به گزارش روابط عمومی دانشگاه، به همت پژوهشگاه ادیان و مذاهب و با مشارکت دانشکده مطالعات ملل اسلامی، انجمن علمی ادیان و مذاهب حوزه و اداره کل ارتباطات دانشگاه ادیان و مذاهب نشست علمی «نقد و بررسی سریال رمضانی معاویه ۲۰۲۵» برگزار شد.

در این نشست حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهدی فرمانیان؛ عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ضمن تشریح موضوع «رویکرد مذاهب اسلامی به سریال معاویه» بیان کرد: رویکرد مذاهب اسلامی به سریال معاویه در سه عنوان جای می‌گیرد.

وی ضمن بیان اینکه ما در تفسیر تاریخ اسلام سه رویکرد داریم گفت: اولین عنوان رویکرد شیعیان و انتقاد به فعالیت‌های خلفاست. البته باید گفت که شیعیان نیز بعضی از صحابه را قبول دارند اما در نوع زمام‌داری خلفا انتقادهای جدی صورت گرفته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در معرفی رویکرد دوم بیان کرد: رویکرد دوم رویکرد اهل سنت است. رویکرد اهل سنت به معنای عام، کسانی هستند که در دعوای بین امویان و اهل بیت (علیهم السلام) طرف اهل بیت را گرفته‌اند. اینها عقیده دارند که علی بر حق است اما توجیهاتی نیز داشته‌اند که نشان می‌دهد امویان را نیز قبول دارند.

وی گفت: رویکرد سوم رویکرد عثمانی، سلفی و وهابی است که از زمان عثمانی‌ها شروع شد. آنها می‌گفتند که خلفا فقط همین سه نفر یعنی ابوبکر، عثمان و عمر هستند و حضرت علی (ع) را قبول نداشتند. حال سؤال اینجاست. سریال معاویه کدام تفسیر را می گوید؟

دکتر مهدی فرمانیان تشریح کرد: سریال معاویه رویکرد سوم را دارد و تفسیر عثمانی را دنبال می‌کند. به نظر سازندگان، در فیلم معاویه گویا غبار بر روی او نشسته است و فضای دوران معاویه فضای خوبی نیست و رفتار اوست که باعث شده که اهل سنت در طول تاریخ به او انتقاد کنند.

وی ادامه داد: بنده معتقدم برای شناخت این تفسیر و رویکرد باید کتب غربی ها را مطالعه کرد. آقای هاوتینگ کتابی دارد در این باره که بسیار مفید است. تفسیر این آقا در ص 28 کتابش این است که همه حاکمان عباسی به عنوان خلیفه پذیرفته شده‌اند؛ اما خلفای اموی به عنوان مُلک شناخته شده‌اند. گفتنی است که معاویه در بسیاری از منابع یک شخصیت منفی نشان داده شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در معرفی طیف‌های اهل سنت بیان کرد: یکی از این طیف‌ها اهل بیتی (علیهم‌السلام) است و دیگری اهل بیتی (علیهم السلام) هستند اما احترام معاویه را نیز دارند. اما گروه سوم این روح عثمانی گری و نقد فضایل علی را دارند و همزمان تطهیر معاویه و یزید را می‌کنند و کینه و عداوت شیعیان را در سر دارند. همین اکنون نیز این جریان وجود دارد و نمونه آن در داعش مشاهده می‌شود. توصیه می‌شود اگر کسی می‌خواهد سریال معاویه را با تاریخ بسنجد بهترین منبع برای این کار می‌تواند رجوع به کتاب‌هایی همچون کتاب جانشینی حضرت محمد (ص) نوشته آقای مادلونگ باشد. موضوع کتاب جانشینی حضرت محمد (ص) نخستین‌ نوشته‌ مادلونگ محقق و مستشرق مسيحى بررسى خليفه واقعى آن حضرت است.

حجت الاسلام والمسملین دکتر مهدی فرمانیان در پایان افزود: بهترین راهکار برای معرفی شیعه و نیز نقد این سریال این است که علمای شیعه توجه داشته باشند که این تفسیری است که ضد تفسیر اهل سنت است و یک تفسیر وهابی است. این سریال به دنبال تقابل بین شیعه و سنی است و نباید علمای شیعه به آن ورود کنند. اما از طرف دیگر مورخان و پژوهشگران با برگزاری نشست‌های علمی می‌توانند تأثیرگذاری مهمی در این زمینه داشته باشند. همچنین نقش رسانه‌ها می‌تواند در این زمینه پررنگ باشد تا نشان دهند که این روایت روایت وهابی و سلفی است و روایت صحیح چیز دیگری است و تاریخ اسلام به گونه‌ای دیگری بوده است.