به گزارش روابط عمومی دانشگاه، به همت معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه ادیان و مذاهب، سومین وبینار «اربعین و هویت مقاومت» با سخنرانی دکتر محمدهادی فلاح زاده عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد.

دکتر فلاح زاده بیان کرد: با سه رویکرد تاریخی، حماسی و نظری می‌توان به موضوع اربعین و هویت مقاومت پرداخت. در این عبارت سه مفهوم یک مفهوم اربعین، دوم هویت و سوم مقاومت گنجانده شده است.

وی ادامه داد: اربعین در تاریخ تشیع موضوع خاصی است و باید به آن صورت خاص پرداخته شود. اما هویت یک دگرسازی و غیریت سازی است. هنگامی که شخصی یا جمعی از اشخاص با نشانه‌هایی شناخته شوند به یک نوعی غیریت‌سازی یا هویت‌سازی می‌رسند. وقتی کسی می‌گوید که من مسلمان هستم یک غیریت سازی با غیرمسلمان‌ها و یک هویت سازی با مسلمان بودن دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح کرد: گفتمان مقاومت از اصول، مفاهیم و روش‌هایی بهره می‌گیرد که در مقابل ظلم، ستم، استبداد و استعمار قرار دارد. عدالت یکی از اصول اصلی گفتمان مقاومت است. تمام افرادی که مقاومت می‌کنند به دنبال تحقق عدالت هستند. افرادی که مقاومت می‌کنند در برابر هرگونه بی‌عدالتی و تبعیض ایستاد‌گی می‌کنند.

دکتر فلاح زاده ادامه داد: بحث دیگر آزادی و استقلال است. گفتمان مقاومت بر اهمیت آزادی و استقلال فردی به شدت تکیه دارد. این گفتمان در مقابل استعمار و استبداد ایستادگی می‌کند. دین‌داران توکل‌شان بر خداست. ایمان و توکل بر خدا در بسیاری از موارد بر گفتمان مقاومت تاثیر گذار بوده است.

وی افزود: اربعین در امتداد قیام سیدالشهدا (ع) است. مقاومت در برابر ظلم و ستم نیاز به صبر دارد. ما این صبر را در صحنه کربلا چه در روز عاشورا و چه بعد از روز عاشورا کاملاً مشاهده می‌کنیم. یکی دیگر از اصول گفتمان مقاومت آگاهی و بیداری است. گفتمان مقاومت تلاش می کند که آرمان‌ها، ایده‌ها و ارزش‌هایش را به جامعه منتقل کند و ظلم، ستم و ظالم را به جامعه بشناساند و انگیزه مقاومت را گسترش دهد. یکی دیگر از اصول مقاومت اتحاد و همبستگی است. گفتمان مقاومت تلاش می کند که اتحاد و همبستگی را در میان افراد و گروه‌ها افزایش دهد.

وی با اشاره به جریان به قدرت رسیدن یزید بن معاویه بیان کرد: قیام عاشورا با رهبری امام حسین (ع) مولفه‌ها و شاخص‌هایی را دارد. در جریان به قدرت رسیدن یزید امام حسین (ع) می‌فرماید که: انا اهل بیت النبوة و معدن الرسالة و مختلف الملائکة و مهبط الرحمة بنا فتح الله و بنا ختم .امیر! ماییم خاندان نبوت و معدن رسالت ومحل رفت و آمد فرشتگان و محل نزول رحمت الهى. خداوند، دین و آیین خود اسلام  را از خاندان ما شروع کرده، و آن را با خاندان ما ختم خواهد نمود. امام حسین علیه السلام این جملات را در پاسخ و پیشنهاد ولید بن عتبه استاندار مدینه که پیشنهاد بیعت با یزید را داده بود ایراد فرمود. حضرت در همین جملات به نوعی هویت سازی و غیریت سازی می‌کند و در نتیجه به مقاومت سازی می‌رسد. نکات دیگری نیز حضرت مطرح کرده‌اند که شامل امر به معروف و نهی از منکر، عدالت طلبی، آزادگی و آزادمنشی و… است.

