آیت‌الله اعرافی سخنران آیین افتتاحیه سال نوی تحصیلی دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان این‌که باید شکرگزار خدا باشیم که حوزه‌های علمیه و مراکز علمی فعالیت خود را شروع  کرده‌اند، گفت: امید است این مراکز علمی و دینی بیش از گذشته درجامعه اثرگذار باشد و بتواند به  فعالیت علمی بپردازند.

مدیر حوزه‌های علمیه عنوان کرد: شاید در این جمع علمی و دانشگاهی که نگاه عمیق دینی و تطبیقی وجود دارد، لازم است به این نکته اشاره کرد که درباره ادیان و مذاهب مباحث زیاد وجود دارد که گفت‌وگوی پیرامونی برای رسیدن به تفاهم حداکثری بین حوزه و دانشگاه  یکی از آن امور ضروری برای انتقال مباحث دینی و بین‌الادیانی است.

امام جمعه قم با بیان این‌که در مسئله پلولاریزم طیفی از نظرات در مورد ادیان قابل بررسی است که بعضی از آن‌ها مشکلاتی هم در خود دارد و بعضی از آنها قابل حل و برطرف کردن است، گفت: پلولاریزم معرفتی قابل پذیرش نیست؛ چون معتقدند که سلب ادیان یک چیز است و دیگران خارج‌اند. این نگاهی است که قابل خدشه است و اشکالاتی دارد.

آیت‌الله اعرافی با بیان این‌که سطح دوم، پلولاریزم ادیانی و ارتباطی است که دارای حقایقی است و قطعاً در بخش اول پلولاریزم همه مفترقات را نمی‌شود جدا کرد و یا مهم دانست، گفت: اما در بخش پلولاریزم ارتباطی، مباحثی هست که قابل بحث است و حتی برای یک مرکز علمی مانند حوزه نیز لازم است در صدد توسعه مرزهای دانش علمی  و ارتباطی و تعاملاتی باشد و لازم است به توسعه و راه‌ندازی فقه درابواب مختلف تعاملات میان‌دینی، مذهبی و انسانی و اخلاقی پرداخته شود.

مدیر حوزه‌های علمیه عنوان کرد: اگر بتوانیم در کتاب‌های فقهی در کنار دیگر مباحث فقهی، عناوین اخلاقی، میان‌دینی و میان‌مذهبی قرار داده و حتی پرداخته  و هدف گذاری شود، قطعاً می‌توان شاهد تحولات خوبی درعرصه ادیان و مذاهب و تعاملات آن‌ها باشیم.

امام جمعه قم با بیان این‌که مشی اجتهادی باید در موارد و باب‌های جدید فقهی مانند میان‌رشته‌ای، مذهبی، اصول و قواعد میان انسان‌ها، ادیان ابراهیمی و مذاهب به کار گرفته شود، گفت: هدف ایجاد روابط اجتماعی است و اگر فقه با ابزار دقیق اجتهادی به این مباحث بپردازد، بابی نو در فقه گشوده خواهد شد، زیرا معتقدیم فقه غنی داریم و حتی آیات و روایات در این رابطه هست ولی باید توسعه یابد تا همه مسائل به درستی حل و فصل شود.

رئیس جامعه المصطفی العالمیه اظهار داشت: لازم است دانشگاه در دو حوزه فقه میان‌فردی، اجتماعی، دینی و درون‌مذهبی و اخلاق طراحی‌هایی صورت دهد تا سایر مباحث تعاملات بین‌الادیانی مشخص شود .

آیت‌الله اعرافی گفت: اگر این قدم برداشته شود، سطح تعاملات پلولاریزم راه‌گشا خواهد بود و می‌توان در سطح ارتباط بین دول قدم‌هایی برداشت.

امام جمعه قم افزود: باید در فقه و اخلاق حوزه‌های جدید بین‌الادیانی، مذهبی، اجتماعی، تعاملات انسانی و ادیان ابراهیمی راه‌اندازی شود؛ اگر این قدم برداشته شود، قطعاً در همه فقه‌ها به نظامی خواهیم رسید و حتی می‌توان در ذیل آن به گفت‌وگو پرداخت؛ بنابراین این نقشه راه است که ترسیم شده و باید در این مسیر حرکت کرد.

رئیس جامعه المصطفی العالمیه اظهار داشت: فقه، گفت‌وگو را تکلیف و اهداف و مسیر و رسالتها را مشخص می‌کند؛ وقتی ادیان را در هر سطحی مطالعه کنیم، به ممیزات و تفرقات خواهیم رسید؛ به هر حال در حوزه مشترکات ادیان ابراهیمی درمبارزه با شرک و حقوق مشترک و فلسفه کارهای زیادی وجود دارد و نیاز به صورت‌بندی نظامات جدید هست که اگر کار شود، بسیار راه‌گشاه است؛ بنابراین نباید مورد غفلت قرار گیرد.

