شیعه‌شناسی

رشته دکتری تخصصی «شیعه‌شناسی» یک دوره کامل آموزش تخصصی، مطابق با ضوابط و مصوبات شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران است که به شناخت فرق و گرایش‌های مختلف شیعی با رویکرد کلامی-تاریخی می‌پردازد. امروزه شیعه‌شناسی یکی از پرجاذبه‌ترین گرایش‌های مطالعاتی است که به دور از تعصبات و گرایش‌های جدلی می‌تواند به معرفی صحیح شیعه در جهان بیانجامد. شناخت صحیح فرق و شاخه‌های خانواده بزرگ تشیع هم به فهم ما از تشیع اثنی عشری مدد می‌رساند و هم به ما قدرت تعامل و مانور بیشتری در عرصه گفتگو و تفاهم ادیان و مذاهب می‌بخشد.

در رشته شیعه‌شناسی هدف اصلی، تحقق نگاهی جامع و کلان به تشیع است که به صورت مطالعاتی علمی و با هدف کشف حقایق کلامی و تاریخی و نه با اهداف ترویجی و تبلیغی انجام گیرد. در این رشته سعی می‌شود تشیع با روشهای نوین مطالعاتی و با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای تحقیقی و نظریه‌های علمی مورد بررسی قرار گیرد. و همچنین ادعاها، شبهه‌ها و مسئله‌های جدیدی که در جهان اسلام توسط دیگر مسلمانان یا شرق شناسان مطرح شده است، بطور خاص در مطالعات و تحقیقات این رشته لحاظ می‌شود.

دانش آموختگان این رشته علاوه بر کسب توانمندی برای تدریس در مراکز علمی، قادر به انجام پژوهش و تحقیق در زمینه مسائل و موضوعات تشیع خواهند شد. همچنین آنها می‌توانند به درستی فرق و گرایشهای مختلف شیعی را به جهان بشناسانند و از هویت وحیانی و عقلانی اسلام و تشیع در مقابل باورهای خرافی و فرق انحرافی دفاع کنند.

داشتن مدرک کارشناسی‌ارشد یا معادل آن برای همه داوطلبان و یا داشتن سه سطح حوزوی برای داوطلبان آزمون اختصاصی برای تحصیل در این رشته کافی است. برای داوطلبان غیرایرانی این مدرک را باید به تایید کنسولگری ایران در کشوری که صادر کننده آن است رسیده باشد. هر فردی که خارج از ایران تحصیل کرده باشد، در صورت داشتن صلاحیت علمی و موافقت اعضای هیئت علمی گروه می‌تواند در این دوره تحصیل کند. در واقع داوطلب تحصیل در رشته دکتری باید صلاحیت علمی خود را به هر طریق ممکن به اعضای هیئت علمی گروه اثبات کند. طبعا داشتن کتاب، مقاله علمی و ژورنالیستی و علاقه‌مندی شرکت در این رشته‌ می‌تواند در موافقت هیئت علمی گروه تاثیر گذار باشد. اما داوطلبان ایرانی با شرکت در آزمون غیرمتمرکز (آزمون دو مرحله‌ای کتبی و مصاحبه علمی) مرحله احراز صلاحیت علمی را خواهند گذراند و طبعاً بعد از بررسی صلاحیت علمی و یا در حین بررسی آن صلاحیت عمومی این دسته از داوطلبان باید به تایید سازمان گزینش دانشجو یا سازمان امور دانشجویان (برای اتباع غیرایرانی) نیز برسد.

طول دوره دکتری «شیعه‌شناسی» ۴ سال و برابر ۸ نیم سال تحصیلی است که ۴ نیم‌سال آن برای آموزش، یک نیم‌سال برای گذراندن آزمون جامع و سه نیم سال آن برای نگارش رساله دکتری می‌باشد. دانشجویان در ترم اول دروس جبرانی و در ترم‌های بعدی واحدهای دروس تخصصی و اختیاری را می‌گذرانند. برنامه دکتری «شیعه‌شناسی» شامل 48 واحد درسی است که 18 واحد آن اصلی، 12 واحد جبرانی و 18 واحد نیز پایان نامه است. دروسی همچون «آموزه‌های شیعه با رویکرد شبهه شناسی»، «مکاتب کلامی شیعه اثنی عشری»، «شیعه و علوم و تمدن اسلامی»، «تشیع و عقل گرایی»، «تشیع و تصوف» دروس اصلی‌اند.

در میان واحدهای جبرانی نیز دروسی همچون «مفهوم و پیدایش تشیع»، «تاریخ مذاهب کلامی اهل سنت» و «فرق شیعه» گنجانده شده است.