به گزارش روابط عمومی دانشگاه، به همت معاونت پژوهشی اولین کرسی علمی – ترویجی معاونت پژوهشی در سال 1403 با حضور و ارائه دکتر محمدمهدی حسین پور؛ عضو هیئت علمی دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب و نقد دکتر محمد معینی فر؛ عضو هیئت علمی و معاون پژوهش دانشگاه ادیان و مذاهب با عنوان تحلیل و ارزیابی اندیشه های شاه ولی الله دهلوی درباره نبوت پیامبر (ص) برگزار شد.

دکتر محمدمهدی حسین پور بیان کرد: یکی از مسائل مهم کلامی که همیشه مورد توجه و اهتمام متکلمان اسلامی بوده، مسئله نیازمندی بشر به ضرورت وجود نبی و ارسال رُسُل از سوی خداوند است. بر همین اساس بعد از توحید، دومین اصل از اصول دین مسلمانان مسئله نبوت عنوان شده و علاوه بر دلایل عقلی، آیات و روایات بسیاری نیز در تایید آن وجود دارد.

وی گفت: در این زمینه شاه ولی الله دهلوی به عنوان مهمترین تئوریسین مسلمانان اهل تسنن هند در سده‌های اخیر با ارائه مطالبی نو و جدید توانسته تاثیر به سزایی را در تفکرات برخی از جریانات و مسلکهای اعتقادی بعد از خود داشته باشد به گونه‌ای که جریانات متضادی همچون سلفیان تکفیری و جهادی، و یا جریانات نوگرا، وحدت‌گرا و اصلاح‌طلب در این زمینه از او تاثیر پذیرفته اند. بر همین اساس در زمینه نبوت پیامبراکرم(ص) نیز وی نکات قابل توجه و جدیدی را ارائه کرد که اهم آن به قرار ذیل است.

دکتر حسین پور ادامه داد: شاه ولی الله دهلوی برای اولین‌بار مسئله رؤیا‌پنداری وحی قرآن بر پیامبر را مطرح کرد راهی که دهلوی برای این مقصود برگزیده است توسل به خواب و رؤیاست. به عقیده او تمام قصص قرآن و معجزاتی که در این قصص به پیامبرانی همچون حضرت آدم، ادریس، نوح، ابراهیم، موسی و… نسبت داده شده است، نظیر بیرون راندن آدم از بهشت و افکندن ابراهیم در آتش و اژدها شدن عصای موسی…. از قبیل منامات و رؤیاست. در جواب باید گفت: این موضوع با هیچ یک از گزاره‌های تاریخی و تفسیری سازگاری نداشته و به طور نمونه هیچگاه پیامبر اکرم(ص) یا صحابه، مدعی رؤیا‌پنداری وحی نبوده‌اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: در مسئله بعثت وی دو گونه دعوت برای آن حضرت متصور کرده است، بعثتی به سوی بنی اسماعیل و بعثتی برای همه جهانیان، در حالی که عمدتا دیگر علمای اسلام از بعثت و دعوت سری و سپس دعوت خویشاوندان و دعوت عمومی سخن رانده‌اند. در رابطه با این ادعا نیز باید گفت اولا این نوع تقسیم بندی دهلوی شامل سه سال دعوت سری و مخفیانه پیامبر نمی شود، ثانیا آیاتی که دهلوی برای مدعایش می آورد (که بعثت پیامبر(ص) ابتدا فقط برای بنی اسماعیل بوده) هم هیچ ارتباطی با اینگونه بعثت ندارد چراکه این آیات تنها بر عربی بودن قرآن تاکید دارد و روشن است که زبان عربی زبان رایج تمام جزیره العرب بوده است نه زبان خاص بنی اسماعیل.

دکتر حسین پور در پایان افزود: در باب علوم پیامبر وی از کسانی است که به تمايز ميان امور دنيوي و امور شرعی و اخروی در رفتار و حديث نبوي باور داشته و در نهایت معتقد به سهو النبی می‌شود که اشکالات متعددی بر آن وارد است. در انتها دهلوی با استناد به روایاتی ضعیف معتقد به اجتهاد پیامبر بوده و آنرا در عوض وحی بر آن حضرت جایز می‌شمارد در حالی که این مدعا مستلزم عدم اعتماد به سخنان آن حضرت و در تضاد با صریح آیات قرآن است.