به گزارش روابط عمومی دانشگاه، به همت دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ادیان و مذاهب، نشست تخصصی «جرم‌شناسی اسلامی؛ ظرفیت‌ها و فرصت‌ها» با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین دکتر عادل ساریخانی استاد تمام حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه قم برگزار شد.

در ابتدای این نشست دکتر عادل ساریخانی، با طرح پرسش بنیادین درباره «تعریف و ماهیت جرم‌شناسی»، به اختلاف نظرها در این حوزه اشاره کرد. وی با تقسیم‌بندی جرم‌شناسی به «فلسفی/کلی» و «علمی/بالینی»، تاکید کرد: اگر مقصود، جرم‌شناسی به معنای عام و فلسفی آن باشد که به مطالعه کلی عوامل افزایش یا کاهش جرم می‌پردازد، اسلام غنی‌ترین و کامل‌ترین مکتب در این زمینه است.

این استاد دانشگاه با ارائه نمونه‌های قرآنی و روایی، استدلال کرد که آموزه‌های دینی اسلام را می‌توان با نگاه «جرم‌شناسی فلسفی» تحلیل و به عنوان یک نظام جامع «انسان‌شناسی جنایی» معرفی کرد و گفت: آیاتی مانند آیت‌الکرسی یا سوره‌های حمد و ناس، به صورت عمقی به شناخت عوامل بازدارنده و مشوق جرم در انسان و جامعه می‌پردازند. مفاهیمی مانند «بست‌های زمانی» (ماه‌های حرام) و «بست‌های مکانی» (حرم‌های امن) در اسلام نمونه‌هایی کاربردی از تدابیر پیشگیرانه است که ریشه در متون دینی دارند.

دکتر ساریخانی در بخش دیگری از سخنان خود به چالش اصلی این حوزه اشاره کرد و افزود: اگرچه از منظر نظری و فلسفی، اسلام دارای آموزه‌های بی‌نظیری است، اما در تبدیل این مبانی کلی به الگوهای عملی و «جرم‌شناسی بالینی و کاربردی» – مشابه آنچه از قرن هجدهم در غرب شکل گرفت – ضعف داریم. وی فقدان پژوهش‌های علمی، میدانی و تجربی که بتواند این آموزه‌ها را به برنامه‌های عملی و «قرص درمانی» برای کاهش جرم تبدیل کند، یک نقص جدی برشمرد.

این استاد حوزه و دانشگاه، راه‌حل بلندمدت برای کاهش جرایم را تمرکز بر «آموزش و پرورش» و «خانواده» دانست. وی با انتقاد از وضعیت فعلی، تاکید کرد: باید به جای پرداختن صرف به درمان (سیستم قضایی)، به پیشگیری از طریق تربیت نسلی سالم و آگاه همت گمارد. برای تاثیرگذاری واقعی، باید معلمان به‌ویژه در مقطع ابتدایی، از منزلت و دانش بالایی برخوردار شوند و محتوای آموزشی مبتنی بر آموزه‌های ناب اسلامی و روان‌شناختی در اختیار آنان قرار گیرد.

در پایان این نشست، دکتر ساریخانی با جمع‌بندی مطالب، تاکید کرد: حل معضل جرایم نیازمند عزمی همگانی، بازگشت به مطالعه عمیق منابع اصیل اسلامی (مانند قرآن و فلسفه)، و تدوین برنامه‌ای بلندمدت با محوریت پیشگیری از طریق نهاد خانواده و آموزش و پرورش است که با سرمایه‌گذاری روی نسل جوان و ارتقای آگاهی عمومی، می‌توان به تدریج شاهد کاهش جرایم در جامعه بود.

در بخش پرسش و پاسخ این نشست یکی از محورهای اصلی سوالات، چگونگی پل زدن بین آموزه‌های غنی اسلامی و آمار بالای پرونده‌های قضایی بود. دکتر ساریخانی در پاسخ، بر لزوم «آگاهی‌بخشی واقعی» و «خودسازی» اصحاب قضا و فرهنگ، قبل از اقدام برای تاثیرگذاری بر دیگران، تاکید کرد. وی همچنین پیشنهاد کرد قضات و حقوقدانان در برنامه‌های آموزشی مدارس با زبان ساده و قابل فهم برای کودکان مشارکت کنند، اما این اقدامات باید بخشی از یک برنامه بلندمدت و سیستماتیک باشد.