بررسي گفتمان قرآن کريم در مواجهه با اهل کتاب با تأکيد بر تفاسير معاصر؛ برگزار شد

در تاریخ 9 مرداد 1404جلسه دفاع سرکار خانم زينب پورحمزه، رشته مطالعات تطبيقي اديان – گرايش الهيات مسيحي با عنوان« بررسي گفتمان قرآن کريم در مواجهه با اهل کتاب با تأکيد بر تفاسير معاصر » با راهنمای دکتر مهراب صادق نيا و راهنمای دوم دکتر محمدتقي انصاري پور و اساتید داور دکتر سید محمد علی ایازی، دکتر محمد ملکی نهاوندی، دکتر احمدرضا مفتاح در سالن حکیم دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد.
چکیده
مطالعات بینامتنی قرآن و کتاب مقدس، اگر چه عمر درازی ندارد؛ ولی با جدیت فراوانی دنبال میشود. این مطالعات با هر انگیزهای که انجام شود، به فهم عمیقتر این متون خواهد انجامید. قرآن در یک بافت تاریخی و فرهنگی متکثری نازل شده است. این متن با فرهنگهای مختلف آن روزگار گفتگو کرده و پیام آسمانی خود را در گفتگوی با این فرهنگها تبیین نموده است. به همین دلیل فهم هرمنوتیکی قرآن کریم تا اندازهی زیادی به فهم فضای دینی و فرهنگی آن زمان مشروط است. گروه دینیای که در قرآن از آنها به اهل کتاب یاد میشود، سهم زیادی در گفتگوی قرآن با فرهنگ روزگار نزول دارد. این تحقیق تلاش کرده است تا با تمرکز بر کشف ماهیت این گفتگو و بررسی بافمند اهل کتاب به گفتمان قرآن در مواجهه با اهل کتاب دست یابد. رویکرد این تحقیق کیفی و اکتشافی است. و محقق با استفاده از روش مطالعات اسنادی و منابع تاریخی به دادههای مورد نظر خود دست یافته است. در نهایت دادهها را بر اساس تحقیقات تفسیری تحلیل نموده است. از مهمترین ن دست آورد های این پژوهش ا میتوان به این نکته اشاره کرد که یهودیان و مسیحیان موجود در شبه جزیره عربستان در عصر نزول با انگیزههای مختلفی در آنجا ساکن بودند و نیز به سنتهای قومی مختلفی تعلق داشتند. قرآن بیش از آنکه با آنها بر سر باورداشتهای اعتقادیشان چالش داشته باشد با آنها بر سر فعالیتهای اجتماعیشان درگیر است. این تحقیق نشان میدهد که قرآن پروژه ای برای نقد یهودیت و مسیحیت به مثابه دو دین ندارد به همین دلیل به مناسبت های مختلفی تنها به نقد برخی از یهودیان و مسیحیان و باورداشتهای آنها پرداخته است. همچنین نشان میدهد که قرآن در مواجهه با اهل کتاب رویکردهای مختلفی را در پیش گرفته است که شامل همدلی و تأیید تا مشاجره و درگیری میشوند.
برای سرکار خانم دکتر زينب پورحمزه آرزوی توفیق روزافزون داریم.