چکیده:
دین اسلام برای پیروان خودش سعادت دنیا و آخرت را بر اساس سبک زندگی خاصی تضمین می‌کند. در حقیقت اسلام برنامه‌ای اعم از اعتقادات و اعمال دارد و از مسلمانان می‌خواهد طبق آن، زندگی کنند. اگرچه مسأله‌ی سبک زندگی اسلامی عنوانی معاصر است که در منابع اصیل اسلامی به همین نام به کار نرفته ولی مباحث مرتبط با آن از گذشته مطرح بوده است تحت عناوینی مثل اخلاق، سیره، فقه و مانند آنها. سبک زندگی در اندیشه اسلامی بر مبانی نظری و شاخصه‌های خاصی استوار است که در حکمت و کلام اسلامی قابل رهگیری است. تحقیق حاضر بر اساس روش توصیفی و تحلیلی این مبانی و مهمترین شاخصه های سبک زندگی اسلامی را با تأکید بر دیدگاه مفسر و حکیم بزرگ معاصرعلامه طباطبایی ره استخراج و به صورت عقلی و نقلی تبیین نموده است. مبانی مبداشناختی و هستی شناختی، مبانی انسان شناختی و نیز مبانی معرفت شناختی و دین شناختی تأثیرگذار در سبک زندگی با ذکر مواردی مانند توحید باوری، رابطه طبیعت و فراطبیعت، مختار بودن انسان، خلیفة الله بودن او و تمایز نظام تکوین و تشریع، لزوم تأسی از پیامبر و اهلبیت ع و… مورد بحث قرار گرفت. شاخصه‌ها و مؤلفه‌های مهمی نیز مانند: فطرت محوری، آخرت گرایی، ولایت مداری، خودشناسی و خودسازی و فضلیت گرایی و اعتدال گروی و تقوامحوری و موارد دیگر در چند دسته کلی شرح داده شد. درعین حال، یکی از چالش های مهم سبک زندگی که مسأله تفاوت های فرهنگی است نیز در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. زیرا اسلام در عین حال که‌یک دین و شریعت واحد و جامع است لکن تکثر فرهنگی را در چارچوب و ضوابط خاصی می‌پذیرد. تنها اگر مبانی و شاخصه های اسلام در مورد سبک زندگی خوب و درست ادراک بشود، تمایز بین فرهنگ سازگار با اسلام با فرهنگهای ناسازگار با دین ممکن خواهد بود. از این رو این بحث برای مسلمانان اهمیت دارد تا با وجود فرهنگ های متفاوت، از محدوده تعالیم و دستورات و سبک زندگی اصیل اسلامی‌خارج نشوند و مرزها را خوب بشناسند. مخصوصاً امروزه که جریان‌های بی شماری دنبال جذب نسل های جوان به سوی سبک های زندگی خودشان هستند، اهمیت این تحقیق مضاعف خواهد بود. در این تحقیق به برخی از مصادیق عینی چالش‌های تمایزهای فرهنگی در قلمرو سبک زندگی اسلامی نیز پرداخته و معیارهایی برای حل آن بیان شده است.