دفاعیه دکتری برگزار شد

نقد و بررسی نظریه مرجعیت در توجیه باورهای دینی به مثابه ملاک ارزش داوری (با تأکید بر آراء سروش و کلیفورد)

تاریخ انتشار:

به گزارش روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب، در جلسه دفاعیه‌ای که پنج‌شنبه 6 مهر 96 در سالن کنفرانس شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور دکتر قاسم پورحسن به‌عنوان استاد راهنما، دکتر حسین کلباسی و دکتر باقر طالبی دارابی، اساتید مشاور و دکتر منصور نصیری و خانم‌ها دکتر نعیمه پورمحمدی و فاطمه توفیقی در جایگاه اساتید داور برگزار شد دانشجو نجم السادات الحسینی از پایان‌نامه‌اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

نظریه مرجعیت مؤسس یک ملاک درون دینی است که معتقد است پیامبر به‌صرف پیامبر بودنش، حجیت دارد. این ملاک یک ملاک ارزش داورانه است که در اسلام برخلاف مسیحیت با مرجعیت متن (قرآن) روبرو هستیم و حجیت پیامبر هم تبعی از حجیت قرآن است. اما متأسفانه برخی مرجعیت متن را با مرجعیت مؤسس خلط کرده و چنین پنداشته‌اند که مرجعیت متن به مرجعیت مؤسس بازگشت می‌کند. در این رساله تلاش شده تا دو دیدگاه افراطی و تفریطی در این زمینه مطرح گردد؛ مرجعیت از دیدگاه کلیفورد به معنای ابتنای باورها بر صرف اعتبار شخصی یا مطلق شخص یا فرد (Authorite) است. وی بر اساس همین تعریف از مرجعیت، آن را نقد کرده و تکیه‌بر مرجعیت را سبب بدون دلیل شدن باور می‌داند. در سر دیگر این طیف سروش در بسط تجربه نبوی، تجربه دینی و حتی خود دین را بشری می‌داند. و از بسط دین به‌تبع بسط تجربهٔ درونی و بیرونی پیامبر حکایت می‌کند و وحی رسالت را تابع شخصیت رسول می‌شمارد. او برای حفظ پویایی دین، راهی را در پیش می‌گیرد که همان منزلت کانونی شخصیت بشری پیامبر است و به‌این‌ترتیب مرجعیت شخص پیامبر را جایگزین مرجعیت متن می‌نماید و حتی مرجعیت متن را هم به پیامبر ارجاع می‌دهد. این‌ها همه در حالی است که با یک نگاه معتدل‌تر می‌توان هم جنبه فردی و هم جنبه اجتماعی دین را با حفظ باطن آن، رعایت کرد. پیامدهای نظریه سروش در باب وحی و نبوت فراتر از آن چیزی است که او تصور می‌کند. این دیدگاه اصل دین را زیر سؤال می‌برد. ازآنجایی‌که این ملاک یک ملاک ارزش داورانه در باب باورهای دینی است، زمینه تبیین اینکه چرا این ملاک بیش از سایر ملاک‌ها موردتوجه قرارگرفته و همچنین بیان نواقص و عیوب آن و نیز تبیین نتایج تسری این ملاک به اسلام را دارد. در این رساله سعی شده تا با یک تحقیق بنیادی با روشی توصیفی، تحلیلی و انتقادی به بنیان‌های نظری آراء سروش و کلیفورد رسیده و سپس آراء مورد تحلیل و نقد قرار گیرد.

کلمات کلیدی: مرجعیت مؤسس، مرجعیت متن، سروش، کلیفورد، ارزش داوری

 

مطالب مشابه