نشست نقد و بررسی کتاب «کلام و جامعه»، نوشته «فان اس»، با حضور جمعی از اندیشمندان و علاقه‌مندان در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب دکتر حمیدرضا شریعتمداری رئیس دانشکده فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب در این نشست با تشریح ویژگی های کتاب اظهار کرد: نسبتی که کتاب کلام و جامعه میان متن و سیاق و بافت سیاسی و اجتماعی و فرهنگی برقرار کرده، نکته بسیار مهمی است. همه جوانه های جدی کلامی و همه مسائل اساسی کلامی اسلامی تحت تاثیر اتفاقات سیاسی و اجتماعی شکل گرفتند و از این جهت دغدغه مند بودند، بر خلاف فلسفه وقتی که شکل مدرسی اش را پیدا کرد، چه در مغرب زمین و چه در جهان اسلام.

وی ادامه داد: به استثنای قرن چهارم هجری در جهان اسلام شاهدیم که فلسفه دیگر دغدغه محور نیست و موضوع محور است، یعنی یک سری مسائلی هست که درباره آنها بحث می شود، بدون آن که دغدغه ها مطرح شوند.

استاد حوزه و دانشگاه گفت: به عبارت دیگر اتفاقاتی که در صحنه واقعیت می افتاد، منشاء شکل گیری مسائل و جریانات کلامی می شد و به مرور مسائل و قضایا یک وجهه کلامی خالصی می یافت. به خود تاریخ تشیع که بنگرید، می بینید که شکل گیری و بروزش در یک مرحله با مساله سقیفه گره خورده و در مرحله دیگری با مسائل سیاسی عراق و کوفه گره خورده است. اگر معتزله را در نظر بگیرید، می بینید که با اعتزال سیاسی شروع شده است. اولین کسانی که به معتزله نامبردار شدند، کسانی بودند که اعتزال سیاسی جستند و بعدا در میان معتزله کلامی نیز این اعتزال سیاسی ظهور و بروز دارد. به عنوان مثال می توان گفت ارجاء با یک موضع سیاسی شروع شد و بعد به ارجاء کلامی و نقش عمل و ایمان در نجات و رستگاری مطرح شد.

دکتر شریعتمداری اظهار کرد: در شکل گیری خود خوارج بحث ایمان و کفر، با یک واقعه سیاسی و نظامی شکل گرفته است. این تحولات مهم است که منشاء شکل گیری جریان ها و مسائل کلامی شد و باعث شد که مباحث کلامی دغدغه مندانه مطرح شود و این نکته بسیار حائز اهمیت است، اما متاسفانه در تتبعات کلامی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اما در کتاب کلام و جامعه به خوبی به آنها پرداخته شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب اذعان کرد: قسمت شیعه این کتاب بسیار مهم است و شاخصه های اصلی راست کیشی را به خوبی نشان داده است، یعنی مرز جریان اصلی شیعه با انشعاباتی که از آن صورت گرفته در این کتاب به خوبی ترسیم شده و به دسته بندی های درون شیعه به خوبی توجه کرده است.
این استاد دانشگاه در پایان گفت: نکاتی در ترجمه هست که به نظر ناشی از دشواری زبان آلمانی و پیچیدگی زبان فان است. اما در مجموع این کتاب بسیار ارزشمند است و مخاطب در برابر عظمت علمی فان اس سر تعظیم فرود می آورد و هم باید ترجمه ای که صورت گرفته را تحسین کرد.

یادآور می شود نشست نقد و بررسی کتاب «کلام و جامعه»، 26 شهریور، با حضور جمعی از اندیشمندان و علاقه‌مندان در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شده است