به گزارش روابط عمومی دانشگاه، دومین وبینار از سلسله وبینارهای بین‌المللی «جوانان و دین برای جهانی صلح‌آمیز» با عنوان «آموزش دینی در عصر دیجیتال: پرورش جوانان برای صلح»، روز سه‌شنبه ۷ آذر ۱۴۰۳ (۲۷ نوامبر ۲۰۲۴) با حضور استادان، پژوهشگران، رهبران دینی، فعالان اجتماعی و جوانانی از شش کشور ایران، مالزی، اندونزی، عراق، پاکستان و ترکیه برگزار شد.

این وبینار به ابتکار دانشگاه ادیان و مذاهب و با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در مالزی، دانشگاه پوترای مالزی (UPM)، دانشگاه فاطمه جناج پاکستان، اداره آسیا و اقیانوسیه و پژوهشکده مطالعات زنان و خانواده دانشگاه ادیان و مذاهب سامان یافت. هدف اصلی این وبینار تخصصی، بررسی ظرفیت‌ها و چالش‌های آموزش دینی در عصر دیجیتال و تحلیل نقش فناوری‌های نوین در توانمندسازی نسل جوان برای ساختن آینده‌ای صلح‌آمیز بودکه با تکیه بر تجارب کشورهای مختلف و با رویکردی بین‌رشته‌ای، بستری ارزشمند برای تبادل اندیشه‌های نو و تقویت شبکه همکاری‌های علمی و فرهنگی ایجاد کرد. حضور متخصصان برجسته از کشورهای گوناگون، جلوه‌ای از گفت‌وگوی بین‌فرهنگی و بین‌ادیانی بود که خود پیام‌آور صلح، احترام متقابل و هم‌افزایی جهانی است.

در ابتدای این نشست مجازی، دکتر زینب زارع، دبیر علمی وبینار، بیان کرد: جهان امروز نیازمند ترکیبی سازنده از ایمان، عقلانیت و فناوری است؛ ترکیبی که می‌تواند نسل جوان را در برابر چالش‌های اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی فضای دیجیتال توانمند سازد.

وی گفت: آموزش دینی در عصر دیجیتال، اگر به‌درستی هدایت شود، نه‌تنها از ارزش‌ها و هویت‌های دینی پاسداری می‌کند، بلکه با تقویت همدلی، مسئولیت‌پذیری و آگاهی اخلاقی، یکی از مؤثرترین مسیرها برای توسعه صلح پایدار است.

در ادامه اولین سخنران وبینار دکتر روسلی بن عبدالله، استاد دانشگاه پوترا مالزی تجربه موفق این کشور در به‌کارگیری هوش مصنوعی برای توانمندسازی جوانان مناطق روستایی را تشریح کرد.

وی گفت: ابزارهای هوشمند، سامانه‌های یادگیری تطبیقی و پلتفرم‌های آموزش دیجیتال می‌توانند شکاف آموزشی میان مناطق شهری و محروم را کاهش دهند.

استاد دانشگاه پوترا مالزی تأکید کرد: فناوری، اگر اخلاق‌محور و هدفمند استفاده شود، قادر است آموزش دینی را دسترس‌پذیر، جذاب و ارتقایافته سازد و مهارت‌های صلح‌سازی همچون همدلی، تفکر انتقادی و سواد رسانه‌ای را در جوانان تقویت کند.

سپس دکتر دیکی سوفجان، استاد دانشگاه گاجامادا، اندونزی و معاون رئیس GlobalEthics ژنو، با اشاره به تجربه اندونزی که از متنوع‌ترین جوامع مذهبی جهان است، توضیح داد: آموزش دیجیتال می‌تواند به ترویج گفت‌وگوی بین‌ادیانی، کاهش سوءبرداشت‌ها و تقویت همزیستی مسالمت‌آمیز کمک کند.

وی نمونه‌هایی از برنامه‌های آموزشی دیجیتال در مدارس و دانشگاه‌ها ارائه داد که با هدف تقویت حساسیت فرهنگی و توسعه فرهنگ صلح طراحی شده‌اند. وی تأکید کرد: «تنوع»، اگر از طریق گفت‌وگوی هدفمند هدایت شود، به‌جای تهدید، یک سرمایه ارزشمند برای ساختن جامعه‌ای آرام خواهد بود.

