به گزارش روابط عمومی دانشگاه؛ به مناسبت برگزاری پیش نشست همایش بین‌المللی تفسیر تسنیم در دانشگاه ادیان و مذاهب، حجت الاسلام والمسلمین دکتر حمیدرضا شریعتمداری در یادداشتی با عنوان « در استقبال از همایش بین المللی تفسیر تسنیم» آورده است:

شاید کمی عجیب باشد، اما واقعیت این است که همه یا اغلب علوم حتی نوع نقلیِ آنها، محصول عقل‌گرایی و عقل‌گرايان هستند. هیچ دانشی بدون خدمت و استخدام عقل، ولو در مراحل تدوین یا به دلیل پیشفرض‌ها و نظریه‌هایی که زیرساختِ یک رشته‌ی علمی هستند، شکل نمی‌گیرد. از رديف‌‌کردن مجموعه‌ای از منقولات، بدون تدوین و تنسیق خاصی یا به‌دور از پیش‌فرض‌ها یا نظریه‌های حاکم بر تدوین یا بدون تجزیه و تحلیل، هیچ نوع علمی، برنمی‌آید.
مشخّصاً در تاریخ علم و فکر در تشیع، همه‌ی علوم شناخته‌شده‌ی دینی، محصول عقلگرایان است. از علوم قرآن و حدیث گرفته تا فقه، اصول و کلام. حتی دانش رجال(نه صِرف فهرست‌کردن نام‌های راویان) که کاملاً نقلی به نظر می‌آید، در دو مکتب عقلگرای بغداد و حله برآمدند و بالیدند. با ظهور و قوت اخباری‌گری، علم رجال تاحدّ زیادی از بُرد و کاربرد افتادند.
اولین آثار فقهی اجتهادیِ شیعه به ابن‌جنید اسکافی و ابن‌ابی‌عقیل الحذّاء که به دلیل تقدم در اجتهاد، “قدیمین” نامیده شدند، برمی‌گردد. اگر بخواهیم اجتهاد را در شیعه به تاریخی قدیم‌تر ببریم، باز نام‌های عقلگرایانی چون زراره، يونس بن عبدالرحمن و فضل‌بن شاذان به میان می‌آید. جهشی که در اجتهاد و بسط فقاهت در شیعه در قرن چهارم پیدا شد، آشکارا پای عقلگرایان برجسته‌ای چون سید مرتضی و شیخ طوسی و پیش از آنها، استادشان، شیخ مفید را که قدیم‌ترین آثار در اصول فقه نیز به آنها برمی‌گردد(التذکره، الذریعه و العُدّه)، به میان می‌کشد.
ازجمله‌ی دانش‌های ظاهراً نقلی که کاملاً مرهون عقل‌گرایی هستند، دانشِ تفسیر است. اولین تفسیر استنباطی و تحلیلی در شیعه، “تبیان” است که متعلق به مکتب عقلگرای بغداد و یکی از سه رکن نامدارش، شیخ‌الطائفه، طوسی است. تا قبل از تبیان، همه‌ی تفاسیر شیعی، از سنخ تفسیر رِوایی و مأثور هستند که جز دفاتری آکنده از منقولات نیستند. البته المصابیح وزیر مغربی نیز که به احتمال زیاد، الگوی تبیان بوده نیز از قدیم‌ترین تفاسیر جدّیِ شیعه در اواخر قرن چهارم است که بُعد ادبیِ آن غالب بوده است.
مهم‌ترین تفاسیر بعدیِ شیعه نیز همچون روض‌الجنانِ ابوالفتوح رازی و مجمع‌البیانِ امین‌الاسلام طبرسی متعلق به نحله‌ی عقلگرای شیعه هستند. در عهد رونق اخباری‌گری در شیعه، یعنی در نیمه‌ی دوم قرن یازدهم و سه‌ربع از قرن دوازدهم هجری، ازنو تفاسیر مأثور یا رِوایی رونق یافتند.
با این پیشینه‌ی درخشان عقلیِ علم تفسیر، طبیعی است که در روزگار ما نیز جدّی‌ترین و اثرگذارترین تفسیر شیعی، متعلق به یکی از نامدارترین عقلگراهای شیعه، یعنی مرحوم علامه‌ طباطبائی باشد. تمام قوت و شوکت “الميزان”، مرهون ذهن نقّاد اسلام‌شناسی است که عقلگرایی‌اش را(و نه لزوماً فلسفه‌دانیِ‌اش را) در این اثر اِشراب و تضمین کرده و تفسیری ماندگار و اثرگذار را فراهم آورده است. اولاترین و شایسته‌ترین عالمان شیعی‌ای که از آنها انتظار می‌رود که راه و بلکه شاهراه الميزان را بپیمایند، دانشورانی هستند که قرابت فکری بیش‌تر و عقل‌گرایی واضح‌تری نسبت به دیگران داشته باشند. در اینجا و اینگونه است که تداوم دانش و بینش علّامه را در شاگرد فرزانه‌شان، حکیم آیت‌الله جوادی آملی، و امتداد الميزان را در تفسیر عظیم و ۸۰ جلدیِ “تسنیم” بجوییم و بیابیم.
تسنیم که محصول چهل سال تفسیر حضرت استاد در محضر مائده‌ی وحیانیِ قرآن و در سایه‌ی تفسیر قرآن به قرآنِ المیزان است، گرچه قرابت و شباهت‌های زیادی به سَلَف خویش دارد، هم گاه‌وبیگاه، نقدهایی بر استاد خویش یا مواضعی متفاوت با ديدگاه‌‌های آن استاد معظم دارد، هم افزوده‌هایی بر آن دارد، ازجمله در اجتماعیّات و سیاسیّاتی که به مقتضاى نظام مبتنی بر دینِ جمهوری اسلامی ایران، در تسنیم، فربه‌تر است.
اینک در آستانه‌ی همایش تکریم از تسنیم و مؤلف واجب‌التعظیمش و همزمان با پیش‌نشستِ آن همایش در دانشگاه ادیان و مذاهب، برای آن مفسر حکیم، دوام افاده و برای تسنیم، آن تفسیر عظیم، رونق و رواج را از خدای بزرگ مسئلت می‌نمایم.

گفتنی است پیش نشست همایش بین المللی تفسیر تسنیم یکشنبه 5 اسفند 1403 ساعت 10 با سخنرانی اساتید حوزه و دانشگاه در سالن امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار خواهد شد.