وی با بیان شجاعت و ایستادگی حضرت زینب (س) در برابر ظلم تشریح کرد: خبطه‌ها، ایستادگی و شجاعتی که ایشان در صحنه‌های کربلا و بعد از آن انجام داد در حقیقت گفتمان مقاومت و افشای ظلم و بی‌عدالتی بود. بنابراین یکی از کارکردها و نقش حضرت زینب سلام الله علیها افشای ظلم یزید و بی‌عدالتی حکومت وی بود. آگاهی بخشی و اطلاع رسانی حضرت زینب (س)، در انتقال پیام نهضت عاشورا بسیار مؤثر بود. همچنین ایشان با ایفای نقش اتحاد و همبستگی توانست جریانی که حکومت یزید آن را وارونه نشان داده بود به خوبی عوض کند و آن شادی مردم را تبدیل به عزا نماید.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: اربعین حسینی و گفتمان مقاومت دارای شاخص‌های مشترکی هستند که هر دو را به هم پیوند می‌دهد و آن‌ها را به ابزارهای مهمی برای مبارزه با ظلم، استبداد و بی‌عدالتی تبدیل می‌کند. برخی از این شاخص‌های مشترک عبارتند از:

1. ایمان و توکل به خدا
هر دو بر اهمیت ایمان و توکل به خداوند تأکید دارند. این ایمان به عنوان منبع قدرت و انگیزه برای مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم و ستم عمل می‌کند.

2. عدالت‌خواهی و مبارزه با ظلم
اربعین حسینی و گفتمان مقاومت هر دو بر اهمیت عدالت و مبارزه با ظلم تأکید دارند. این اصول مشترک، افراد را به تلاش برای تحقق عدالت اجتماعی و مقابله با هر گونه بی‌عدالتی و ظلم فرا می‌خوانند.

3. ایثار و فداکاری
هر دو بر اهمیت ایثار و فداکاری تأکید دارند. امام حسین (ع) و یارانش در راه دفاع از ارزش‌های دینی و عدالت جان خود را فدا کردند، و این اصل در گفتمان مقاومت نیز به عنوان یکی از اصول اساسی مورد تأکید قرار می‌گیرد.

4. صبر و پایداری
صبر و پایداری در برابر سختی‌ها و مشکلات از شاخص‌های مشترک اربعین حسینی و گفتمان مقاومت است. این اصول به افراد کمک می‌کنند تا در برابر فشارها و تهدیدات مقاومت کنند و تسلیم نشوند.

5. آگاهی‌بخشی و بیداری
آگاهی‌بخشی و افزایش شناخت مردم نسبت به ظلم و بی‌عدالتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اربعین حسینی با مراسم و راهپیمایی‌های خود به ترویج ارزش‌های مقاومت و بیداری اسلامی می‌پردازد و گفتمان مقاومت نیز به دنبال افزایش آگاهی و بیداری عمومی است.

6. اتحاد و همبستگی
هر دو بر اهمیت اتحاد و همبستگی میان افراد و گروه‌ها تأکید دارند. اربعین حسینی به عنوان نمادی از همبستگی مسلمانان در برابر ظلم و ستم، مردم را از سراسر جهان گرد هم می‌آورد و گفتمان مقاومت نیز بر ضرورت اتحاد و همبستگی برای مقابله با دشمنان تأکید دارد.

7. احترام به کرامت انسانی
احترام به کرامت انسانی و حفظ ارزش‌های انسانی از اصول مشترک هر دو است. امام حسین (ع) و یارانش با فداکاری خود نشان دادند که باید از کرامت انسانی در برابر ظلم و ستم دفاع کرد، و این اصل در گفتمان مقاومت نیز بسیار مهم است.

8. امر به معروف و نهی از منکر
امر به معروف و نهی از منکر یکی از اصول مهم قیام عاشورا و اربعین حسینی است که در گفتمان مقاومت نیز به عنوان یکی از اصول اساسی مورد تأکید قرار می‌گیرد. این اصل به معنای تشویق به انجام کارهای خوب و بازداشتن از کارهای بد و ناعادلانه است.

9. تاثیرات فرهنگی و اجتماعی
هر دو دارای تأثیرات فرهنگی و اجتماعی عمیقی هستند. اربعین حسینی با مراسم و آیین‌های خود به ترویج فرهنگ ایثار، مقاومت و بیداری می‌پردازد و گفتمان مقاومت نیز از طریق فرهنگ‌سازی به مقابله با ظلم و بی‌عدالتی کمک می‌کند.

دکتر فلاح زاده در پایان افزود: حضرت زینب (س) با استفاده از ابزارهای مختلف، توزیع شناخت،‌ تبیین الگوی مقاومت و انتقال پیام عاشورا به نسل‌های بعدی به نحو احسن عمل کرد. در جریان مقاومت امروز نیز شهید اسماعیل هنیئه اینگونه بود، او ابتدا بستگان و فرزندانش به شهادت رسیدند اما دست از مقاومت نکشید و راه عدالت‌خواهی را ادامه داد و در نهایت خود ایشان نیز به دست یزید زمان به شهادت رسید. مردم جهان این گفتمان و این حرکت و امتدادش تا اربعین را در جریان امروز غزه نیز شاهد هستند.