به گزارش دانشکده قرآن و حدیث، جلسه دفاع سرکار خانم «زهرا عارفی» از پایان نامه ارشد با عنوان «مطالعه انتقادي گرايش پژوهي تفاسير اسلامي» در رشته علوم قرآنی، با حضور استاد راهنما آقای دکتر سیدمحمدحسن حکیم و استاد داور آقای دکتر داود ملاحسنی در سالن شهید قدوسی دانشگاه ادیان و مذاهب در تاریخ 1 مهر 1403 برگزار شد.

چکیده

گرايش پژوهی تفسیر قرآن رويکردی نوين و معاصر به مطالعات تفسيری است. رويکردی که بر فرايند تحليل و بررسی تفاسیر قرآن کريم اثرگذار بوده است. این رویکرد مطالعاتی اگرچه آثار متعددی را به خود اختصاص داده؛ اما فاقد طرحی جامع، فاقد پیش فرض هایی روشن و فاقد قواعد واصول پژوهشی کارشناسی شده است. مطالعه انتقادی این رویکرد بر پایه ی منشأپیدایی وسیر حرکت اندیشه موضوع این پژوهش است. مطالعه حاضر با بهره مندی از روش توصیفی–تحلیلی وبرپایه ی گردآوری داده ها بصورت کتابخانه ای می کوشد تا در گام نخست به رديابی منشأ پيدايی گرايش شناسی تفاسير از مجرای بازخوانی نگارش های مستقل وتلاش های دانشی صورت گرفته توسط متخصصین این حوزه بپردازد. حرکتی که از تلاش های گلدزیهر آغاز شد و با نگاشته های محمدحسین ذهبی درمیان مسلمین ورود جدی یافت و با تلاش های علامه معرفت و متفکران پس ازاو مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفته است. آسیب شناسی اندیشه گرایش پژوهی و مصادیق آن، دومین گام این پژوهش است. از جمله مصادیق شناسایی شده: نسبت به مبانی ورویکرد مطالعاتی، سوگیری مذهبی، فاصله فرهنگی و تفاوت دربینش مطالعه گران این حوزه است و آسیب های شناسایی شده مرتبط با قواعد وچارچوب های گرایش پژوهی تفاسیر، تکیه به مصادر واسطه و غفلت از منابع اصیل، خلط تفسیر به رأی با تفسیر اجتهادی، اشتباه تفسیر علمی با تفسیر عقلی و نقصان انضباط دانشی و بی توجهی به دقت های زبانی است. این پژوهش بایسته های گرایش پژوهی تفاسیر اسلامی را در اجتناب از تعصب مذهبی؛ توجه به فاصله فرهنگی و نقش آن؛ تبنی بر دانش و اجتناب از سليقه گرايی، مراجعه به مصادر اصيل، اجتناب از انکار تلاش های علمی، توجه به جايگاه ويژه اصطلاح پژوهی، و تفکيک و تمييز تاريخ تفسير از گونه شناسی و روش شناسی می داند.