سلسله نشستهای آسیبشناسی خانواده

در جلسه سلسله نشستهای آسیبشناسی خانواده، حجتالاسلام دکتر ترکاشوند با اشاره به چهار عامل اصلی طلاق در قرآن، به تبیین «نقشها» به عنوان یکی از کلیدیترین عوامل تعیینکننده در پایداری یا فروپاشی کانون خانواده پرداخت.
سخنرانی حجتالاسلام دکتر ترکاشوند در سلسله جلسات «آسیبشناسی خانواده با رویکرد قرآنمحور» میباشد که در دانشگاه ادیان و مذاهب ایراد گردید.
ایشان در آغاز با اشاره به کاستیهای دورههای رایج آموزش خانواده در دهه گذشته و عدم توفیق در کنترل روند صعودی آمار طلاق، بر ضرورت پرداختن به ریشههای عمیقتر این پدیده تأکید کردند.
چهار عامل اصلی طلاق از نگاه قرآن
دکتر ترکاشوند با استناد به آیات قرآن کریم، چهار عامل بنیادین را به عنوان ریشههای طلاق برشمردند:
۱. سحر و جادو
۲. نشوز (نافرمانی) از سوی زن
۳. اعراض (رویگردانی) از سوی مرد
۴. تغییر نگرش یکی از زوجین (مانند تغییر نگرش فرد مذهبی پس از ازدواج)
نقشها: کلید فهم تعارضات
سخنران محترم، «نقشها» را به عنوان یکی از عوامل زمینهساز بروز موارد فوق (به ویژه نشوز و اعراض) معرفی کردند. ایشان توضیح دادند که انسان در موقعیتهای مختلف اجتماعی (مانند نمازگزار، امام جماعت، سخنران، شوهر، پدر و فرزند) نقشهای متفاوتی ایفا میکند. مشکل زمانی آغاز میشود که ناآگاهی از نقشهای جدید پس از ازدواج (مانند نقش شوهر، مدیر خانواده یا پدر) یا جابجایی نقشها (مانند زمانی که زن نقش مدیر خانواده را بر عهده میگیرد و مرد به حاشیه میرود) رخ دهد.
نقش محافظتی مرد؛ مسئولیتی فراموششده
یکی از نقشهای حیاتی مرد در خانواده از منظر قرآن، «نقش مدیریت و محافظت» معرفی شد. این نقش تنها تأمین مالی نیست، بلکه مسئولیت ایجاد امنیت همهجانبه (جسمی، عاطفی، روانی و دینی) برای همسر و فرزندان است. دکتر ترکاشوند با ابراز تأسف از افزایش موارد خیانت و سوءاستفادههای عاطفی و جنسی، خاطرنشان کردند که ضعف در ایفای این نقش محافظتی توسط مردان، یکی از عوامل مهم در بروز آسیبهاست. ایشان با اشاره به حق شرعی مرد در نظارت بر رفتوآمدها و ارتباطات همسر، این امر را نه نشانه بیاعتمادی، بلکه تکلیفی الهی برای پیشگیری از خطرات دانستند که مشابه مسئولیت پدر در قبال فرزند است. نمونههای متعددی از مراجعات مشاورهای حاکی از احساس خشم فرزندان نسبت به پدرانی بود که در دوران کودکی، فضای امنی برای آنان فراهم نکرده بودند.
در پایان، ایشان تأکید کردند که آگاهی از نقشهای الهی تعریفشده برای هر یک از زوجین و عمل به مسئولیتهای ناشی از آن، کلید تحکیم بنیان خانواده است. ضعف در نقش محافظتی مردان میتواند فضایی را ایجاد کند که در آن، زمینه برای پیمانشکنی و تغییر نگرش فراهم شود. بنابراین، لازم است در آموزشهای پیش از ازدواج و حین آن، به تبیین این نقشها و وظایف با استناد به منابع دینی پرداخته شود