آیت‌الله اعرافی گفت: اگر می‌خواهیم پیشرفت علمی داشته باشیم، باید توجه ویژه به علم فلسفه و اصول کنیم. همان‌طور که در حوزه این گونه بوده. حتی لازم است زیرساخت‌های لازم را در این عرصه فراهم کرد و توسعه داد.

مدیر حوزه‌های علمیه عنوان کرد: در شرایطی قرار داریم که در دنیای اسلام شاهد قرائت‌های مختلف از اسلام هستیم؛ از جمله اسلام غیر سیاسی و کم‌تر جهادی وانقلابی؛ دیگری اسلام خشونت و داعشی و آخری اسلام ناب است و در این اسلام ناب، همه چیز تعریف شده است ولی نیاز به کارهای بیشتری دارد.

امام جمعه قم افزود: اسلام ناب مفروضاتی دارد ولی باید در مقام ترویج و اشاعه آن کارهای جدّی‌تری کرد و حتی در قم که از مجموعه‌های علمی مانند حوزه و دانشگاه و دارای جامعه علمی خوب و ترکیب قومی و مذهبی از کشورهای مختلف است و نشان‌دهنده اهمیت این شهر است، انتظار جدی می‌رود درعرصه ترویج ناب اسلام ناب قدم‌های جدی برداشت.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب نیز در ابتدای این مراسم با اشاره به منحصر به فرد بودن فعالیت‌های دانشگاه ادیان و مذاهب در حوزه مطالعات زنان در ایران،‌ گفت: تنها دانشکده مطالعات زنان ایران در دانشگاه ادیان و مذاهب قرار دارد و این افتخاری بزرگ برای این دانشگاه است. ما زنان را جزو تفکیک‌ناپذیر امت اسلامی می‌دانیم. چه بخواهیم چه نخواهیم، پنجاه درصد پیکر جامعه اسلامی را زنان تشکیل می‌دهند. امام بزرگوار فرمودند که اگر بزرگ‌ترین انسان روی زمین یعنی پیامبر اسلام(ص) به بالاترین مقام دست یافت و آن معراج است، اما یک مرد از دامن زن به معراج می‌رود. زن، مربی و معلم و هدایت گر اصلی جامعه است.

وی در ادامه گفت: دانشگاه ادیان حرکتی را در 23 سال قبل آغاز کرد و من فکر نمی‌کردم امروز دانشگاه ادیان و مذاهب با این استقبال در جهان و ایران روبه‌رو شود. درست است که تنها دانشگاه ادیان جهان است و در هیچ جای دیگرمثل و مانندی ندارد اما فکر نمی‌کردم به این زودی این‌قدر دامنه نیاز و احساس نیاز شدید به گفت‌وگو، به این  دانشگاه وسعت دهد. وسعت کمّی چندان مهم نیست. وسعت کیفی مهم است. هنوز صد نفر فارغ‌التحصیل دکتری نداریم ولی در اکثر نهادهای مؤثر کشوری، فارغ‌التحصیلان ما مشغول به کار شده‌اند و این نشان دهنده از آینده روشن و احتیاج زیاد به این نوع گفت‌وگو است.

ریاست دانشگاه ادیان و مذاهب هم‌چنین گفت: می‌گویند عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد. شاید داعش به ما برکت داد. شاید خشونت و بی‌رحمی وقساوت و سنگ‌دلی به این دانشگاه معنا داد که همه زندگی و فکر و هدف ما کلماتی است مقابل این کلمات؛ کلماتی از جنس رحمت و محبت و گفت‌وگو؛ هم‌زیستی، تسالم، تعایش و تفاهم با بشریت. هیچ راهی جلوی ما و بشریت نیست مگر گفت‌وگو. همه به این نتیجه رسیده‌اند که باید گفت‌وگو کرد، حتی طالبان افغانستان. طالبان بیانیه می‌دهد که ما هیچ هدفی و منظوری در مقابل شیعه نداریم و قصد شیعه‌کشی نداریم. کسانی که مرحوم مزاری را با آن وضع وخیم به شهادت رساندند، الان از گذشته خودشان پشیمان هستند. ما شیعه هستیم و پیرو منطق و گفت‌وگو و تسالم و تفاهم و رهبران دینی ما و بزرگوارانی که ما را در طول تاریخ راهبری کردند، ‌نشان دادند که هیچ‌وقت در تشیع فکر و فرهنگی به جز هم‌زیستی مسالمت‌آمیز وجود نداشته است.

گفتنی است در این مراسم، ضمن حضور نماینده دفتر آیت‌الله العظمی علوی گرگانی، حجت‌الاسلام والمسلمین قوامی امام جمعه پردیسان، حجت‌الاسلام والمسلمین میرحبیب موسوی رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی دفتر قم،‌ علی‌اوسط هاشمی استاندار سیستان و بلوچستان، جهانتیغ مشاور استانداری سیستان و بلوچستان، مسیب رئیس مؤسسه آموزش عالی شمس تبریزی خوی، احد جمالی معاون استاندار قم، بابایی مدیرکل سیاسی استانداری قم،‌ قاسمی مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قم و شکورلو بخشدار بخش قطور خوی نیز حضور داشتند.