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسن مظفری، رایزن فرهنگی پیشین ایران در یونان، اتیوپی و سری لانکا، در سخنانی به ضرورت پیوند میان حقوق بشر، آزادی‌های دینی و آموزه‌های اسلامی در جهان معاصر پرداخت. وی تأکید کرد: امروز، فضای دیجیتال نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌دهی ارزش‌ها و باورهای جوانان دارد؛ ازاین‌رو آموزش دینی باید بتواند با زبانی قابل فهم برای نسل دیجیتال، مفاهیم بنیادینی همچون کرامت انسانی، احترام متقابل، گفت‌وگو و مسئولیت‌پذیری را تبیین کند.

وی افزود: روابط بین‌ادیانی دیگر یک فعالیت حاشیه‌ای یا صرفاً آکادمیک نیست، بلکه ضرورتی فوری برای امنیت، عدالت و آینده مشترک بشریت است.

همچنین دکتر شهزادی پاکیزه، استاد دانشگاه فاطمه جناح، پاکستان، چارچوبی آموزشی برای ادغام اصول تربیت اسلامی با فناوری‌های دیجیتال ارائه کرد. وی توضیح داد: آموزش اسلامی باید در عین پایبندی به اصالت و منابع معتبر، با شیوه‌های نوین یادگیری دیجیتال ادغام شود تا بتواند نسل جوان را برای زندگی در جهانی پیچیده، چندفرهنگی و رسانه‌محور آماده سازد.

وی نمونه‌هایی از تجربه‌های موفق پاکستان، از جمله «آزمایشگاه دیجیتال عربی»، ارائه کرد که امکان یادگیری زبان دینی و مهارت‌های ارتباطی را در فضایی تعاملی فراهم می‌کند.

در ادامه دکتر صالحه بنتی ادریس، پژوهشگر کالج بین‌المللی MAIWP، مالزی با رویکردی روان‌شناختی، نقش آموزش دینی در شکل‌دهی شخصیت متعادل و دینداری مثبت را تبیین کرد. وی تجربه‌های عملی خود از آموزش دیجیتال را با معرفی ابزارهای آموزشی جذاب مانند Quizizz، Padlet، Kahoot، TikTok آموزشی و حلقه‌های مجازی یادگیری ارائه داد و نشان داد چگونه می‌توان آموزش دینی را برای نسل دیجیتال به تجربه‌ای فعال، تعاملی و شخصی‌سازی‌شده تبدیل کرد.

وی بر این اصل تأکید کرد: «دینداریِ متعادل»، نتیجه هماهنگی میان آموزش معنوی، مهارت‌های شناختی و رشد اجتماعی است.

 سخنران پایانی وبینار، دکتر حنان عبدالله حسن، استاد دانشگاه بغداد، به‌طور ویژه بر موضوع هویت فرهنگی-اسلامی در مواجهه با موج گسترده دیجیتال‌سازی تمرکز داشت. وی با طرح موضوع «چالش‌های تحول دیجیتال و تهدیدهای آن برای فرهنگ اسلامی و اجتماعی»، هشدار داد: استفاده بی‌رویه از شبکه‌های اجتماعی و فناوری‌های نو، ممکن است به تضعیف پیوندهای خانوادگی، بحران هویت و گرایش به الگوهای رفتاری ناسازگار با ارزش‌های اسلامی منجر شود.

وی با در پاسخ به پرسش «آیا نسل جوان می‌تواند میان جذابیت‌های فضای دیجیتال و مسئولیت‌های اخلاقی خود تعادل برقرار کند؟» بر ضرورت طراحی برنامه‌های تربیتی هوشمندانه، فرهنگ‌سازی، و نظارت خانواده‌ها تأکید کرد و گفت: فناوری باید در خدمت رشد اخلاقی و دینی قرار گیرد، نه در برابر آن.

 در پایان وبینار، سخنرانان بر چند پیام کلیدی تأکید کردند. اول، خانواده‌ها تا سیاست‌گذاران و نهادهای آموزشی برای هدایت نسل جوان در مسیر استفاده اخلاقی و سازنده از فناوری‌های دیجیتال. دوم، ضرورت ایجاد تعادل هوشمندانه میان بهره‌گیری از فرصت‌های فناوری و محافظت از اصول اخلاقی و ارزش‌های دینی و سوم، اهمیت تقویت ارزش‌های جهان‌شمول مانند کرامت انسانی، عدالت، احترام متقابل و صلح‌جویی در آموزش دینی.