به گزارش روابط عمومی در جلسه دفاعیه‌ای که چهارشنبه 20 بهمن 95 در سالن کنفرانس امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور دکتر علی آقانوری به عنوان استاد راهنما، دکتر محمد جاودان، استاد مشاور و دکتر منصور داداش‌نژاد در جایگاه استاد داور برگزار شد دانشجو سیدمهدی طباطبایی از پایان نامه‌اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان نامه آمده است:

فضای حاکم بر عصر نبوی، فضای نظام قبیله‌ای بود واساس نظام قبیله‌ای عصبیت، خشونت، حمیت وجنگ وخونریزی بوده است. با ظهور اسلام در مکه تا حدی هویت قبیله‌ای مهار شد ولی از بین نرفت. نظام حکومتی رسول خدا (صلی الله علیه وآلهوسلم) که با هجرت به مدینه شکل گرفت با دشواری‌های متعددی روبرو بوده است، جنگ‌های جاهلی وکینه‌های دیرینه میان دو طایفه عرب ساکن در مدینه بستر مناسبی برای رقابت‌ها وحسادت‌ها وچالش‌های عصر رسالت به شمار می‌رفت.

رسول خدا (صلی الله علیه وآله) با تکیه بر مفاهیم وارزش‌های انسانی، دینی، واخلاقی وبا رویکرد فراقبیله‌ای، اختلاف‌ها ورقابت‌ها را کاهش داد و با نظام قبیله‌گرایی، عصبیت، خشونت وتعصبات بیجا و جاهلیت آن زمان مبارزه کرد و در تحقق رسالت پایانی خویش که معرفی علی (علیه السلام) به عنوان جانشینی آن حضرت بود اقدامات و تدابیری را انجام داد. ولی بعد از رحلت آن حضرت مجدداً عده‌ای با زنده‌کردن تعصبات قبیلگی و خشونت و عصبیت، زحمات فراوان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را کم‌فروغ کردند و ماجرای سقیفه را رقم زدند. در اینجا این پرسش مطرح است که چه عواملی موجب شکل‌گیری این پدیده شد.

نظام قبیله‌ای، تعصبات بیجا و همچنین تفکر و رویکرد جاهلی از عمده‌ترین عوامل تأثیرگذار بر شکل‌گیری سقیفه بود. در جریان سقیفه رقابت‌ها و اختلافات قومی قبیله‌ای آشکار شد و دو قبیلهٔ اوس و خزرج با هم به رقابت و حسادت پرداختند که نتیجهٔ این رقابت و حسادت به نفع مهاجرینی شک که به دنبال قدرت و ریاست بودند و از طرفیآنها که بغض و کینه نسبت به علی (علیه السلام) داشتند زمام امور را به دست گرفته و ماجرای سقیفه را به نفع خود رقم زدند. این پژوهش به بررسیمستند تأثیر جریان‌های جامعهٔ عرب پس از هجرت، در سقیفه انجام شده و هدف از آن تبیین عوامل و زمینه‌های مورد اشاره در شکل‌گیری سقیفه است.

کلمات کلیدی: جاهلیت، نظام قبیله‌ای، جانشینی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، سقیفه