به گزارش روابط عمومی دانشگاه، آخرین نشست کرسی علمی ـ‌ ترویجی از سلسله نشست‌های معاونت پژوهش دانشگاه ادیان و مذاهب در سال ۱۴۰۲ با موضوع «بررسی و نقد علل فقدان منابع تاریخی شیعه» و با حضور دکتر محمد زارع بوشهری به عنوان ارائه دهنده و دکتر سید اکبر موسوی تنیانی به عنوان ناقد برگزار شد.

در ابتدای این نشست دکتر محمد زارع بوشهری ضمن بیان برخی از علل فقدان تاریخی منابع شیعی بیان کرد: در برخی از منابع آمده است که بسیاری از کتاب‌ها و منابع علمی تاریخی ما در جنگ ها و به خصوص در جنگ مغول از بین رفته است. بنده به همین جهت برخی گونه‌های تاریخی باقی مانده را برای ورود به بحث بیان می‌کنم.

وی گفت: به عنوان مقدمه باید بیان کنم که برخی از منابع ما حقیقتا از بین رفته است و وجود ندارد. سوال اینجاست که این منابعی که وجود ندارد خللی به برداشت های ما در حوزه تاریخ ایجاد می کند یا نه؟

وی ادامه داد: برخی معتقدند که شاید این منابع از بین رفته است اما بخشی از آنها در مصادر بعدی وجود دارد و خللی ایجاد نمی‌کند. برخی دیگر معتقدند که ما می‌توانیم تمسک به مشهورات تاریخی نیز داشته باشیم و نیاز نیست مستند باشد. بحث دوم این است که ما نه مشهورات تاریخی را می‌توانیم بپذیریم و نه اینکه این ادعا را که تاثیری در داده های موجود نداشته را بپذیریم. در این راستا سه ممحور سیاسی، اجتماعی و نظامی مورد بررسی قرار گرفته و در مورد آن توضیحاتی ارائه خواهد شد. در کل بنده با توجه به منابعی که استخراج کردم به این نتیجه رسیدم که در حدود ۱۴۰۰ اثر مهم از منابع تاریخی از بین رفته است.

در ادامه نشست دکتر سید اکبر موسوی تنیانی در خصوص حملات نظامی و مخصوصاً حمله مغول گفت: بنده نیز با آقای دکتر بوشهری موافقم هستم و نمی‌شود گفت حمله مغول را به آن صورتی که بیان می‌شود پذیرفت. زیرا بعد از حمله مغول فضا برای دیگر فرقه‌ها و اندیشه‌ها و به‌خصوص تشیع بسیار باز شد و از فشار اهل سنت بیرون آمد.

وی ادامه داد: عواملی که ایشان ذکر کرده‌اند، عامل‌هایی کلی هستند و ما مصداق‌هایی که منوط به از بین رفتن کتب شیعی باشد را در این مقاله یافت نکردیم. اگر ایشان نشان می‌داد که برخی کتب شیعه از بین رفته است ارزش بیشتری پیدا می‌کرد.

نکته دوم باید گفت که مقاله ایشان بررسی و نقد علل فقدان منابع تاریخی شیعه است. علاوه بر اینکه کتاب‌های شیعه در این مقاله به نمایش درنیامده است به صورت جزئی تر می‌توان گفت که کتاب‌های تاریخی نیز به نمایش درنیامده است. اگر هم نشانی از کتب تاریخی بوده به صورت پررنگ نبوده است. انتظار می‌رفت از این مقاله که نشان دهد چه کتاب‌هایی به خصوص کتب شیعی تاریخی از بین رفته است.