضوع منجی موعود، از همان عصر نخستین و در عصر اموی، به مثابۀ یک نظریۀ موعودی تمام عیار و آموزه‌ای نبوی دربارۀ موعودی آخرالزمانی و نجات بخش مطرح بوده است.

ظهور تفکرات خرافی و مدعیان مهدویت بیانگر پویایی و ارزشمندی این اندیشه و ظرفیت بالای آن است که بعضی از گروه‌ها و افراد برای رسیدن به  مقاصد خود به ترویج این  آموزه پرداختند.

واژگان کلیدی: مهدویت، منجی، فرقه، غیبت، انتظار.