عرفان سخن دل و یافته‌های دل و دیده‌های دل است. راز احساس و معنویت را برمی‌گشاید. چه زیبا است که چند صباح زندگی قدری از آن را به کام دل بنوشانیم. 

دانشجوی عرفان با آموختن این دانش گران‌سنگ در مسیری قرار می‌گیرد که حقایق و اسرار هستی برای وی آشکار و راه وصول به آن حقایق برای وی ترسیم می‌گردد.

دانشکده عرفان دانشگاه ادیان و مذاهب تلاش دارد در سه رشته در مقاطع ارشد و دکتری؛ عرفان و تصوف، عرفان امام خمینی و ادیان و عرفان همراه با بهرمندی از اساتید برجسته عرفانِ حوزه و دانشگاه، به مشتاقان این دانش شگرف تقدیم نماید.

روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب در این باره مصاحبه‌ای با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مصطفی فرهودی رئیس دانشکده عرفان دانشگاه ادیان و مذاهب به انجام رسانده است.

لطفاً در ابتدا تاریخچه‌ای از دانشکده عرفان ارائه بفرمایید.

دانشکده عرفان ابتدا به صورت یک گروه در قالب دانشکده مذاهب راه‌اندازی شد اما پیش از آن، در دوره‌ای که دانشگاه ادیان و مذاهب با عنوان مؤسسه تحقیقاتی ادیان و مذاهب فعالیت می‌کرد، گروهی به نام گروه عرفان و تصوف در این مؤسسه فعال شد که هدف آن، تحقیق بر روی فرقه‌های متصوفه بود. همان موقع یعنی سال‌های 84 و 85 گروه در نهایت به این نتیجه رسید که جنبه‌های عرفانی نیز باید پررنگ شود. لذا پس از تبدیل مؤسسه به دانشگاه، گروه با نام جدید «عرفان و تصوف» در دانشکده مذاهب شروع به فعالیت کرد. بنیان‌گذاران اولیه این رشته، استادان دکتر قاسم جوادی، دکتر نصیری و دکتر محمد کیوانفر بودند. ریاست آن بر عهده دکتری نصیری بود که بعدها حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر الهی‌منش این مسئولیت را بر عهده گرفتند. در ادامه گروه تصوف و عرفان اسلامی در سال 1396 مستقل و تبدیل به دانشکده عرفان شد.

تحصیل در دانشکده عرفان دانشگاه ادیان و مذاهب چه مزیت‌هایی دارد؟

به نظر می­رسد با رویکرد آیینی یا کلامی و فلسفی به دین نمی‌توان اصحاب ادیان جهان را دور هم جمع نمود. اما عرفان می‌تواند این امر مهم را به سرانجام برساند و راهی برای گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز پیروان ادیان مختلف باشد. به عبارت دیگر، جنبه‌های عرفانی ادیان بسیار به هم نزدیک است؛ از این رو این نحوه نزدیکی باعث می‌شود پیروان ادیان بتوانند به مرور با یکدیگر تعامل بهتری داشته باشند. اگرچه تمرکز اصلی دانشکده عرفان در دانشگاه ادیان و مذاهب بر روی عرفان اسلامی است، اما در کنار این دروس، به مباحث تطبیقی همانند عرفان تطبیقی می‌پردازد تا بتواند زمینه‌ای برای آشنایی بیشتر دانشجویان با دیگر ادیان فراهم کند.

از سوی دیگر دانشکده عرفان سعی نموده است با جذب اساتید عالی در حوزه عرفان فرصت خوبی را برای علاقه‌مندان به عرفان فراهم نماید. بحمدالله دانشکده عرفان یک پشتوانه علمی دارد و آن هم عرفان اسلامی در حوزه علمیه قم است، به همین جهت  دانشکده عرفان سعی نموده در طول این مدت از اساتید محترمی همانند استاد یزدان‌پناه، استاد رمضانی و استاد دکتر کاکایی که در حوزه عرفان تدریس می‌کنند، استفاده نماید.

برنامه آینده دانشکده چیست؟

دانشکده عرفان بنا دارد در سه حوزه علمی دیگر تلاش دوباره‌ای آغاز کند و فعالیت‌هایی را که دوستان از سابق شروع کرده‌اند، به ثمر برساند. یکی از این حوزه‌ها، متصوفه و فرق صوفیه در جهان است. از این رو در پی آنیم تا زیرساخت‌های علمی این رشته را در دانشکده فراهم نماییم. حوزه دیگر، عرفان اهل‌بیت(ع) است. این مهم نیاز به بحث و بررسی اساتید دارد تا مبانی نظری آن تبیین شده و حدود و ثغور آن مشخص گردد. اگر این موارد به‌درستی تبیین گردد، می‌تواند برکات فراوانی در پی داشته باشد. موضوع دیگر،  جنبش‌های نوپدید دینی است که در ایران از آن‌ها با عنوان عرفان‌های کاذب یاد می‌شود. به جهت درگیر بودن جامعه ما با این دست آموزه‌های انحرافی، دانشکده پیشنهاد رشته‌ای به نام نقد و بررسی جنبش‌های نوپدید دینی ارائه کرده و در انتظار مجوز آن از سوی آموزش عالی است.

نگاه حوزه به عرفان و نگاه دانشکده به عرفان و تصوف چیست؟

در رابطه با نگاه حوزه به عرفان آراء گوناگونی وجود دارد. غیر از مخالفان عرفان، گروه‌های دیگر نگاه محتاطانه‌ای دارند. به این معنا که برخی از بزرگان در حوزه علمیه بر این باورند که شاید این علم زمینه‌های انحراف فکری برخی را فراهم کند. فکر می‌کنم اگر روش علمی و سلوک عملی مرحوم سید علی آقای قاضی و علامه طباطبایی و دیگر بزرگان فعلی مورد توجه و عمل قرار گیرد، می‌تواند زمینه‌ای برای پاسخ‌گویی به بسیاری از شبهات اعتقادی و کلامی باشد. هم‌چنین می‌تواند زمینه‌ای بسیار سالم باشد برای جذب بیشتر جوانان به دین مبین اسلام، به‌خصوص در زمان حاضر که کشور ما مورد هجمه‌های فرهنگی فراوان قرار گرفته است که از آن جمله می‌توان به عرفان‌های کاذب اشاره نمود. با ارائه درست علم شریف عرفان می‌توان از گسترش عرفان‌های کاذب در میان جوانان جلوگیری کرد.

دانشکده درباره ورود عملی و تأثیرگذار در جامعه، ارتباطات با اهل تصوف و عرفان و فعالیت‌های علمی و دانشگاهی به صورت عملی و نه تئوری چه اقداماتی می‌تواند صورت دهد؟

این مسئله در حقیقت فراتر از وظیفه دانشکده است. این‌جا یک محیط آکادمیک برای بررسی نظریات تئوریک است و نهایت کاری که می‌توانیم انجام دهیم، این است که رساله‌های دکتری و ارشد را به موضوعات کاربردی‌تر سوق دهیم وگرنه ما نمی‌توانیم هیچ ورودی در این زمینه داشته باشیم.