سخنرانی حجت‌الاسلام دکتر رضا اسلامی با موضوع «بررسی کتاب الغدیر و اهمیت عید غدیر»

 
در آستانه عید پربرکت غدیر خم، حجت‌الاسلام دکتر رضا اسلامی طی سخنانی به بررسی اهمیت این واقعه تاریخی و معرفی کتاب ارزشمند «الغدیر» اثر علامه امینی پرداختند. ایشان با اشاره به انتشار خلاصه‌ای جامع از این کتاب توسط محمدحسن شفیعی شاهرودی، به تحلیل امتیازات و محتوای این اثر مرجع پرداختند.

امتیازات برجسته کتاب الغدیر

نثر فصیح و ادبیات عالی:
الغدیر به دلیل نثر عربی بسیار شیوا و زیبا در جهان عرب جایگاه ویژه‌ای یافته است. این شیوایی در ترجمه نیز باید مورد توجه قرار گیرد، چرا که در عصر حاضر، انتقال اندیشه‌ها و معارف تا حد زیادی به قدرت زبان و ادبیات وابسته است.

مستندسازی دقیق و علمی:
تمام مباحث مطرح‌شده در الغدیر با استناد به منابع معتبر اهل سنت ارائه شده‌اند. این روش (استفاده از منابع طرف مقابل در مناظره) الگویی علمی برای مباحثه‌های فقه‌مقارن و اصول‌مقارن است.

استفاده هنرمندانه از ادبیات:
علامه امینی به‌خوبی از ابزارهای ادبی مانند ضرب‌المثل‌های عربی و اشعار برای انتقال معارف و تأثیرگذاری بیشتر بهره برده‌اند.

تطبیق با آیات قرآن:
استفاده مناسب و به‌جا از آیات قرآن کریم و تطبیق مباحث با آنها، از دیگر ویژگی‌های برجسته این کتاب است.

پرداختن به مباحث پیرامونی:
الغدیر تنها به واقعه غدیر محدود نمی‌شود، بلکه به صورت جامع به موضوعات مهمی مانند تاریخ عقاید، اخلاق، علم رجال، حدیث‌شناسی و بحث‌های فقهی و کلامی (مانند خلافت، علم غیب امام، توسل، قضا و قدر) پرداخته است.

استقبال علمی از الغدیر

• کتاب الغدیر مورد تحسین بزرگان علمی جهان اسلام قرار گرفت و حدود ۵۰ تقریض (تقدیرنامه) توسط علمای برجسته برای آن نوشته شد.

• آیت‌الله سید محسن حکیم در وصف الغدیر فرمودند: «لایأتیه الباطل» (باطل به آن راه نمی‌یابد).

• آیت‌الله سید عبدالهادی شیرازی نیز آن را «لاریب فیه هدی للمتّقین» (بی‌شک، هدایتی برای پرهیزگاران است) خواندند.

• دکتر اسلامی با تأسف اشاره کردند که متأسفانه علیرغم تولید فکر و اندیشه قوی در ایران، تبادل علمی با جهان اسلام و غیراسلام ضعیف است و بسیاری از آثار ارزشمند (حتی در داخل کشور) به‌خوبی منتشر و معرفی نمی‌شوند.

نمونه‌هایی از بحث‌های جانبی ارزشمند در الغدیر

بررسی پدیده جعل حدیث:
علامه امینی با نگاهی متعادل و علمی، این پدیده خطرناک را تحلیل کرده‌اند و راهی میانه بین افراط (پذیرش بی‌قید) و تفریط (ردّ کلّی مانند قرآن‌بسندگان) ارائه می‌دهند.

شناسایی «سلسله کذّابین»:
تحلیل رجالی از افراد جاعل حدیث یا شخصیت‌های غیرواقعی که احادیث به آنها نسبت داده شده است.

بحث‌های فقهی:
بررسی عمیق مسائل اختلافی مهم مانند نکاح متعه، غنا و موسیقی، نماز مسافر، سه طلاقه و احترام مساجد.

بحث‌های اعتقادی (کلامی):
تحلیل مباحثی مانند عصمت ائمه، علم غیب امام، خلافت بلافصل امام علی(ع)، صفات الهی، مخلوق بودن قرآن، نفی رویت خدا و عدم جسمیت الهی.

بررسی مسئله غلو:
الغدیر نشان می‌دهد پدیده غلو منحصر به شیعه نیست و در میان برخی فرق دیگر (در توصیف صحابه خاص، خلفا، فقهای اربعه اهل سنت مانند احمد بن حنبل، و برخی صوفیه) نمود بارزتری دارد. این بررسی با استناد به منابع خود اهل سنت انجام شده و رویکردی علمی و مستند دارد.

ذکر مناقب امیرالمؤمنین(ع):
علامه امینی با استخراج از منابع، ۲۴۸ عنوان و صفت برای امام علی(ع) ذکر کرده‌اند (مانند: ولی‌المتقین، سیدالمسلمین، قائدالغرّ المحجلین، الصدّیق الاکبر، الفاروق بین الحقّ والباطل، اوّل من آمن بالله، وزیر رسول الله).

غدیر در آیینه شعر عرب:
بخش مهمی از الغدیر به بررسی اشعار شاعران مختلف (از قرن اول تا چهارم هجری) که به واقعه غدیر اشاره کرده‌اند، اختصاص دارد. از جمله:

• • شعر خود امیرالمؤمنین(ع): که در آن به ولایت خود در روز غدیر استناد می‌کنند:
    «فَأَوْجَبَ لِي وِلَايَتَهُ عَلَيْكُمْ \ رَسُولُ اللَّهِ يَوْمَ غَدِيرِ خُمِّ \ ثُمَّ وَيْلٌ ثُمَّ وَيْلٌ لِمَنْ \ أَلَّا يُقِرَّ بِهِ ظُلْمًا»

  • شعر عمر بن عاص (همپیمان معاویه): که به توصیف واقعه غدیر و نصب امام علی(ع) پرداخته است:
    «وَ فِي يَوْمِ خُمٍّ رَقَى مِنْبَرًا \ يُبَلِّغُ وَالرَّكْبُ لَمْ يَرْحَلِ \ … \ وَ قَالَ: فَمَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ \ فَهَذَا لَهُ الْيَوْمَ نِعْمَ الْوَلِيِّ»

دکتر اسلامی با تأکید بر عظمت و برکات عید غدیر، از مومنین خواستند این ایام را با شادی و سرور و انجام اعمال خیر گرامی بدارند. ایشان سخنان خود را با دعایی برای فرج امام زمان(عج)، عزت مسلمانان و شیعیان و حفظ مقام رهبری به پایان بردند.